Σε αναβρασμό οι παραγωγοί που τα έκαναν όλα σωστά και είδαν να βγαίνει παραμορφωμένος καρπός - Τι πρόκειται να γίνει για να σωθεί η ναυαρχίδα του πρωτογενούς τομέα στον μακεδονικό κάμπο

Στα μέσα της περασμένης άνοιξης ο κάμπος της Ημαθίας είχε τη γνώριμη εντυπωσιακή του εικόνα. Όπως κάθε χρόνο, οι ροδακινιές άνθισαν χαρίζοντας ένα πανέμορφο θέαμα από τη μια, αλλά και την ελπίδα για μια καλή χρονιά από την άλλη.

Οι εβδομάδες πέρασαν δίχως κάτι ανησυχητικό, με την καρπόδεση να είναι καλή και τον καρπό να κάνει σιγά σιγά την εμφάνισή του.

Όλα καλά μέχρι τις πρώτες συγκομιδές, όταν και οι παραγωγοί των πρώιμων ποικιλιών είδαν αυτό που είχαν ακούσει πέρυσι από την Πέλλα. Οι καρποί ήταν παραμορφωμένοι, με αποτέλεσμα κομμάτι τις παραγωγής να αχρηστεύεται, αφού δεν είναι κατάλληλο ούτε καν για χυμοποίηση.

Στον Πολυπλάτανο Ημαθίας όπου εντοπίστηκε το πρόβλημα η ανησυχία είναι έκδηλη. «Το πρόβλημα είναι εμφανές λίγο πριν τη συγκομιδή και αυτό είναι που μας δυσκολεύει. Δηλαδή εδώ στο χωριό υπάρχει ένα κτήμα όπου έχει εμφανιστεί η παραμόρφωση, ωστόσο στο διπλανό χωράφι όπου ο καρπός δεν έχει ωριμάσει δεν διαφαίνεται κάτι», εξηγεί στη Voria.gr ο πρόεδρος της Κοινότητας Πολυπλάτανου και ροδακινοπαραγωγός Παναγιώτης Ευθυμιάδης.

Η περίεργη παραμόρφωση, άγνωστης ακόμα προέλευσης, δεν έμεινε μόνο στην ορεινή περιοχή της Ημαθίας αλλά κατέβηκε και πιο κάτω.

Ήδη παραγωγοί σε Νέα Λυκόγιαννη, Διαβατό, Πρόδρομο, έως και τη Μελίκη είδαν την ασθένεια να χτυπά και τα δικά τους ροδάκινα.

Στα καφενεία, τα χωράφια και τους συνεταιρισμούς το πρόβλημα του καρπού, που είναι η βάση της τοπικής οικονομίας, αποτελεί μόνιμο θέμα συζήτησης.

Είναι ιός ή συνδυασμός ιών; Πρέπει να εκριζώσουμε χωράφια; Και εάν ναι μετά τι θα καλλιεργήσουμε; Οι απορίες πολλές, αλλά οι απαντήσεις ελάχιστες ή ακόμα και ανύπαρκτες. Κανείς δεν ξέρει ακόμα ποια είναι η πάθηση που κατατρώει τον μυρωδάτο καρπό του καλοκαιριού, απειλώντας ακόμα και την ίδια του την ύπαρξη.

Η σπίθα από την Πέλλα που έγινε πυρκαγιά

Το 2021 στις Αμπελιές Πέλλας παραγωγός εντοπίζει την παραμόρφωση στο κτήμα του λίγο πριν τη συγκομιδή. Τη επόμενη χρονιά, το 2022, πέρασε σε κτήματα, σε ευρύτερη ακτίνα, ωστόσο και τότε θεωρήθηκε ξανά μεμονωμένο. Το 2023 όμως η ακτίνα ήταν πολύ μεγαλύτερη, κοντά στα δέκα χιλιόμετρα και φέτος χτύπησε έφτασε και την Ημαθία.

«Είναι μια πολύ σοβαρή κατάσταση, επηρεάζει αυτή τη στιγμή πολλές χιλιάδες στρέμματα, ουσιαστικά δεν γνωρίζουμε την αιτία, μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε, απλά τα συμπτώματα με τον τρόπο και τη σειρά που εμφανίζονται, οδηγούν μάλλον στο ότι πρόκειται για κάποιο ιογενές αίτιο», επισημαίνει στη Voria.gr ο γεωπόνος από τον Νέο Μυλότοπο Πέλλας Σάββας Παστόπουλος.

Με το πρόβλημα στην περιοχή να εξακολουθεί να είναι έντονο, ο κ. Παστόπουλος τονίζει ότι «αυτό που μένει είναι να αποδειχθεί από τους ειδικούς επιστήμονες και σε δεύτερο χρόνο η πολιτεία να αποφανθεί τι θα γίνουν αυτά τα χωράφια, πώς θα αποζημιωθούν και πώς θα επιβιώσουν οι παραγωγοί».

Οι ενδείξεις που έγιναν αποδείξεις στη συγκομιδή

Όπως λένε όλοι όσοι σχετίζονται με την παραγωγή ροδάκινου σε Πέλλα και Ημαθία, η παραμορφωμένη εικόνα των ώριμων καρπών δεν είχε ενδείξεις στο πιο πρώιμο στάδιο.

«Η ασθένεια είχε διάφορες ενδείξεις που δεν τις καταλάβαμε. Το πιο οφθαλμοφανές είναι πάντα η ανομοιομορφία στον καρπό που γίνεται αντιληπτό κατά τη συγκομιδή, μετά δηλαδή τα κλαδέματα και τα ραντίσματα», εξηγεί στην Voria.gr η Λίνα Τουπεκτσή, γεωπόνος από τη Βέροια.

Σύμφωνα με τη γεωπόνο, ένα σημαντικό καμπανάκι που δείχνει τι θα επακολουθήσει είναι η έλλειψη βλάστησης στα κλαδιά, αφού σε πολλές περιπτώσεις υπήρχαν κλαδιά που δεν είχαν τίποτα ή είχαν μόνο μία τούφα. Αυτό ήταν και χαρακτηριστικό της ασθένειας που έχει ήδη χτυπήσει προ ετών την Πέλλα.

Το οξύμωρο σύμφωνα με την έμπειρη γεωπόνο είναι πως η φετινή χρονιά θεωρείται καλή παραγωγικά για την Ημαθία, αφού προ ολίγων εβδομάδων η καρπόδεση ήταν ικανοποιητική.

Ήδη δείγματα κλαδιών και καρπών έχουν συλλεχθεί από κλιμάκια του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου και από το ΑΠΘ και η αναμονή για το τι είναι τελικά έχει χτυπήσει τα δέντρα είναι μεγάλη.

«Δεν είναι γνωστό ακόμα από τι πολλαπλασιάζεται, αν και η πιθανότερη εκδοχή είναι μέσω των εντόμων και της γύρης. Ως εκ τούτου δεν είναι σαφές ακόμα τι πρέπει να κάνουν οι καλλιεργητές», σημειώνει η κ. Τουπεκτσή.

Το... αντιπαράδειγμα της Ιταλίας

Όπως λέει μάλιστα, η εκρίζωση θα είναι καταστροφική λύση, αφού πρέπει να υπάρξει και πλάνο για την επόμενη μέρα.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Ιταλίας με τα ακτινίδια, όπου εκριζώθηκαν μεγάλες εκτάσεις λόγω του βακτηρίου της ακτινιδιάς, προσφέροντας ρόλο leader στην Ελλάδα και στέλνοντας το ελληνικό ακτινίδιο στην τρίτη θέση της παγκόσμιας παραγωγής.

«Εάν σταματήσουμε να παράγουμε ροδάκινο, το πλήγμα θα είναι πολύ ισχυρό στην οικονομία, αφού θα χαθεί ένα φρούτο που στηρίζει οικονομικά μια μεγάλη αλυσίδα», λέει η γεωπόνος από τη Βέροια

Τι θα γίνει από εδώ και πέρα

Ήδη στον Κοπανό Ημαθίας έγινε στις 26 Μαΐου  έκτακτη σύσκεψη από την Διεπαγγελματική Οργάνωση Πυρηνοκάρπων, με αποκλειστικό θέμα την εξέταση του φαινομένου της ίωσης που έχει χτυπήσει καρά κύριο λόγω τα νεκταρίνια, αλλά και τις υπόλοιπες ποικιλίες ροδάκινων στην Ημαθία.

Και ενώ οι παραγωγοί αναμένουν με αγωνία τα αποτελέσματα των εργαστηριακών αναλύσεων ώστε να υποδειχθεί η κατάλληλη εφαρμογή σκευασμάτων για τη θεραπεία των δέντρων προκειμένου οι όψιμες ποικιλίες του Ιουλίου να μην αντιμετωπίσουν προβλήματα, η Διεπαγγελματική έχει λάβει τις εξής αποφάσεις:

• Να καταγραφούν όλες οι εκτάσεις στις οποίες εμφανίστηκε το πρόβλημα και να γίνει καταχώρηση των στοιχείων σε ειδικό μηχανογραφικό πρόγραμμα για να μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα και να αναλυθούν τα δεδομένα.
• Τα στοιχεία να υποβάλλονται σε ειδικό έντυπο το οποίο θα υπογράφει ο αγρότης καλλιεργητής του οπωρώνα και θα βεβαιώνει είτε ο γεωπόνος της Συλλογικής Οργάνωσης, είτε ο γεωπόνος σύμβουλος του καλλιεργητή όταν δεν είναι μέλος οργάνωσης.
• Τα δεδομένα να καταχωρούνται από τους ως άνω γεωπόνους σε ηλεκτρονικό πρόγραμμα που θα δημιουργηθεί τις αμέσως επόμενες ημέρες σε περιβάλλον «I-cloud» και θα δοθούν κλειδάριθμοι για πρόσβαση.
• Μετά την καταχώρηση των δεδομένων τα πρωτότυπα χειρόγραφα έντυπα να παραδοθούν στις κατά τόπους ΔΑΟΚ που υπάγεται ο κάθε δηλών παραγωγός.
• Στην καταγραφή να δηλώνεται με ακρίβεια κάθε στοιχείο όπως για παράδειγμα η ποικιλία, ο αριθμός δένδρων που προσβλήθηκε, η συνολική έκταση και κάθε στοιχείο που θα ζητείται με βάση πάντα την τελευταία υποβληθείσα δήλωση του ΟΣΔΕ, με την οποία και θα διασταυρωθούν τα δεδομένα.
• Να δοθούν το επόμενο διάστημα κατευθύνσεις, αφού γίνουν συνεννοήσεις με τις κρατικές υπηρεσίες, για το πώς οι αγρότες θα διαχειριστούν τα προσβληθέντα από την ασθένεια φρούτα καθώς και τα προσβληθέντα δένδρα τα οποία πρέπει να καταστραφούν.
• Να επιδειχτεί η μέγιστη υπευθυνότητα στην συνολική διαχείριση του προβλήματος για να μην επεκταθεί το φαινόμενο.
• Να αποσταλούν δείγματα στο Μπενάκειο Ινστιτούτο-ήδη εστάλησαν- καθώς, και θα επιδιωχθεί να σταλούν και σε αντίστοιχα του εξωτερικού-ήδη αναζητάται το πλέον αρμόδιο.
• Να συσταθούν επιτροπές σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα όπου υπάρχει το πρόβλημα, για να συντονίζουν τις ενέργειες.
• Να υπάρχει αντίστοιχη επιτροπή στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για να επιτηρεί και να συντονίζει κεντρικά τις ενέργειες.
• Η εκρίζωση των προσβληθέντων δένδρων και οπωρώνων να ενισχυθεί οικονομικά.

www.voria.gr