«Κούρεμα» επιτοκίου και «πάγωμα» δόσης για όλα τα δάνεια – Τι ισχύει για τα επισκευαστικά
12 Απρ 2023«Κουρεμένο» επιτόκιο και «πάγωμα» της δόσης σε νέα χαμηλότερα επίπεδα από εκείνα του Μαρτίου, προβλέπει το Πρόγραμμα Ανταμοιβής Συνεπών Δανειοληπτών που ανακοίνωσαν οι συστημικές Τράπεζες: Όλα τα εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου μετατρέπονται σε σταθερά για διάστημα 1 έτους, χωρίς πλέον να επηρεάζονται από νέες πιθανές αυξήσεις των επιτοκίων. Ανάλογες κινήσεις εκτιμά το Υπουργείο Οικονομικών πως θα κάνουν και οι servicers που έχουν τιτλοποιημένα δάνεια στα «συρτάρια» τους.
Η μία μετά την άλλη οι συστημικές τράπεζες (Eurobank, Alpha Bank, Πειραιώς, Εθνική) ανακοίνωσαν πως «παγώνουν» τις δόσεις των ενήμερων στεγαστικών δανείων για έναν χρόνο: Κάποιες από αυτές συμπεριλαμβάνουν στο πρόγραμμα και επισκευαστικά δάνεια, όπως και home equity.
Την ίδια ώρα, όπως δηλώνει ο Χρήστος Σταϊκούρας ανάλογο «μοντέλο» ανταμοιβής συνεπών δανειοληπτών θα υιοθετήσουν και μη συστημικές τράπεζες, όπως και οι διαχειριστές δανείων και απαιτήσεων, με τις σχετικές ανακοινώσεις να αναμένονται άμεσα.
Τι προβλέπει το πρόγραμμα της Eurobank
Για την πρώτη εκτοκιστική περίοδο μετά την 2/5/2023 (δηλαδή για τη δόση Ιουνίου 2023) και για διάστημα 12 μηνών, τίθεται από την Eurobank σε εφαρμογή το Πρόγραμμα Ανταμοιβής Συνεπών Δανειοληπτών.
Στόχος του είναι, πρώτον, να μειώσει τα τρέχοντα επιτόκια των στεγαστικών δανείων κυμαινομένου επιτοκίου και δεύτερον, να προστατέψει τους δανειολήπτες από πιθανές μελλοντικές αυξήσεις στα επιτόκια αναφοράς.
Εννοείται –κατά την Τράπεζα- ότι οι δανειολήπτες θα επωφεληθούν πλήρως εάν κατά τη 12μηνη περίοδο, τα επιτόκια αναφοράς μειωθούν από τις Κεντρικές Τράπεζες σε επίπεδα χαμηλότερα από αυτά που προβλέπονται στο Πρόγραμμα.
Συγκεκριμένα, ο νέος εκτοκισμός με τα δεδομένα του Πρόγραμμα θα γίνει με το διατραπεζικό επιτόκιο αναφοράς, όπως είχε διαμορφωθεί στις 31/3/2023, μειωμένο κατά 20 μονάδες βάσης περίπου.
Το επιτόκιο αυτό θα διατηρηθεί σταθερό σε όλη τη 12μηνη περίοδο, εκτός εάν στο πλαίσιο της νομισματικής πολιτικής το επιτόκιο αναφοράς μειωθεί σε χαμηλότερα επίπεδα.
Στο πρόγραμμα που εφαρμόζει η Eurobank πέρα από τα ενήμερα στεγαστικά θα ενταχθούν και επισκευαστικά δάνεια και home equity, δηλαδή όσα έχουν εμπράγματη εξασφάλιση ακίνητο και άρα ανήκουν στην «σφαίρα» των στεγαστικών.
Ανάλογα με το επιτόκιο βάσης και το νόμισμα του δανείου, τα επιτόκια του Πρόγραμμα διαμορφώνονται ως ακολούθως:
Τι θα ισχύσει από πλευράς Alpha Bank
Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Ανταμοιβής για Συνεπείς Πελάτες Στεγαστικών Δανείων της Alpha Bank θα εφαρμόζεται επιτόκιο αναφοράς, όπως αυτό είχε διαμορφωθεί την 31 Μαρτίου 2023, μειωμένο κατά περίπου 20 μονάδες βάσης. Το παραπάνω επιτόκιο αναφοράς διατηρείται σταθερό καθ’ όλη τη διάρκεια του Προγράμματος.
Σημειώνεται ότι εάν κατά τη 12μηνη περίοδο, τα επιτόκια αναφοράς μειωθούν σε επίπεδα χαμηλότερα από αυτά που προβλέπονται στο Πρόγραμμα, οι αντίστοιχες μειώσεις θα υπολογιστούν άμεσα στα επιτόκια των Πελατών της Τράπεζας.
Συνεπώς, οι δανειολήπτες προστατεύονται από μελλοντικές αυξήσεις των επιτοκίων αναφοράς, αλλά δεν στερούνται τα οφέλη τυχόν μελλοντικής μείωσής τους κατά τη διάρκεια του Προγράμματος.
Ενδεικτικά, τα επιτόκια αναφοράς του Προγράμματος διαμορφώνονται ως ακολούθως: EURIBOR 1 μηνός στο 2,72% και EURIBOR 3 μηνών στο 2,83%, από 2,92% και 3,03% αντίστοιχα στα τέλη Μαρτίου.
Τι ανακοίνωσε η τράπεζα Πειραιώς
Το πρόγραμμα της Πειραιώς αφορά σε ενήμερα στεγαστικά δάνεια φυσικών προσώπων που είχαν ήδη εκταμιευτεί μέχρι 31.12.22 και θα τεθεί σε εφαρμογή από αρχές Μαΐου 2023.
Προβλέπει εκτοκισμό με τα επιτόκια βάσης της 31.03.23, μειωμένα κατά 20 εκατοστιαίες μονάδες και διατήρηση σταθερά στο επίπεδο αυτό για 12 μήνες, από Μάιο 2023 έως Απρίλιο 2024.
Αν κατά τη 12μηνη διάρκεια του προγράμματος, τα επιτόκια βάσης μειωθούν από τις κεντρικές τράπεζες σε επίπεδα χαμηλότερα από αυτά που προβλέπονται στο πρόγραμμα, τότε θα ισχύσει το χαμηλότερο επιτόκιο επ’ ωφελία των πελατών.
Ανάλογα με το επιτόκιο βάσης και το νόμισμα του δανείου, θα διαμορφωθούν αντίστοιχα τα επιτόκια βάσης του νέου προγράμματος, πλέον του περιθωρίου που προβλέπεται στις αντίστοιχες δανειακές συμβάσεις (συμπεριλαμβάνοντας εισφορά Ν.128/75).
Για παράδειγμα, στην Tράπεζα Πειραιώς, όπου τα στεγαστικά επιτόκια βασίζονται κυρίως στο Euribor ενός μήνα, η οροφή του επιτοκίου βάσης για τα ενήμερα στεγαστικά αυτής της κατηγορίας ορίζεται για 12 μήνες στο 2,72% από 2,92% που ήταν στις 31.03.23.
Αντίστοιχη προσαρμογή των επιτοκίων βάσης θα ισχύσει και για ενήμερα στεγαστικά δάνεια σε άλλα νομίσματα ή με διαφορετικά επιτόκια βάσης.
Οι δανειολήπτες φυσικά πρόσωπα με ενήμερα στεγαστικά δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου θα ενταχθούν αυτόματα στο νέο 12μηνο πρόγραμμα, χωρίς να απαιτείται καμία από μέρους τους ενέργεια.
Ως προϋπόθεση ένταξης, το στεγαστικό δάνειο πρέπει να είναι ενήμερο κατά την ημερομηνία εφαρμογής του μέτρου.
Για να διατηρηθεί η νέα τιμολόγηση, το δάνειο θα πρέπει να παραμείνει ενήμερο κατά τη διάρκεια των 12 μηνών του νέου προγράμματος.
Ποιο είναι το πρόγραμμα της Εθνικής
Η Εθνική Τράπεζα προσφέρει στους πελάτες της ένα Πρόγραμμα Ανταμοιβής Συνεπών Δανειοληπτών, το οποίο αποσκοπεί στη μείωση των τρεχόντων επιτοκίων στεγαστικών δανείων κυμαινομένου επιτοκίου, ανεξαρτήτως νομίσματος, καθώς και στην προστασία των δανειοληπτών από πιθανές μελλοντικές αυξήσεις στα επιτόκια αναφοράς για τους επόμενους 12 μήνες.
Πιο συγκεκριμένα, στο Πρόγραμμα Ανταμοιβής εντάσσονται όλοι οι κάτοχοι Στεγαστικών Δανείων Κυμαινομένου Επιτοκίου (ανεξάρτητα εάν έχουν ήδη ενταχθεί ή θα ενταχθούν στο Πρόγραμμα Επιδότησης Επιτοκίου Ευάλωτων Νοικοκυριών) που:
⦁ εκταμίευσαν το δάνειο τους έως 31/12/2022 και
⦁ το δάνειο δεν εμφανίζει ληξιπρόθεσμες οφειλές με ημερομηνία αναφοράς την 28η Απριλίου 2023
Το Πρόγραμμα Ανταμοιβής προβλέπει, για διάστημα 12 μηνών:
⦁ εφαρμογή του επιτοκίου αναφοράς που ίσχυε κατά την 31/03/2023 μειωμένο κατά 0,2% και
⦁ απορρόφηση των μελλοντικών αυξήσεων των επιτοκίων αναφοράς που τυχόν προκύψουν μέσα στο διάστημα των επόμενων 12 μηνών
Με τον τρόπο αυτό οι κάτοχοι δανείων κυμαινόμενου επιτοκίου θα μπορούν για διάστημα 1 έτους να απολαμβάνουν τα προνόμια του σταθερού επιτοκίου.
Για να διατηρηθεί η νέα τιμολόγηση, το δάνειο θα πρέπει να παραμείνει ενήμερο κατά τη διάρκεια του Προγράμματος.
Οι δανειολήπτες που εμπίπτουν στην περίμετρο εφαρμογής θα ενταχθούν αυτόματα στο Πρόγραμμα, χωρίς να απαιτείται καμιά ενέργεια από μέρους τους.
Η ενημέρωση για το μειωμένο επιτόκιο του δανείου και τη μειωμένη δόση θα πραγματοποιηθεί μέσω των αντιγράφων λογαριασμών Μαΐου και θα αφορά τη δόση του Ιουνίου.
Αναδρομικά από τον Ιούλιο του 2022 οπότε και έγινε η πρώτη αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ, θα εφαρμοστεί η επιδότηση των στεγαστικών δανείων που προτείνουν οι τράπεζες για τα ευάλωτα νοικοκυριά, με βάση την πρόταση που αποστάλθηκε επίσημα στον SSM.
Η επιδότηση θα ξεκινήσει από τον Ιανουάριο του 2023 και θα ισχύσει έως τα τέλη του 2023, καλύπτοντας ωστόσο και τις αυξήσεις επιτοκίων που έγιναν το β΄ εξάμηνο του 2022.
Δικαίωμα επιδότησης έχουν όλα τα ευάλωτα νοικοκυριά που έχουν ενήμερα δάνεια στις τράπεζες –συστημικές και μη– αλλά και τα ενήμερα δάνεια των ευάλωτων δανειοληπτών που έχουν τιτλοποιηθεί και βρίσκονται στην κυριότητα των funds.
Η δυνατότητα αυτή προτάθηκε από τις τράπεζες προκειμένου να διασφαλιστεί η ίση μεταχείριση όλων των συνεπών δανειοληπτών και τελεί υπό την έγκριση του SSM, εφόσον πρόκειται για δάνεια που έχουν φύγει από την κυριότητά τους και έχουν μεταφερθεί σε funds.
Η επιδότηση θα καλύψει το 50% της αύξησης των επιτοκίων που έχει περάσει μέχρι σήμερα στις δόσεις των δανείων, αλλά και όσες προκύψουν εντός των επόμενων 12 μηνών.
Ετσι, όπως έχουν διευκρινίσει οι τράπεζες, εάν η δόση ενός ενυπόθηκου δανείου ήταν τον περασμένο Ιούνιο 400 ευρώ και έχει αυξηθεί μέχρι σήμερα στα 500 ευρώ, η επιδότηση θα είναι 50 ευρώ.
Εφόσον με βάση την πορεία του euribor η αύξηση τους προσεχείς μήνες φτάσει τα 560 ευρώ, η συνολική επιδότηση θα είναι 80 ευρώ. Στην κατηγορία των συνεπών δανειοληπτών ανήκουν όσοι δεν έχουν καθυστερήσει τη δόση του δανείου για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 3 μηνών.
Ο μηχανισμός για την έναρξη καταβολής της επιδότησης θα «πατήσει» στην πλατφόρμα του προγράμματος «Γέφυρα», που λειτουργεί στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.
Οι δανειολήπτες που πληρούν τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, ώστε να χαρακτηριστούν ευάλωτοι, θα μπαίνουν στην πλατφόρμα που θα ανοίξει για αυτό τον σκοπό και θα κάνουν αίτηση για να λάβουν την επιδότηση. Το ποσό της επιδότησης θα πιστώνεται σε ειδικό λογαριασμό.
Η δόση όμως που θα πληρώνουν στην τράπεζα θα είναι αυτή που προκύπτει με βάση τη δανειακή τους σύμβαση και δεν θα είναι μειωμένη. Αρα θα πρόκειται για επιδότηση με τη μορφή επιστροφής του ποσού στον λογαριασμό του δανειολήπτη.
Αντίστοιχα, το ποσό της επιδότησης θα συγκεντρωθεί από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες σε ένα κοινό ταμείο με τη μορφή ενός κουμπαρά, μέσω του οποίου θα πιστώνονται από την ΕΓΔΙΧ τα ποσά στους δικαιούχους.
Ο λόγος για τον οποίο οι τράπεζες προτείνουν αυτόν τον τρόπο της επιδότησης είναι γιατί κάτι τέτοιο δεν προϋποθέτει την αλλαγή της δανειακής σύμβασης με τον δανειολήπτη.
Το μοντέλο αυτό κρίθηκε σε συνεργασία με την ΤτΕ ότι μπορεί να υπερκεράσει τις επιφυλάξεις του επόπτη για το κατά πόσο τα δάνεια αυτά θα πρέπει να αλλάξουν κατηγορία και να χαρακτηριστούν από ενήμερα ως πιθανά για αθέτηση (unlikely to pay).
Ανάλογα με το εάν η πρόταση αυτή γίνει αποδεκτή από τον SSM, θα αξιολογηθεί και το τελικό κόστος του μέτρου, που δεν συνίσταται μόνο στο ύψος της επιδότησης, αλλά και στο ύψος των προβλέψεων που θα κληθούν να λάβουν οι τράπεζες με βάση την κατηγοριοποίηση αυτών των δανείων.
Οσον αφορά το κονδύλι για την επιδότηση, αυτό σύμφωνα με τους υπολογισμούς που έχουν κάνει οι τράπεζες θα διαμορφωθεί κοντά στα 20 εκατ. ευρώ, ενώ η περίμετρος των δανείων που θα ενταχθούν εκτιμάται ότι δεν θα ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ.
Αντίστοιχα, ο αριθμός των δανειοληπτών εκτιμάται ότι δεν υπερβαίνει την αρχική πρόβλεψη που έκανε λόγο για έως 30.000 δανειολήπτες, με την προοπτική να αυξηθεί κοντά στις 32.000 εφόσον στο σχήμα της επιδότησης ενταχθούν και οφειλέτες των οποίων τα δάνεια έχουν τιτλοποιηθεί.
Οι τράπεζες παρά το γεγονός ότι έχουν απεντάξει αυτά τα δάνεια από τους ισολογισμούς τους, θεωρούν ότι η επιδότηση θα πρέπει να καλύψει και τη συγκεκριμένη κατηγορία έτσι ώστε να μην υπάρχουν ωφελούμενοι δύο ταχυτήτων.
Προϋπόθεση, οι ευάλωτοι να είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους. Το θέμα είναι κρίσιμο από εποπτικής άποψης καθώς συνδέεται με την κεφαλαιακή ελάφρυνση (Significant Risk Transfer) που απέσπασαν οι τράπεζες όταν η ελληνική πολιτεία διαπραγματεύτηκε τον μηχανισμό του «Ηρακλή» και το λεγόμενο μηδενικό risk weight assets, δηλαδή την πλήρη αποαναγνώριση από τον ισολογισμό της τράπεζας των δανείων που τιτλοποιούσε.