Το ζώο αναισθητοποιείται σε λίγα δευτερόλεπτα και ο θάνατος επέρχεται σε 1-2 λεπτά (μπορεί να διαρκέσει λίγο παραπάνω σε βαριά ασθενή ζώα με κακή κυκλοφορία αίματος), ενώ σε ζώα που είναι ανήσυχα μπορεί να γίνει κάποια προαναισθητική αγωγή. Μια διαδικασία κατά κανόνα γρήγορη που μπορεί να “σώσει” το ζώο από ημέρες ή εβδομάδες ταλαιπωρίας. Είτε είσαι παρών είτε όχι για να το αποχαιρετήσεις, μετά ακολουθεί η καύση ή η ταφή και μετά σίγουρα ακολουθούν οι τύψεις, ο πόνος, ο θυμός, η θλίψη. Στη θεωρία όλα αυτά, γιατί στην πράξη πρόκειται για μια πολύ δύσκολη και οδυνηρή απόφαση την οποία καλούνται συχνά να πάρουν οι ιδιοκτήτες των ζώων και οι κτηνίατροι τους.
Όπως και να ‘χει σημαίνει θάνατος, σπλαχνικός βέβαια, αλλά θάνατος. Και κάθε θάνατος είναι μια φρικτή υπόθεση μη αναστρέψιμη. Όμως χειρότερη και από το θάνατο είναι η αγωνία του. Για τους ανθρώπους το θέμα «ευθανασία» αποτελεί μια υπόθεση που έχει διχάσει την ηθική και την επιστήμη, έχει φέρει τα πάνω κάτω στα θρησκευτικά δόγματα, έχει κερδίσει φανατικούς υποστηρικτές αλλά και αδυσώπητους εχθρούς.
Για τα ζώα τα πράγματα είναι μάλλον τελείως διαφορετικά…..
Υπάρχουν κτηνίατροι που αρνούνται πεισματικά να κάνουν ευθανασία ακόμη και στα ζώα που δεν έχουν καμιά ελπίδα σωτηρίας. Υπάρχουν φιλοζωικά σωματεία που προτιμούν να ξοδέψουν ως και το τελευταίο τους ευρώ προκειμένου να παρατείνουν τη ζωή ενός ζώου και να περιθάλψουν μέχρι την τελευταία τους πνοή όλα τα ζώα που έρχονται στο διάβα τους, προκειμένου να μην προδώσουν την πίστη τους. Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ακράδαντα στο «επέκεινα» και αυτοί διατείνονται πως η ζωή είναι μόνο ένα στάδιο της πνευματικής μας ύπαρξης, και κανένας άνθρωπος δεν έχει το δικαίωμα να την αφαιρέσει, ούτε καν για λόγους συμπόνιας, είτε πρόκειται για ζώο είτε για άνθρωπο.
Υπάρχουν και οι «εκβιαστές του Διαδικτύου» που εκλιπαρούν για υιοθεσίες ζώων, αλλιώς ενημερώνουν πως θα θανατωθούν. Υπάρχουν Δήμοι που χρησιμοποιούν την ευθανασία για ζώα επικίνδυνα, υπάρχουν Δήμοι που αδιαφορούν εντελώς για το θέμα διαχείρισης των αδέσποτων ζώων. Υπάρχει η Ελλάδα με πολλά κυνοκομεία σε άθλιες συνθήκες και στοιβαγμένα ζώα ακόμη και σε άσχημη κλινική κατάσταση να τυραννιούνται για να μην ευθανατωθούν και σίγουρα υπάρχουν χώρες που δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα αδέσποτων ζώων, γιατί τα περισυλλέγουν σε στοίβες και μαζικά τα θανατώνουν ως τη ριζική λύση για να «καθαρίσουν» τις πόλεις.
Σε κάθε διοργάνωση Ολυμπιακών Αγώνων η επιχείρηση «σκούπα» και ευθανασία σε όλα τα αδέσποτα, η μεταφορά τους και θάνατος σε κρεματόρια ζώων καλά κρατεί, ενώ η πρόσφατη διοργάνωση του Μουντιάλ στη Βραζιλία, σε μια χώρα με 1.8 εκατομμύρια αστέγους, περισυνέλλεξε τόσα τα αδέσποτα ζώα όσο και ανθρώπους που ήδη ζούσαν κάτω από συνθήκες απόλυτης εξαθλίωσης και εξευτελισμού της ανθρώπινης προσωπικότητας. Σύμφωνα με διεθνή ΜΜΕ, τους τελευταίους 15 μήνες έχουν δολοφονηθεί 195 άστεγοι.
Για την ακρίβεια, κάηκαν ζωντανοί. Θλιβερό, όπως και η καθημερινότητα όλων αυτών των ανθρώπων και των ζώων που εξαιτίας της ανθρώπινης ανευθυνότητας και της έλλειψης παιδείας και πολιτισμού έχουν «πεταχτεί» στο δρόμο και παλεύουν να επιβιώσουν.
Και σχετικά με την απόφαση της ευθανασίας, αναρωτιούνται πολλοί αν τα θηλαστικά έχουν επίγνωση άραγε της θνησιμότητάς τους;…Κανείς δεν μπορεί να μιλήσει όμως με βεβαιότητα. Οι Διχασμένοι Ηθολόγοι και Ζωολόγοι και η έλλειψη απτών αποδείξεων μάλλον οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα ζώα είναι απαλλαγμένα από το άγχος αυτής της γνώσης. Μάλλον κιόλας στην περίπτωση του σκύλου που είναι αφοσιωμένο ζώο αγέλης, όπου εμείς είμαστε οι απόλυτοι διαχειριστές της ζωής του, το σκυλί φαίνεται να ακουμπά την ευθύνη και τις δύσκολες αποφάσεις της επιβίωσης του σε μας.
Είναι πλάσμα χωρίς μεταφυσικές ανησυχίες και αντιλήψεις για τη μετά θάνατον ζωή, οπότε αυτός ο «ανώτερος» στο μυαλό του για αυτόν, είμαστε εμείς όπως για μας είναι ο Θεός που θεωρούμε ότι έχει το δικαίωμα μόνο Αυτός της ζωής και του θανάτου.
Και κάπου εδώ είναι που μπαίνει το δίλημμα της ευθανασίας ή μη….
Αυτό που είναι σίγουρο είναι πως η ευθύνη που έχεις για ένα ζώο που υιοθετείς ξεκινάει από την πρώτη μέρα της συμβίωσης μαζί του και κλείνει με την υποχρέωση να του χαρίσεις έναν αξιοπρεπή σπλαχνικό θάνατο. Όχι θάνατο απαλλαγής, επειδή το κάποτε ζωηρό κουτάβι έγινε ένα ζώο γέρικο δυσκίνητο που πονάει και χρειάζεται καθημερινή φροντίδα. Όχι να το «κοιμίσεις» για να κοιμάσαι και εσύ ήσυχα τα βράδια. Αλλά οι άνθρωποι έχουμε την τάση να εξανθρωπίζουμε τα πάντα, με το έτσι θέλω. Για παράδειγμα, βρίσκουμε ένα παράλυτο σκυλί και το ευθανατώνουμε, γιατί δεν θα έχει σίγουρα ποιότητα ζωής…..όπως;….Δε θα ξαναασχοληθεί με αθλήματα ή δε θα έχει πρόσβαση σε δημόσια κτίρια; Το σκυλί λίγο το νοιάζει αν είναι παράλυτο, αν δε βλέπει ή αν δεν ακούει.
Δε θα έχει συγκαταβατικά βλέμματα λύπησης από τα άλλα ζώα, ούτε θα ψιθυρίζουν πίσω από την πλάτη του πόσο κακόμοιρο είναι. Αυτά τα ποταπά αισθήματα, είναι προνόμιο μόνο των ανθρώπων. Υπάρχει μια διαδικασία με σημάδια αυτοσυντήρησης στο σκύλο, όταν νιώσει πως δε «θέλει άλλο» και ήρθε η ώρα να «φύγει»…..
Το μοναδικό που τους λείπει -όταν μιλάμε για ιδιαίτερα αδέσποτα- είναι ο δικός τους άνθρωπος. Αλλά και για τα δεσποζόμενα, επίσης. Αυτός που θα ανοίξει την καρδιά του και θα φροντίσει ένα "ειδικό" ζωάκι με αφοσίωση. Που θα βλέπει πέρα από την όποια αναπηρία και δεν θα το λυπάται. Θα μαθαίνει μόνο από αυτό. Όπως ακριβώς θα έκανε και με έναν άνθρωπο με "ειδικές" δεξιότητες και ικανότητες. Αυτό που δεν καταλαβαίνουμε μάλλον είναι ότι τα ζώα έχουν προγραμματιστεί να ζουν το σήμερα.
Δεν κάνουν σχέδια για το μέλλον. Σήμερα θέλουν το χάδι τους, σήμερα απαιτούν την αγάπη σου. Και αυτό που ξεχνάμε, είναι ότι ο θάνατος αφορά μία τελεσίδικη κατάσταση, πάγια και ακλόνητη. «Κοιμίζεις» το ζώο, αλλά μετά δεν μπορεί να ξυπνήσει. Ας δίνουμε πρώτα μία ευκαιρία στο ζώο που παλεύει για τη ζωή του, που άντεξε μέχρι να φτάσει η βοήθεια και ας πονάει αφόρητα εκείνη την ώρα. Ο πόνος κάποια στιγμή περνάει, η ζωή ποτέ δεν επιστρέφει σε ένα νεκρό σώμα.
Και όλοι οι φιλόζωοι την επόμενη φορά που θα "κοιμίσουμε" ένα ζώο με συνοπτικές διαδικασίες, ας σκεφτούμε, αν το κάνουμε πράγματι για το ζώο που υποφέρει ή το κάνουμε για τον εαυτό μας που κουράστηκε;
Η ευθανασία πάντα θα αντιπροσωπεύει θάνατο.
Αλλά ένα θάνατο που θα κλείσει το κεφάλαιο της ζωής του ζώου με την αξιοπρέπεια που του πρέπει ως ισόβιου συντρόφου της δικής μας ζωής. Ένα θάνατο γιατί έχουν "κλείσει" ζωτικά όργανα, δεν υπάρχει περίπτωση ανάνηψης και έχεις εξαντλήσει κάθε περιθώριο. Και πάντα με αξιοπρέπεια μεν, αλλά με πόνο καρδιάς και αφόρητες τύψεις, Γιατί ανάμεσα στο «αφαιρώ μια ζωή» και «χαρίζω έναν αξιοπρεπή θάνατο» υπάρχει μια τεράστια διαφορά. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η ζωή γίνεται ανυπόφορη και ο θάνατος προβάλει ως ο μοιραίος προορισμός και το ζώο σου εμπιστεύτηκε την ευζωία του και δυστυχώς στη σύντομη ζωή του μπορεί να έρθει η στιγμή που τη μετάβαση του είτε στο άγνωστο είτε στο απόλυτο τίποτα να έχεις την ευθύνη του περάσματος και την ελευθερία να αποφασίσεις μόνο εσύ……
Αν θυμηθώ και τα λόγια μιας αγαπημένης συγγραφέως, της Μάρως Βαμβουνάκη, στο βιβλίο της «Ο παλιάτσος και η Άνιμα», εκείνο λέει, που διακρίνει τον άνθρωπο από τα ζώα δεν είναι όσα έχουμε συνηθίσει να πιστεύουμε. Πως, δηλαδή, ο άνθρωπος είναι λογικός, ενώ το ζώο όχι - μέγα σφάλμα. Πως μπορεί να γελά, ενώ το ζώο όχι. Πως αυτός μόνο έχει επίγνωση του θανάτου του. Εκείνο που διακρίνει τον άνθρωπο απ' τα ζώα είναι η ελευθερία του.
Η δυνατότητα αν θέλει, να μη δεσμεύεται ούτε απ' τη φύση του, ούτε απ' το τραυματικό του παρελθόν, ούτε απ' τις υποκρισίες της κοινωνίας του, ούτε απ' τα λάθη των γονιών του, ούτε απ' τη βοήθεια των θεραπευτών του. Να μπορεί, από θέληση και μόνο, να καταστρέφεται ή να κάνει τη θαυμαστή υπέρβαση και το κυριότερο να αποφασίζει. Κόντρα σε όλους και σε όλα……
Στον Παράδεισο ο σκύλος σου που «έφυγε» με τη βοήθεια σου μπορεί και να σε περιμένει, ναι…..μπορεί και για να σε ευχαριστήσει που από τον πόνο του τον λύτρωσες......αλλά παρόλα αυτά δικαίωμα να του προσφέρουμε και να του επιτρέψουμε εδώ μια ζωή Κόλαση, έχουμε;…..
Αρνούμενη την ευθανασία, μετά από 12 ώρες περιμένοντας και παρακαλώντας να έρθει τελικά ο θάνατος για να λυτρωθεί, επειδή από πείσμα και εγωισμό ήθελα να τον έχω έστω και 1 μέρα περισσότερη κοντά μου, τον 18χρονο Ορφέα μου με καρκίνο στον πνεύμονα σε τελικό στάδιο, μάλλον όχι, πιστεύω, δεν το έχουμε….
Ναι έτρωγε, ναι έπινε νερό, ναι μας καταλάβαινε, ναι προσπαθούσε να κουνήσει την ουρά……την εικόνα όμως που αντίκρυσα όλη τη νύχτα στην προσπάθεια του να αναπνεύσει, να σηκωθεί για να μη θρηνώ και να μου δείξει πως τάχα θα τα καταφέρει, αλλά και ταυτόχρονα την άρνηση του να τον βλέπω έτσι, για να μη στεναχωριέμαι, ποτέ μου δε θα μου τη συγχωρήσω…..
Παπαποστόλου Κατερίνα
Εκπαιδευτικός
Αντιπρόεδρος Ε.Φ.ΑΛ
