Η εαρινή ισημερία φέρνει μαζί της και επίσημα την άνοιξη.

Η 20η Μαρτίου είναι η πρώτη μέρα της άνοιξης για το 2024 στο βόρειο ημισφαίριο στο οποίο ανήκει και η χώρα μας καθώς η εαρινή ισημερία θα σημειωθεί τα ξημερώματα της Τετάρτης, 20 Μαρτίου 2024 και ώρα 05:06.

Αντίθετα, στο νότιο ημισφαίριο η ισημερία του Μαρτίου σηματοδοτεί την έναρξη του φθινοπώρου, γι’ αυτό καλείται φθινοπωρινή.

Η ισημερία συμβαίνει δύο φορές τον χρόνο, όταν ο άξονας της γης ευθυγραμμίζεται παράλληλα και σε ορθή γωνία με τον άξονα του ηλίου με αποτέλεσμα η διάρκεια της ημέρας και της νύχτας να είναι ίση σε οποιοδήποτε σημείο της Γης.

Η ισημερία συμβαίνει γύρω στις 20 Μαρτίου και 22 Σεπτεμβρίου. Σε αυτό το σημείο η παρέκκλιση του άξονα της γης είναι μηδενική προς τον ήλιο. Το όνομα ισημερία προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις ίσος και ημέρα, ενώ το διεθνές αντίστοιχο όνομα, equinox, προέρχεται από το λατινικό aequus (ίσος) και nox (νύχτα), καθώς κατά την ισημερία, η νύκτα και η ημέρα έχουν περίπου το ίδιο χρονικό μήκος.

Οι ονομασίες εαρινή και φθινοπωρινή ισημερία είναι σχετικές και αφορούν στην εύκρατη ζώνη του βόρειου ημισφαιρίου, καθώς στις αντίστοιχες ημερομηνίες στο νότιο ημισφαίριο υπάρχουν εποχές είναι αντίθετες, ενώ στις δύο πολικές και την τροπική ζώνη δεν υπάρχει αυτή η διαφοροποίηση εποχών.

Η άνοιξη μικραίνει, το καλοκαίρι μεγαλώνει!

Εδώ και χιλιάδες χρόνια η άνοιξη μικραίνει στο βόρειο ημισφαίριο και ότι αυτή «χάνει» το κερδίζει σε διάρκεια το καλοκαίρι!

Σήμερα, ο χειμώνας στο βόρειο ημισφαίριο διαρκεί περίπου 89 ημέρες, η άνοιξη 93, το καλοκαίρι 94 και το φθινόπωρο σχεδόν 90 μέρες. Στο σύνολό τους, η θερμότερη περίοδος του έτους είναι περίπου μία εβδομάδα μεγαλύτερη σε διάρκεια από την ψυχρότερη.

Η διάρκεια της άνοιξης μειώνεται περίπου ένα λεπτό της ώρας κάθε χρόνο, ενώ ο χειμώνας μειώνεται σχεδόν κατά μισό λεπτό ετησίως. Αντίστροφα, η διάρκεια του καλοκαιριού μεγαλώνει με ετήσιο ρυθμό ενός λεπτού (που χάνει η άνοιξη), ενώ του φθινοπώρου αυξάνει κατά μισό λεπτό (που χάνει ο χειμώνας). Έτσι, όσο περνάνε τα χρόνια, το καλοκαίρι μεγαλώνει σε βάρος της άνοιξης και το φθινόπωρο σε βάρος του χειμώνα.

Υπολογίζεται ότι το έτος 3.000 το καλοκαίρι θα διαρκεί 93,92 μέρες στο βόρειο ημισφαίριο, η άνοιξη 91,97 μέρες, το φθινόπωρο 90,61 μέρες και ο χειμώνας 88,74.

Οι εποχές του έτους οφείλονται στην κλίση του άξονα περιστροφής της Γης κατά περίπου 23,5 μοίρες, με συνέπεια κάθε ημισφαίριο επί έξι μήνες να κλίνει περισσότερο προς τον Ήλιο ή αντίστροφα να απομακρύνεται από αυτόν.

Ο βασικός λόγος που η άνοιξη γίνεται μικρότερη διαχρονικά, είναι ότι ο ίδιος ο άξονας περιστροφής της Γης μετακινείται (το φαινόμενο της «μετάπτωσης» στην αστρονομία). Η άνοιξη ολοκληρώνεται με το θερινό ηλιοστάσιο, αλλά λόγω της μετάπτωσης το σημείο στην τροχιά της Γης όπου ο πλανήτης μας φθάνει σε αυτό το ηλιοστάσιο, μετακινείται οριακά κάθε χρονιά. Έτσι, κάθε φορά η άνοιξη τελειώνει (και το καλοκαίρι αρχίζει) λίγο νωρίτερα.

Σε βάθος χρόνου, η διαφορά θα είναι αισθητή. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, κατά το έτος 8.680 η άνοιξη θα διαρκέσει μόνο 88,5 ημέρες ή περίπου τέσσερις ημέρες λιγότερες σε σχέση με το 2015. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι αλλαγές στη διάρκεια των εποχών είναι κάθε χρόνο τόσο μικρές, που ένας άνθρωπος δεν τις προσέχει.

Το επίσημο ξεκίνημα της φετινής άνοιξης στην Ελλάδα και γενικότερα στο βόρειο ημισφαίριο, σηματοδοτεί η εαρινή ισημερία που θα υπάρξει to απόγευμα της Κυριακής 20 Μαρτίου, στις 17:33 ώρα Ελλάδας.

Αντίστροφα, στο νότιο ημισφαίριο θα ξεκινήσει το φθινόπωρο. Η μέρα θα μεγαλώνει πλέον συνεχώς σε βάρος της νύχτας έως το θερινό ηλιοστάσιο, ενώ το αντίστροφο θα συμβαίνει στο νότιο ημισφαίριο.

Οι ισημερίες -η εαρινή και η φθινοπωρινή- καθορίζουν την έναρξη της άνοιξης και του φθινοπώρου, ενώ τα ηλιοστάσια -το θερινό και το χειμερινό- προσδιορίζουν την έναρξη του καλοκαιριού και του χειμώνα αντίστοιχα.

Για μια ακόμη χρονιά φέτος θα συνεχιστεί η ανεπαίσθητη συρρίκνωση της διάρκειας της άνοιξης, η οποία θα είναι πιο σύντομη κατά σχεδόν ένα λεπτό της ώρας σε σχέση με πέρσι.

Εδώ και χιλιάδες χρόνια, η άνοιξη μικραίνει στο βόρειο ημισφαίριο και ό,τι χάνει, το κερδίζει σε διάρκεια το καλοκαίρι.

Από την άλλη, ενώ από αστρονομική άποψη η άνοιξη αρχίζει με την εαρινή ισημερία, στην πραγματικότητα -όπως έχουν διαπιστώσει οι επιστήμονες που μελετούν το περιβάλλον- εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής η φύση εισέρχεται όλο και πιο πρόωρα στον ανοιξιάτικο κύκλο της.

Η εποχή της άνοιξης έρχεται όλο και πιο νωρίς στον πλανήτη μας και πουθενά δεν είναι αυτό τόσο αισθητό, όσο στον Βόρειο Πόλο και γενικότερα στα υψηλά γεωγραφικά πλάτη.

Την πρώτη ημέρα της άνοιξης υποδέχτηκε επισήμως το Σάββατο το βόρειο ημισφαίριο, στο οποίο βρίσκεται και η χώρα μας, την ίδια στιγμή που το φθινόπωρο ξεκινά στο νότιο ημισφαίριο της Γης.

Κατά την ισημερία, η οποία συμβαίνει δύο φορές τον χρόνο, ο Ήλιος λάμπει κάθετα πάνω από τον Ισημερινό της Γης και η διάρκεια της μέρας και της νύχτας είναι περίπου ίδια.

Έπειτα από τις 20 Μαρτίου, στο βόρειο ημισφαίριο η μέρα μεγαλώνει συνεχώς έως το θερινό ηλιοστάσιο, ενώ το αντίστροφο συμβαίνει στο νότιο ημισφαίριο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι άνοιξη για το βόρειο ημισφαίριο δεν έχει σταθερή ημερομηνία έναρξης και η πρώτη μέρα της ποικίλει ανάμεσα στις 19 (πιο σπάνια), στις 20 (συνήθως) και στις 21 Μαρτίου.

Πάντως, για μια ακόμη χρονιά φέτος, θα συνεχιστεί η ανεπαίσθητη συρρίκνωση της διάρκειας της άνοιξης, η οποία θα είναι πιο σύντομη κατά σχεδόν ένα λεπτό της ώρας σε σχέση με πέρυσι.

Η εαρινή ισημερία γιορτάζεται σε αρκετές γωνιές του πλανήτη. Υπό κανονικές συνθήκες, κάθε χρόνο στην Πυραμίδα του Ήλιου στο Μεξικό, εκατοντάδες επισκέπτες -πολλοί από τους οποίους φορούν λευκά ρούχα- σηκώνουν τα χέρια ψηλά απευθύνοντας χαιρετισμό στον ήλιο στα χνάρια των Αζτέκων, οι οποίοι εκτιμούσαν ότι με αυτόν τον τρόπο μπορούν να συγκεντρώσουν την ενέργεια από τις ακτίνες του.

Την Τρίτη, ο Ήλιος θα λάμπει κάθετα πάνω από τον Ισημερινό της Γης και η διάρκεια της μέρας και της νύχτας θα είναι περίπου ίδια. Μετά τις 20 Μαρτίου, η μέρα θα