Στις πλέον ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και ειδικότερα στις ομάδες εκείνες που εμφανίζουν την μεγαλύτερη αδυναμία προσαρμογής του εισοδήματός τους στις νέες συνθήκες που επιβάλλει το ράλι του πληθωρισμού στρέφεται η προσοχή του οικονομικού επιτελείου.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε στην συνέντευξη που παραχώρησε στον ΣΚΑΙ πως δεν υπάρχουν στο τραπέζι οριζόντιες παρεμβάσεις στους φόρους αλλά στοχευμένα μέτρα για τους πιο αδύναμους – εφόσον χρειαστούν – ενώ επεσήμανε πως είναι απολύτως κρίσιμο να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι του 2022.
Στο ραντάρ μπαίνουν ομάδες πληθυσμού όπως οι χαμηλοσυνταξιούχοι και οι δικαιούχοι του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης ενώ ο χρόνος εκδήλωσης του νέου πακέτου στήριξης απέναντι στην ακρίβεια εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως τα δημοσιονομικά περιθώρια που θα δημιουργήσει η ανάπτυξη του 2021, η πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού του 2022, αλλά και η εξέλιξη των τιμών στο μέτωπο της ενέργειας.
Η τελευταία αυτή παράμετρος είναι σημαντική καθώς η επιδότηση νοικοκυριών κι επιχειρήσεων για τους λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αερίου – που θα συνεχιστεί τουλάχιστον για Μάρτιο και Απρίλιο – εκτιμάται πως μπορεί να απαιτήσει πόρους και από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Η εικόνα στο μέτωπο των δημοσιονομικών θα αρχίσει να διαμορφώνεται σε ικανοποιητικό επίπεδο από τον Μάρτιο και μετά, ενώ κρίσιμες παράμετροι στην εξίσωση είναι φυσικά η πορεία του πληθωρισμού – αν και πότε θα φανεί η αποκλιμάκωσή του – και η εξέλιξη της ουκρανικής κρίσης.
Στο πλαίσιο αυτό, οι κρίσιμες αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν την άνοιξη, το πιθανότερο πριν την νέα αύξηση του κατώτατου μισθού, η οποία θα τεθεί σε εφαρμογή από την Πρωτομαγιά.
Προς έκτακτο επίδομα
Τα στοχευμένα μέτρα που εξετάζονται δεν φαίνεται να αφορούν σε παρεμβάσεις σε φόρους, καθώς αυτές θα είχαν οριζόντιο χαρακτήρα ενώ το όφελος μπορεί να χαθεί στην πορεία προς το πορτοφόλι του καταναλωτή. Το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει απευθείας ενίσχυση των πλέον ευάλωτων νοικοκυριών με ένα «έκτακτο επίδομα», το οποίο θα έρθει να ενισχύσει τον οικογενειακό προϋπολογισμό και να ανακουφίσει τους πιο αδύναμους από τις αυξήσεις στο λεγόμενο καλάθι της νοικοκυράς.
Η φόρμουλα δεν έχει ακόμη κλειδώσει και δεν είναι καθαρό αν η ενίσχυση θα είναι άπαξ ή θα χρειαστεί να επαναληφθεί – π.χ. μήνα, μήνα – για μια περίοδο κατά την οποία θα διαρκεί η κορύφωση της κρίσης πληθωρισμού.
Το πιθανότερο πάντως είναι να υπάρξει μια εφάπαξ ενίσχυση one off, η οποία θα έρθει να καλύψει μέρος του κόστους που κλήθηκαν και θα έχουν κληθεί μέχρι τότε να διαχειριστούν τα νοικοκυριά σε περιβάλλον ακρίβειας. Η εφάπαξ εισοδηματική ενίσχυση θα δοθεί - εφόσον προκριθεί το συγκεκριμένο σενάριο - σε κάθε περίπτωση με κριτήρια εισοδηματικά και περιουσιακά και θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις δυνατότητες του κρατικού προϋπολογισμού. Αναλυτές εκτιμούν πως η καταλληλότερη περίοδος εκδήλωσης μιας τέτοιας πρωτοβουλίας είναι πιθανότατα η περίοδος του Πάσχα.
Στο μικροσκόπιο φαίνεται πως βρίσκεται το μοντέλο που εφαρμόστηκε τα Χριστούγεννα, όταν δόθηκε έκτακτο «Δώρο Χριστουγέννων» σε περισσότερους από 600.000 χαμηλοσυνταξιούχους, ενώ οι δικαιούχοι του ΚΕΑ εισέπραξαν διπλό επίδομα.
Όλα, ωστόσο, θα εξαρτηθούν από το «μέτρημα» των αντοχών του προϋπολογισμού του 2022, στο πλαίσιο του οποίου η χώρα πρέπει να υλοποιήσει μια μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή και να κερδίσει παράλληλα το εισιτήριο για την είσοδο στην πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα.
