Σε κάποιες περιοχές, ο Μάρτης ή το Μαρτάκι φοριέται στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού σαν δαχτυλίδι για να μην σκοντάφτει ο κάτοχός του
Ξεκίνησε ο Μάρτιος και μαζί του αρχίζουν και οι παραδόσεις της Άνοιξης στη χώρα μας και συλονικά στα Βαλκανία. Ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του από την Αρχαία Ελλάδα, είναι το άσπρο-κόκκινο βραχιολάκι που φοράνε κυρίως τα παιδιά όλο τον Μάρτιο.
Πιο συγκεκριμένα, το βραχιολάκι είναι φτιάχνεται τη τελευταία μέρα του Φλεβάρη, από στριμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή για να το φορέσουν τα παιδιά την 1η Μαρτίου, πριν βγουν από το σπίτι. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Μάρτης προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν.
Σε κάποιες περιοχές, ο Μάρτης ή το Μαρτάκι φοριέται στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού σαν δαχτυλίδι για να μην σκοντάφτει ο κάτοχός του. Το βραχιολάκι αυτό το βγάζουν στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους.
Οι κάτοικοι των γειτονικών μας χωρών φορούν βραχιόλια από κόκκινη και άσπρη κλωστή για να μην τους «πιάσει» ο ήλιος, τα οποία όπως και στην χώρα μας, τα βγάζουν στα τέλη του μήνα ή όταν δουν το πρώτο χελιδόνι. Άλλοι πάλι δένουν τον Μάρτη σε κάποιο καρποφόρο δέντρο, ώστε να του χαρίσουν ανθοφορία, ενώ μερικοί τον τοποθετούν κάτω από μια πέτρα κι αν την επόμενη ημέρα βρουν δίπλα της ένα σκουλήκι, σημαίνει ότι η υπόλοιπη χρονιά θα είναι πολύ καλή.
Τα χρώματα του «Μάρτη»
Είναι ένα έθιμο σύμφωνα με το οποίο αυτός που φορά το Μάρτη, κυρίως τα μικρά παιδιά, προστατεύονται είτε από ασθένειες γενικά ή «για να μην τα κάψει ο ήλιος» / για να «μην τα μαυρίζει ο ήλιος» ή για να «μην τα πιάνει το μάτι». Συμβολικά το λευκό και το κόκκινο χρώμα τα συναντάμε συχνά στη δεισιδαιμονία όταν είναι να αποτρέψουμε κάποιο κακό.
Αυτό μνημονεύεται και από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς. Ο Αρτεμίδωρος στα «Ονειροκριτικά» συσχετίζει τους διάφορους στεφάνους των μαγισσών, ο Βιργίλιος στα «Βουκολικά» αναφέρει πολύχρωμους μίτους περιδεμένους τρεις φορές σε εικόνα ερωμένου για να τον σαγηνέψουμε. Ο Πετρώνιος αναφέρει όμοιες μαγγανείες, όπου δένουμε πολύχρωμο στήμονα στον τράχηλο. Οι Βυζαντινοί αναφέρουν τη χρήση βαμμένης κλωστής κατά της βασκανίας. Στα Ελευσίνια μυστήρια κατά την αρχαιότητα οι νεαροί μύστες φορούσαν κρόκους στο δεξί χέρι και στο πόδι. Πρόκειται λοιπόν για έθιμο πανάρχαιο, ή όμοιο με πανάρχαια έθιμα.
Το ιδιότυπο αυτό ασπροκόκκινο βραχιολάκι, όταν έφευγε ο Μάρτιος, στην κεντρική Ελλάδα τουλάχιστον το έβγαζαν και το κρεμούσαν στο πιο ψηλό κλαδί των δένδρων που ήταν κοντά στα σπίτια με τις χελιδονοφωλιές, διότι ο Μάρτιος είναι ο μήνας της εαρινής μετανάστευσης πτηνών από την Αφρικανική ήπειρο στην Ελλάδα κυρίως και στα Βαλκάνια κατ' επέκταση.
Με βροχές ή χιονόνερο και χιονοπτώσεις στα ορεινά θα είναι σήμερα Δευτέρα (14/3) το πρόσωπο του καιρού σε αρκετές περιοχές της χώρας, ενώ οι θερμοκρασίες παραμένουν σε χαμηλά για την εποχή επίπεδα.
Σήμερα, στη Χαλκιδική, τη Θεσσαλία, την Εύβοια, τις Σποράδες, την ανατολική Στερεά, την Πελοπόννησο, τις Κυκλάδες, την Κρήτη και το νότιο Ιόνιο προβλέπονται νεφώσεις με ασθενείς βροχές ή χιονόνερο και λίγα χιόνια στα ορεινά.
Τις απογευματινές ώρες τα φαινόμενα θα περιοριστούν στις Κυκλάδες και την Κρήτη. Στην υπόλοιπη χώρα λίγες νεφώσεις.
Οι άνεμοι στο Αιγαίο θα πνέουν βόρειοι βορειοανατολικοί 4 με 6 και βαθμιαία 5 με 7 μποφόρ.
Η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή άνοδο ως προς τις μέγιστες τιμές της κυρίως στα δυτικά, όπου θα φτάσει τους 11 με 13 βαθμούς, ενώ στην υπόλοιπη χώρα δεν θα ξεπεράσει τους 09 με 11 βαθμούς Κελσίου. Παγετός θα σημειωθεί στα ηπειρωτικά τις πρωινές και βραδινές ώρες, ο οποίος θα είναι κατά τόπους ισχυρός στα κεντρικά και βόρεια.
Αναλυτικά η πρόγνωση της ΕΜΥ:
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ΘΡΑΚΗ
Καιρός: Στη δυτική Μακεδονία γενικά αίθριος. Στις υπόλοιπες περιοχές λίγες νεφώσεις, παροδικά αυξημένες μέχρι το απόγευμα, με ασθενείς βροχές ή χιονόνερο στη Χαλκιδική και λίγα χιόνια στα ορεινά.
Άνεμοι: Μεταβλητοί 3 με 4 μποφόρ και στα ανατολικά βορειοανατολικοί με την ίδια ένταση.
Θερμοκρασία: Από -05 (μείον 5) έως 11 βαθμούς, ενώ στη δυτική Μακεδονία θα είναι 3 με 5 βαθμούς χαμηλότερη.
ΝΗΣΙΑ ΙΟΝΙΟΥ, ΗΠΕΙΡΟΣ, ΔΥΤΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ, ΔΥΤΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Καιρός: Στην Ήπειρο και το βόρειο Ιόνιο γενικά αίθριος. Στις υπόλοιπες περιοχές λίγες νεφώσεις, παροδικά αυξημένες στο νότιο Ιόνιο και τη δυτική Πελοπόννησο όπου θα σημειωθούν τοπικές βροχές και στα ορεινά παροδικές χιονοπτώσεις. Μεμονωμένες καταιγίδες πιθανώς να εκδηλωθούν στο νότιο Ιόνιο. Βελτίωση του καιρού από το απόγευμα.
Άνεμοι: Από ανατολικές διευθύνσεις 3 με 4 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 00 (μηδέν) έως 13 βαθμούς. Στο εσωτερικό της Ηπείρου 5 με 6 βαθμούς χαμηλότερη.
ΘΕΣΣΑΛΙΑ, ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ, ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Καιρός: Παροδικά αυξημένες νεφώσεις με ασθενείς τοπικές βροχές ή χιονόνερο και στα ορεινά παροδικές χιονοπτώσεις. Βαθμιαία βελτίωση από το απόγευμα και από τα βόρεια.
Άνεμοι: Βορειοανατολικοί 3 με 5 και στα ανατολικά από το απόγευμα βαθμιαία τοπικά 6 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από -03 (μείον 3) έως 11 βαθμούς Κελσίου, ενώ στα βόρεια θα είναι 2 με 3 βαθμούς χαμηλότερη.
ΚΥΚΛΑΔΕΣ, ΚΡΗΤΗ
Καιρός: Νεφώσεις με ασθενείς βροχές ή χιονόνερο και στα ορεινά της Κρήτης χιονοπτώσεις.
Άνεμοι: Βόρειοι 4 με 6 και βαθμιαία 6 με 7 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 03 έως 10 βαθμούς Κελσίου.
ΝΗΣΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ - ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ
Καιρός: Λίγες νεφώσεις παροδικά αυξημένες με πιθανότητα ασθενών τοπικών βροχών μέχρι το απόγευμα.
Άνεμοι: Στα βόρεια βορειοανατολικοί 4 με 5 και βαθμιαία 5 με 7 μποφόρ. Στα νότια βόρειοι βορειοδυτικοί 4 με 6 και βαθμιαία τοπικά 7 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 05 έως 11 βαθμούς Κελσίου, ενώ στα βόρεια θα είναι 2 με 3 βαθμούς χαμηλότερη.
ΕΥΒΟΙΑ
Καιρός: Παροδικά αυξημένες νεφώσεις με ασθενείς βροχές ή χιονόνερο και στα ορεινά ασθενείς χιονοπτώσεις. Βελτίωση το βράδυ.
Άνεμοι: Βορειοανατολικοί 3 με 5 και βαθμιαία στα νότια τοπικά 6 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από -02 (μείον 2) έως 09 βαθμούς Κελσίου.
ΑΤΤΙΚΗ
Καιρός: Παροδικά αυξημένες νεφώσεις με ασθενείς τοπικές βροχές ή χιονόνερο και στα ορεινά ασθενείς χιονοπτώσεις. Βαθμιαία βελτίωση από το απόγευμα.
Άνεμοι: Βορειοανατολικοί 3 με 5 και το βράδυ στα ανατολικά τοπικά 6 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 00 (μηδέν) έως 09 βαθμούς Κελσίου.
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Καιρός: Λίγες νεφώσεις παροδικά αυξημένες μέχρι το απόγευμα.
Άνεμοι: Μεταβλητοί 3 και το απόγευμα νότιοι έως 4 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από -02 (μείον 2) έως 09 βαθμούς Κελσίου.
Δεν λέει να «στρώσει» ο καιρός τον Μάρτιο καθώς και ο Σάκης Αρναούτογλου επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις που έχουν διατυπωθεί τις τελευταίες ημέρες ότι η κακοκαιρία δεν μας έχει εγκαταλείψει παρά την βελτίωση που θα καταγραφεί τα επόμενα 24ωρα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Σάκης Αρναούτογλου χρησιμοποιεί το επίθετο «αγριεμένος» για τον φετινό Μάρτιο σημειώνοντας σε ανάρτησή του στο Facebook ότι η Ελλάδα κατά τη διάρκεια της εβδομάδας που ξεκινά σήμερα, Δευτέρα, θα βρεθεί «στο μεταίχμιο δυο εποχών».
Εξηγώντας τι εννοεί με τη φράση αυτή, ο Σάκης Αρναούτογλου, υπενθυμίζοντας όσα είχε αναφέρει στα δελτία καιρού της ΕΡΤ3 από την προηγούμενη εβδομάδα, αναφέρει ότι «αν και αισθητή, πρόσκαιρη θα είναι η άνοδος της θερμοκρασίας στις περισσότερες περιοχές της χώρας την ερχόμενη Τετάρτη όπου ο υδράργυρος θα σκαρφαλώσει στα ηπειρωτικά στους 13 με 15 και τοπικά στους 16 με 17 βαθμούς Κελσίου».
Κι αυτό γιατί, σύμφωνα με τον Σάκη Αρναούτογλου «από την Πέμπτη όμως πρώτα στα βόρεια και κυρίως το ερχόμενο Παρασκευοσαββατοκύριακο η θερμοκρασία θα ξαναπέσει σε χαμηλά για την εποχή επίπεδα κυρίως στην κεντρική και βόρεια Ελλάδα συνοδεία χιονοπτώσεων ακόμα και σε περιοχές με πάρα πολύ χαμηλό υψόμετρο. Aγριεμένος ο φετινός Μάρτης».
Του Μάρτη τα καμώματα
Αχ! Μάρτης!
Ο μήνας αυτός φημίζεται για τόσα πράγματα! Το 'ξερες, για παράδειγμα, ότι ο 3ος μήνας του χρόνου πήρε το όνομά του από το λατινικό "Martius", δηλαδή από τον θεό Άρη, που θεωρείτο ο γενάρχης των Ρωμαίων; Είναι ο μήνας με τις περισσότερες παροιμίες, με τη Σαρακοστή και τη νηστεία (λείπει, άλλωστε, ο Μάρτης από τη Σαρακοστή;), με την Καθαρά Δευτέρα, την Εθνική Επέτειο, με τον καιρό που δεν ξέρει τι του γίνεται (“Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης” και “Από Μάρτη καλοκαίρι και από Αύγουστο χειμώνα”) και με τα δικά του λευκοκόκκινα βραχιολάκια “σήμα κατατεθέν”! Και για αυτά ακριβώς τα must βραχιολάκια – που έχουν αναγάγει το έθιμο σε μόδα – θα μιλήσουμε σε αυτό το blog post. Έθιμα, προέλευση, παροιμίες, ακόμα και tutorial σου έχουμε για να... βάλεις Μάρτη!
«Βάλε Μάρτη... ο ήλιος να μη σε κάψει!»
Έτσι συνηθίζει να λέει ο λαός, αλλά και οι μανάδες μας, που μανιωδώς μας έδεναν τη λευκοκόκκινη κλωστή στο χέρι την 1η του Μαρτίου! Όχι, δεν ήμασταν εμείς για δέσιμο, είναι η παράδοση που προστάζει τις μανάδες των Βαλκανίων να πλέκουν και να δένουν τον Μάρτη στο χεράκι των παιδιών για να μην τα πιάσει ο ήλιος! Το δίχρωμο αυτό βραχιόλι – λένε ότι – σε προστατευτεί από το κάψιμο του ήλιου και όχι μόνο! Κάποιοι πρεσβεύουν ότι σε προστατεύει και από κουνούπια, ψύλλους, αρρώστιες και άλλα κακά... τα σχόλια δικά σου!
Μπορεί πλέον να έχει εμπλουτιστεί δημιουργικά με ματάκια, πουλάκια, κορδελάκια, και άλλα ευφάνταστα αξεσουάρ αυτό το βραχιολάκι (το οποίο φυσικά και δεν είναι μόνο από απλές κλωστούλες), αλλά το έθιμο παραμένει σταθερό.
Τι ορίζει το έθιμο
Το έθιμο θέλει τις απανταχού μανούλες να πλέκουν τον Μάρτη την τελευταία μέρα του Φεβρουαρίου και να τον φορούν στο χεράκι του παιδιού την πρώτη μέρα του Μάρτη. Σε μερικές περιοχές φοριέται στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού σαν δαχτυλίδι για να μην σκοντάφτει ο κάτοχός του. Το βραχιολάκι (ή το δαχτυλίδι) αυτό το βγάζεις στο τέλος του μήνα, αλλά δεν το πετάς! Άλλοι λένε να το αφήσεις πάνω στις αμυγδαλιές ή στις τριανταφυλλιές είτε για να ανθοφορήσουν είτε για να το πάρει το πρώτο χελιδόνι και να χτίσει τη φωλιά του. Κάποιοι, πιο παλιοί, υποστηρίζουν πως πρέπει να το κάψεις με το φως της λαμπάδας την Ανάσταση ή να το δέσεις στο πόδι του αρνιού την Κυριακή του Πάσχα για να μην αρπάξει. Όπως και να ‘χει, δυο είναι οι “κανόνες” που ισχύουν σχετικά με το κοκκινόλευκο βραχιολάκι: στο τέλος του μήνα το βγάζεις και δεν το πετάς!
Και από πού κρατάει η σκούφια του Μάρτη;
Περήφανα, θα λέγαμε, η χώρα μας διεκδικεί τις ρίζες του εθίμου αυτού, καθώς το πρωτοσυναντάμε στα Ελευσίνια Μυστήρια, όπου οι μύστες συνήθιζαν να δένουν μια κλωστή, που την αποκαλούσαν “Κρόκη”, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι. Επίσης, οι αρχαίοι Έλληνες φορούσαν Μάρτη και μάλιστα οι κοπέλες στόλιζαν με Μάρτη και το άγαλμα της Αθηνάς. Ο Παυσανίας λέει πως το έθιμο αυτό το είχαν πάρει από τους Αιγυπτίους. Όταν τελείωνε ο μήνας έπλεναν την κόκκινη κλωστή (ταινία) στον Ιλισό και την έκρυβαν για τον άλλο χρόνο. Έτσι η ταινία αυτή πήγαινε από γενιά σε γενιά και όσο πιο παλιά ήταν τόσο πιο γούρικη θεωρείτο. Το χρώμα που έχουν οι κλωστές φυσικά και δεν είναι τυχαίο, καθώς στις λαϊκές δεισιδαιμονίες, το λευκό και το κόκκινο χρώμα θεωρείται ότι προστατεύουν και αποτρέπουν κάποιο κακό.
Δεν είναι αποκλειστικά ελληνική υπόθεση
Ίσως δεν το γνώριζες, αλλά η Μαρτιά ή Μάρτης - όπως το ξέρουμε στην Ελλάδα – είναι ένα έθιμο που συναντάμε και σε άλλες χώρες των Βαλκανίων. Στη Ρουμανία είναι γνωστό ως Μαρτιζόρ, στην Αλβανία ως Βορόρε και στη Βουλγαρία ως Μαρτενίτσα.
Στη Βουλγαρία, την πρώτη ημέρα του Μάρτη, φορούν στο πέτο τους στολίδια φτιαγμένα από άσπρες και κόκκινες κλωστές (τις Μαρτενίτσες). Η Μαρτενίτσα λειτουργεί στη συνείδηση του βουλγαρικού λαού ως φυλαχτό, το οποίο μάλιστα είθισται να προσφέρεται ως δώρο μεταξύ των μελών της οικογένειας, συνοδευόμενο από ευχές για υγεία και ευημερία. Στη Ρουμανία, το Μαρτιζόρ είναι στολίδι φτιαγμένο από κόκκινη και άσπρη κλωστή. Στη λαογραφία της Ρουμανίας το κόκκινο χρώμα συμβολίζει την αγάπη για το ωραίο και το λευκό την αγνότητα του φυτού χιονόφιλος, που ανθίζει τον Μάρτιο - και είναι στενά συνδεδεμένο με αρκετά έθιμα και παραδόσεις της χώρας.
Πώς θα φτιάξεις το δικό σου βραχιόλι - Μάρτη
Τα τελευταία χρόνια ο Μάρτης έχει γίνει μόδα και οι παραλλαγές του έχουν κατακλύσει το διαδίκτυο. Φέτος σου προτείνουμε αντί να το αγοράσεις, να απολαύσεις τη χαρά της δημιουργίας, να αφήσεις την φαντασία σου ελεύθερη και να φτιάξεις τον δικό σου χειροποίητο Μάρτη! Παραλλαγές υπάρχουν πολλές, άλλες πιο εύκολες και άλλες πιο δύσκολες, εμείς επιλέξαμε τα παρακάτω βίντεο, όπου βήμα – βήμα θα δεις πώς με δύο κλωστές μπορείς να φτιάξεις τόσο τον “παραδοσιακό Μάρτη” όσο και τον “εναλλακτικό”!
Δες εδώ το βίντεο για το
πώς να φτιάξεις εύκολα τον "παραδοσιακό Μάρτη"
και εδώ πώς να φτιάξεις "μοντέρνο Μάρτη"!
ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
Η λαϊκή φαντασία έδωσε στον Μάρτιο ένα σωρό παρατσούκλια, όπως Ανοιξιάτης (γιατί είναι ο πρώτος μήνας της Άνοιξης), Γδάρτης, Παλουκοκάφτης Κλαψομάρτης, Πεντάγνωμος (για το ευμετάβλητο του καιρού), Βαγγελιώτης (λόγω της γιορτής του Ευαγγελισμού), Φυτευτής, και άλλα δηλωτικά της φυσιογνωμίας του, που έχουν σχέση με ιδιότητες ή πράξεις που του αποδίδονται.
Τα πιο πολλά από αυτά βρίσκονται μέσα στις παραδόσεις και τις παροιμίες που έπλασε ο λαός για να εξηγήσει τις απότομες μεταβολές του καιρού ή τις βαρυχειμωνιές που παρατηρούνται μέσα στον Μάρτη και που πάντα είναι επικίνδυνες για τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
«Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης,
τα παλιά παλούκια καίει, τα καινούργια ξεριζώνει», στην οποία και χρωστάει τα παρατσούκλια γδάρτης και παλουκοκάφτης.
Για τις μεγάλες του παγωνιές λένε: «Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο».
Ενώ για την αντιμετώπιση του κρύου άλλες παροιμίες συμβουλεύουν:
«Φύλα ξύλα για το Μάρτη να μην κάψεις τα παλούκια».
«Το Μάρτη φύλα άχερα μη χάσεις το ζευγάρι».
«Τσοπάνη μου την κάπα σου το Μάρτη φύλαγε την».
«Ο Αύγουστος για τα πανιά κι ο Μάρτης για τα ξύλα».
Η κατεργαρία του Μάρτη
Στα πολύ παλιά χρόνια ο Μάρτης ήταν ο πρώτος μήνας του έτους. Μια κατεργαριά όμως που έκαμε σε βάρος των άλλων μηνών που ήταν τα αδέλφια του στάθηκε αιτία για να του πάρει την πρωτοκαθεδρία ο Γενάρης.
«Μια φορά κι έναν καιρό αποφασίσανε οι δώδεκα μήνες να φτιάξουνε κρασί σε ένα βαρέλι ώστε να μπορούν να πίνουν όποτε τους ερχόταν η όρεξη.
Έτσι λοιπόν είπε ο Μάρτης:
– Εγώ θα ρίξω πρώτος μούστο στο βαρέλι για να γίνει κρασί και ύστερα ρίχνετε κι εσείς.
– Καλά, ρίξε εσύ πρώτος του είπαν οι άλλοι.
Έτσι και έγινε. Έριξε πρώτα εκείνος στο βαρέλι το μούστο και ύστερα ακολούθησαν και οι άλλοι μήνες.
Όταν λοιπόν ζυμώθηκε ο μούστος και έγινε το κρασί, είπε πάλι ο Μάρτης.
– Εγώ που έριξα πρώτος το μούστο, πρώτος θ’ αρχίσω και να πίνω.
– Βέβαια, είπαν οι άλλοι, έτσι είναι το σωστό.
Έτσι λοιπόν τρύπησε το βαρέλι στο κάτω μέρος, και άρχισε να πίνει, ως που ήπιε όλο το κρασί και δεν άφησε ούτε στάλα. Κατόπιν ήρθε η σειρά του Απρίλη να πάει να πιεί κρασί. Πηγαίνει και το βρίσκει άδειο. Θυμώνει, το λέει στους άλλους. Τ’ ακούνε εκείνοι, θυμώνουνε και σκέπτονται τι να κάνουν. Συμφωνούν όλοι λοιπόν να τον τιμωρήσει ο Γενάρης που ήταν και ο μεγαλύτερος αδελφός. Τον πιάνει λοιπόν ο Γενάρης και του τραβάει ένα γερό χέρι ξύλο. Του αφαιρεί και το πρωτείο που είχε, να αρχίζει δηλαδή το έτος κάθε Μάρτη, και έτσι έγινε να αρχίζει το έτος από το Γενάρη.
Από τότε, όταν ο Μάρτης θυμάται το παιχνίδι που έκανε στα αδέλφια του και τους ήπιε όλο το κρασί, γελάει και ο καιρός ξαστερώνει. Όταν πάλι θυμάται το ξύλο που έφαγε κλαίει και βρέχει».
Η παράδοση, που με μικρές παραλλαγές τη συναντάμε και αλλού είναι αιτιολογική και σκοπεύει στην εξήγηση της ακασταστασίας του καιρού που συνήθως χαρακτηρίζει τον Μάρτη.
Η γυναίκα του Μάρτη
Το ίδιο φαινόμενο εξηγούν και άλλες παραδόσεις που αναφέρονται στη γυναίκα του Μάρτη.
Κάποτε οι μήνες αποφάσισαν να παντρευτούν. Ο καθένας βρήκε μια γυναίκα που του άρεσε και την παντρεύτηκε. Ο Μάρτης δεν φρόντισε το ζήτημα μόνος του και έβαλε προξενητάδες να του βρούνε μια γυναίκα. Εκείνοι του φέρανε μια κοπέλα η οποία ήταν τυλιγμένη με ένα μαντίλι και του είπαν ότι είναι πολύ όμορφη. Ευκολόπιστος όπως ήταν, την παντρεύτηκε.
Όταν όμως έμειναν μόνοι και έβγαλε το μαντίλι της, τι να δει; Δεν υπήρχε πιο άσχημη στον κόσμο!
Από τότε κάθε φορά που τη θυμόταν άστραφτε, βροντούσε, έβρεχε, έριχνε μπόρες, έκανε παγωνιές. Μόνο όταν ξεχνιόταν μερικές φορές, ηρεμούσε, γαλήνευε κι έκανε καλό καιρό!
Στη Μεσσηνία, λόγου χάρη, λένε ότι η γυναίκα που παντρεύτηκε ο Μάρτης, από μπροστά ήταν πολύ άσχημη, ενώ από πίσω ήταν πολύ όμορφη. Όταν ο Μάρτης τη βλέπει καταπρόσωπο κλαίει και ο καιρός χαλάει, όταν όμως την κοιτάζει από τις πλάτες ευχαριστιέται και ο καιρός καλοσυνεύει.
Γι” αυτό λέγεται και η παροιμία: «Ο Μάρτης πότε κλαίει και πότε γελάει».
Σε άλλες περιοχές η παράδοση θέλει τον Μάρτη νε έχει δύο γυναίκες, τη μια πολύ όμορφη και φτωχή και την άλλη πολύ άσχημη και πλούσια. Ο Μάρτης κοιμάται στη μέση και όταν γυρίζει κατά την άσχημη, κατσουφιάζει και ο καιρός χαλάει, όταν όμως γυρίζει κατά την όμορφη, χαίρεται και γελάει, και ο καιρός είναι καλός. ζεστός με ήλιο. Τις περισσότερες φορές όμως γυρίζει κατά την άσχημη επειδή αυτή είναι η πλούσια που τρέφει και την φτωχή, την όμορφη.
Έτσι άλλωστε προτιμούν τον Μάρτιο και οι χωρικοί, βροχερό, επειδή η σοδειά τους θα είναι καλύτερη. Άλλωστε το βεβαιώνουν και αρκετές παροιμίες:
«Μάρτης έβρεχε, θεριστής χαιρότανε».
«Μάρτης βρέχει; Ποτέ μην πάψει».
«Κάλλιο Μάρτης στις γωνιές παρά Μάρτης στις αυλές».
«Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης παρά Μάρτης λιοπυριάρης».
«Μάρτης βροχερός θεριστής κουραστικός».
«Μάρτης κλαψής θεριστής χαρούμενος».
«Μάρτης πουκαμισάς δεν σου δίνει να μασάς».
«Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απρίλης άλλη μία,
να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίττες σαν αλώνι».
και η πασίγνωστη, που είναι παραλλαγή της προηγούμενης:
«Σαν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα,
χαράς σ’ εκείνο το ζευγά πόχει πολλά σπαρμένα».
Η παράδοση της λιθωμένης γριάς
Τα απρόοπτα της βαρυχειμωνιάς που συνήθως επιφυλάσσουν οι τελευταίες ημέρες του Μάρτη, οι «μέρες της γριάς» όπως λέγονται, θέλει να εξηγήσει η παράδοση της «λιθωμένης γριάς».
«Ητανε μια φορά μια γριά κι είχε κάτι κατσικάκια. Ο Μάρτης τότε είχε εικοσιοχτώ ημέρες και ο Φλεβάρης τριανταμία.
Ήρθε λοιπόν εκείνη την εποχή ο Μάρτης κι επέρασε χωρίς να κάμει χειμώνα και η γριά από τη χαρά της που βγήκανε πέρα καλά τα πράματα της, ξεγελάστηκε και είπε:
«Πρίτσι Μάρτη μου, στην πομπή σου. Μπήκες, βγήκες τίποτα δε μου έκανες. Τα αρνάκια και τα κατσικάκια μου τα ξεχείμασα».
Τότε ο Μάρτης πείσμωσε και δανείστηκε τρεις ημέρες απ’ το Φλεβάρη και έριξε χιόνια πολλά.
Ήταν τόσο άσχημος ο καιρός, που η γριά και τα ζωντανά της πέτρωσαν από το κρύο.
Για αυτό που έπαθε εκείνη η γριά, τις τρεις τελευταίες ημέρες του Μάρτη τις λένε ημέρες των γριών.
Σε κάποια χωριά ονοματίζουνε κάθε μία από αυτές τις ημέρες με το όνομα μίας από τις πιο ηλικιωμένες γριές του χωριού. Αν τύχει καλή ημέρα θεωρούν πως η γριά είναι καλή, ενώ αν τύχει κακοκαιρία λένε πως έγινε από την κακία της γριάς.
Από τότε λένε ότι έχει ο Μάρτης τριανταμία ημέρες και ο Φλεβάρης εικοσιοχτώ. Για αυτό άλλωστε το λένε κουτσό και κουτσοφλέβαρο.
http://blog.yellowday.gr & http://edu.klimaka.gr
Με σημαντική πτώση της θερμοκρασίας, αλλά και βροχές ξεκινά ο καιρός τον Μάρτιο.
Σύμφωνα με την πρόγνωση της ΕΜΥ, για σήμερα αναμένονται στα ανατολικά και τα νότια νεφώσεις με τοπικές βροχές, καθώς και στη δυτική Πελοπόννησο και το νότιο Ιόνιο κυρίως τις πρωινές ώρες, αλλά και στη Μακεδονία, τη Θράκη, την ανατολική Θεσσαλία, τις Σποράδες, την Εύβοια, την ανατολική Στερεά και τα νησιά του βορείου Αιγαίου από το απόγευμα. Παράλληλα, ασθενείς χιονοπτώσεις θα σημειωθούν στα ορεινά.
Οι άνεμοι θα πνέουν από βόρειες διευθύνσεις στο Αιγαίο 6 με 7 και στα νότια τις πρωινές ώρες έως 8 μποφόρ. Παγετός θα σημειωθεί κατά τόπους στα βόρεια ηπειρωτικά τις πρωινές και βραδινές ώρες. Η θερμοκρασία θα παρουσιάσει πτώση.
Η αναλυτική πρόγνωση του καιρού
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ΘΡΑΚΗ
Καιρός: Λίγες νεφώσεις που βαθμιαία μετά το μεσημέρι στην ανατολική Μακεδονία και την Θράκη και από το βράδυ στην κεντρική Μακεδονία θα αυξηθούν και θα εκδηλωθούν τοπικές βροχές και στα ορεινά πρόσκαιρες χιονοπτώσεις.
Ανεμοι: Βόρειοι βορειοανατολικοί 3 με 4, ενισχυόμενοι από το απόγευμα στα ανατολικά και από το βράδυ στα υπόλοιπα στα 5 με 6 μποφόρ. Θερμοκρασία: Από 00 έως 14 βαθμούς Κελσίου. Στη δυτική Μακεδονία 3 με 4 βαθμούς χαμηλότερη.
ΝΗΣΙΑ ΙΟΝΙΟΥ, ΗΠΕΙΡΟΣ, ΔΥΤΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ, ΔΥΤΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Καιρός: Λίγες νεφώσεις παροδικά αυξημένες με τοπικές βροχές στη δυτική Πελοπόννησο και στα νότια τμήματα του Ιονίου, όπου πιθανώς θα εκδηλωθούν και μεμονωμένες καταιγίδες.
Ανεμοι: Ανατολικοί βορειοανατολικοί 3 με 5 μποφόρ. Θερμοκρασία: Από 03 έως 18 βαθμούς Κελσίου. Στο εσωτερικό της Ηπείρου η μέγιστη 3 με 4 βαθμούς χαμηλότερη.
ΘΕΣΣΑΛΙΑ, ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ, ΕΥΒΟΙΑ, ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Καιρός: Λίγες νεφώσεις πρόσκαιρα αυξημένες μέχρι το μεσημέρι στην ανατολική Θεσσαλία, τις Σποράδες, την Εύβοια και την ανατολική Στερεά και βαθμιαία αίθριος. Από το βράδυ οι νεφώσεις από τα βόρεια εκ νέου θα αυξηθούν και τη νύχτα θα εκδηλωθούν τοπικές βροχές και πρόσκαιρες χιονοπτώσεις στα ορεινά της Θεσσαλίας.
Ανεμοι: Βόρειοι βορειοανατολικοί 4 με 6 και στα νότια μέχρι το μεσημέρι τοπικά 7 μποφόρ με τάση εκ νέου ενίσχυσης τη νύχτα. Θερμοκρασία: Από 03 έως 17 βαθμούς Κελσίου. Στα βόρεια η μέγιστη 3 με 4 βαθμούς χαμηλότερη.
ΚΥΚΛΑΔΕΣ, ΚΡΗΤΗ
Καιρός: Λίγες νεφώσεις παροδικά αυξημένες μέχρι το μεσημέρι με ασθενείς τοπικές βροχές στη βόρεια Κρήτη. Ανεμοι: Από βόρειες διευθύνσεις 6 με 7 και στην Κρήτη τοπικά έως 8 μποφόρ με βαθμαία εξασθένηση. Θερμοκρασία: Από 10 έως 16 βαθμούς Κελσίου.
ΝΗΣΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ
Καιρός: Λίγες νεφώσεις που από το βράδυ στα βόρεια θα αυξηθούν. Ανεμοι: Βόρειοι βορειοανατολικοί 5 με 6 και στα νότια βορειοδυτικοί 6 με 7 και πρόσκαιρα τοπικά 8 μποφόρ. Θερμοκρασία: Από 08 έως 18 βαθμούς Κελσίου. Στα βόρεια η μέγιστη 3 με 4 βαθμούς χαμηλότερη.
ΑΤΤΙΚΗ
Καιρός: Λίγες νεφώσεις παροδικά αυξημένες στα βόρεια και βαθμιαία αίθριος. Τη νύχτα οι νεφώσεις εκ νέου θα αυξηθούν και κατά την διάρκεια της νύχτας θα εκδηλωθούν τοπικές βροχές. Ανεμοι: Βόρειοι βορειοανατολικοί 3 με 4 και τοπικά στα ανατολικά 5 μποφόρ με τάση ενίσχυσης τη νύχτα. Θερμοκρασία: Από 05 έως 16 βαθμούς Κελσίου.
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Καιρός: Γενικά αίθριος. Από το βράδυ οι νεφώσεις θα αυξηθούν και θα εκδηλωθούν τοπικές βροχές. Ανεμοι: Βόρειοι βορειοδυτικοί 3 με 4 και από το απόγευμα 4 με 5 μποφόρ. Θερμοκρασία: Από 05 έως 13 βαθμούς Κελσίου.
Σύμφωνα με το Έκτακτο Δελτίο Επιδείνωσης Καιρού που εκδόθηκε την Τετάρτη 27 Μαρτίου 2019 από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ), μεταβολή του καιρού προβλέπεται από τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης και από τα δυτικά, με κύρια χαρακτηριστικά τις ισχυρές βροχές και καταιγίδες, που κατά τόπους θα συνοδεύονται από χαλαζοπτώσεις και τοπικά πολύ θυελλώδεις βορειοανατολικούς ανέμους στα πελάγη.
1. Ισχυρές βροχές και καταιγίδες που κατά τόπους θα συνοδεύονται και από χαλαζοπτώσεις θα επηρεάσουν:
Α. Την Πέμπτη (28-03-2019) τις πρώτες πρωινές ώρες τα νησιά του νοτίου Ιονίου και τη Δυτική Πελοπόννησο και μέχρι το μεσημέρι την υπόλοιπη Πελοπόννησο. Σταδιακά από τις μεσημβρινές ώρες τις Κυκλάδες (κυρίως τις νότιες) και την Κρήτη και από το βράδυ τα Δωδεκάνησα.
Β. Την Παρασκευή (29-03-2019) τις Κυκλάδες (κυρίως τις νότιες) τις πρωινές ώρες, την Κρήτη και τα Δωδεκάνησα, που από τις απογευματινές ώρες σταδιακά θα εξασθενήσουν.
2. Τους πολύ θυελλώδεις βορειοανατολικούς ανέμους, που η έντασή τους θα φτάσει τα 8 και βαθμιαία την Πέμπτη (28-03-2019) αρχικά στο Ιόνιο και μέχρι το βράδυ στο Αιγαίο, τα 9 μποφόρ. Σταδιακή εξασθένηση αναμένεται στο Ιόνιο από το απόγευμα της Παρασκευής, ενώ στο Αιγαίο οι πολύ θυελλώδεις άνεμοι προβλέπεται να διατηρηθούν μέχρι το μεσημέρι του Σαββάτου (30-03-2019).
Στο βίντεο που ακολουθεί παρουσιάζεται η έλευση ιδιαίτερα ψυχρών αερίων μαζών από την Πέμπτη (28/3) και η επικράτηση θυελλωδών έως πολύ θυελλωδών βοριάδων μέχρι την Κυριακή (31/3).
Το ίδιο χρονικό διάστημα οι βροχοπτώσεις θα είναι περιορισμένες και θα εντοπίζονται στα ανατολικά ηπειρωτικά και κυρίως στην Κρήτη.
Ο καιρός σήμερα
Κακοκαιρία με βροχές στις περισσότερες ηπειρωτικές περιοχές της χώρας, στις Κυκλάδες, στην Κρήτη και από το βράδυ στα Δωδεκάνησα, περιμένουμε την Πέμπτη 28 Μαρτίου 2019. Καταιγίδες θα εκδηλωθούν κυρίως στα δυτικά και νότια ηπειρωτικά και θαλάσσια τμήματα.
Τα φαινόμενα θα είναι κατά τόπους ισχυρά και ενδέχεται να συνοδεύονται από χαλαζοπτώσεις.
Χιόνια θα πέσουν στα ορεινά ηπειρωτικά.
Πάντως μέχρι αργά το βράδυ τα φαινόμενα θα περιοριστούν στις Κυκλάδες, στην Κρήτη και στα Δωδεκάνησα όπου θα διατηρηθούν έντονα. Παράλληλα θα επικρατήσουν θυελλώδεις έως πολύ θυελλώδεις άνεμοι βορειοανατολικών διευθύνσεων και η θερμοκρασία μετά το μεσημέρι θα σημειώσει σταδιακή πτώση από βορρά προς νότο.
Νέα πτώση της θερμοκρασίας
Σύμφωνα με το meteo.gr, η θερμοκρασία θα κυμανθεί στη Δυτική Μακεδονία από 0 έως 11 βαθμούς.
Στα υπόλοιπα βόρεια ηπειρωτικά από 5 έως 15.
Στην Ήπειρο από 7 έως 17 βαθμούς.
Στα κεντρικά ηπειρωτικά από 5 έως 14 βαθμούς.
Στα δυτικά και νότια από 8 έως 15.
Στα υπόλοιπα ηπειρωτικά από 6 έως 15 βαθμούς.
Στα νησιά του Ιονίου από 9 έως 15.
Στα νησιά του Βορείου Αιγαίου από 8 έως 14 βαθμούς, στις Κυκλάδες, στην Κρήτη και στα Δωδεκάνησα από 10 έως 17 βαθμούς Κελσίου.
Μέχρι 9 μποφόρ στα πελάγη
Οι άνεμοι στο Βόρειο Αιγαίο θα πνέουν βορειοανατολικοί σχεδόν ισχυροί έως σχεδόν θυελλώδεις, 6 με 7 μποφόρ, με γρήγορη ενίσχυση σε θυελλώδεις έως πολύ θυελλώδεις 8 με 9 μποφόρ.
Στο υπόλοιπο Αιγαίο οι άνεμοι θα πνέουν βόρειοι έως βορειοανατολικοί μέτριοι μέχρι ισχυροί, 5 με 6 μποφόρ, ενισχυόμενοι σταδιακά στα δυτικά πελάγη στα επίπεδα των 7 με 8 μποφόρ και τοπικά το βράδυ 9 μποφόρ.
Εξαίρεση αποτελούν τα νησιωτικά τμήματα του Νοτιοανατολικού Αιγαίου όπου οι άνεμοι αρχικά θα πνέουν από δυτικές διευθύνσεις με εντάσεις έως 5 μποφόρ, αλλά από τις απογευματινές ώρες θα στραφούν σε βορειοανατολικοί και μέχρι το βράδυ θα ενισχυθούν στα επίπεδα των 6 με 7 μποφόρ.
Στο Ιόνιο οι άνεμοι θα πνέουν από ανατολικές διευθύνσεις με εντάσεις έως 6 μποφόρ, αλλά σταδιακά κατά τόπους θα ενισχυθούν στα 7 με 8 μποφόρ.
Αναλυτικά η πρόγνωση του καιρού από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία για σήμερα Πέμπτη 28 Μαρτίου
Αττική
Καιρός: Νεφώσεις με βροχές και πιθανόν σποραδικές καταιγίδες στα νοτιά. Τα φαινόμενα από το απόγευμα θα εξασθενήσουν.
Ανεμοι: Ανατολικοί- βορειοανατολικοί 4- 5 μποφόρ, στα ανατολικά τοπικά 6 μποφόρ και από αργά το απόγευμα 6-7 μποφόρ και στα ανατολικά 8 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 07 έως 15 βαθμούς Κέλσιου.
Θεσσαλονίκη
Καιρός: Νεφώσεις παροδικά αυξημένες με πιθανότητα τοπικών βροχών μέχρι το μεσημέρι. Από το απόγευμα ο καιρός θα βελτιωθεί.
Ανεμοι: Ανατολικοί 4-5 μποφόρ και στο Θερμαϊκό μετά το μεσημέρι 6-7 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 07 έως 13 βαθμούς Κέλσιου.
Μακεδονία, Θράκη
Καιρός: Νεφώσεις παροδικά αυξημένες με τοπικές βροχές στη δυτική και την κεντρική Μακεδονία και ασθενείς χιονοπτώσεις στα ορεινά. Το απόγευμα τα φαινόμενα θα σταματήσουν.
Ανεμοι: Ανατολικοί, βορειοανατολικοί 5-7 και από το μεσημέρι στα ανατολικά τοπικά 8 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 05 έως 13 βαθμούς Κέλσιου. Στη δυτική Μακεδονία 3-4 βαθμούς χαμηλότερη.
Νησιά Ιονίου, Ηπειρος, δυτική Στέρεα, δυτική Πελοπόννησος
Καιρός: Νεφώσεις με βροχές και σποραδικές καταιγίδες, κατά τόπους ισχυρές τις πρωινές ώρες στο νότιο Ιόνιο και τη δυτική Πελοπόννησο. Από το μεσημέρι τα φαινόμενα θα εξασθενήσουν και από το απόγευμα στα βόρεια θα σταματήσουν.
Ανεμοι: Από ανατολικές διευθύνσεις 6-8 μποφόρ και στο Ιόνιο βαθμιαία τοπικά 9 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 05 έως 16 βαθμούς Κέλσιου. Στην Ηπειρο 3-4 βαθμούς χαμηλότερη.
Θεσσαλία, ανατολική Στέρεα, Εύβοια, ανατολική Πελοπόννησος
Καιρός: Νεφώσεις με βροχές και στην ανατολική και νοτιά Πελοπόννησο σποραδικές καταιγίδες, κατά τόπους ισχυρές μέχρι το μεσημέρι. Από το απόγευμα τα φαινόμενα σταδιακά θα εξασθενήσουν και θα περιοριστούν στις νοτιότερες περιοχές. Χιονοπτώσεις θα σημειωθούν στα ορεινά.
Ανεμοι: Ανατολικοί, βορειοανατολικοί 4-6 μποφόρ. Από το μεσημέρι βαθμιαία 6-7 μποφόρ και στα ανατολικά και τα νοτιά 8 και τη νύχτα τοπικά 9 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 06 έως 14 βαθμούς Κέλσιου. Στα βόρεια 3-4 βαθμούς χαμηλότερη.
Κυκλάδες, Κρήτη
Καιρός: Νεφώσεις με βροχές και από τα δυτικά σποραδικές καταιγίδες, από το μεσημέρι κατά τόπους ισχυρές κυρίως στα νοτιά.
Ανεμοι: Ανατολικοί, βορειοανατολικοί 4-6 μποφόρ, από το μεσημέρι βαθμιαία 6-7 μποφόρ και στα δυτικά 8 και τη νύχτα τοπικά 9 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 12 έως 17 βαθμούς Κέλσιου.
Νησιά ανατολικού Αιγαίου, Δωδεκάνησα
Καιρός: Στα βόρεια αυξημένες νεφώσεις. Στα υπόλοιπα νεφώσεις με βροχές προς το μεσημέρι. Σποραδικές καταιγίδες θα εκδηλωθούν από τις απογευματινές ώρες κατά τόπους ισχυρές στα Δωδεκάνησα τη νύχτα.
Ανεμοι: Στα βόρεια, ανατολικοί- βορειοανατολικοί 5-6 μποφόρ, από το μεσημέρι βαθμιαία 7-8 μποφόρ και τη νύχτα πιθανόν τοπικά 9 μποφόρ. Στα νοτιά από βόρειες διευθύνσεις 3-5 μποφόρ στρεφόμενοι από το μεσημέρι σε ανατολικούς- νοτιοανατολικούς 4-6 μποφόρ.
Θερμοκρασία: Από 10 έως 18 βαθμούς Κέλσιου. Στα βόρεια 4-5 βαθμούς χαμηλότερη.
Ο καιρός μέχρι και την Κυριακή
Την Παρασκευή (29/03) και το Σάββατο (30/03) στα δυτικά λίγες νεφώσεις παροδικά αυξημένες. Στις υπόλοιπες περιοχές νεφώσεις παροδικά αυξημένες με τοπικές βροχές κυρίως στα νότια, ενώ σποραδικές καταιγίδες θα εκδηλωθούν στα Δωδεκάνησα την Παρασκευή μέχρι το μεσημέρι. Παροδικές χιονοπτώσεις θα σημειωθούν στα ορεινά της Κρήτης και πρόσκαιρα την Παρασκευή ασθενείς στα ηπειρωτικά ορεινά. Οι άνεμοι από βόρειες διευθύνσεις, στα δυτικά 4 με 6 πρόσκαιρα τοπικά 7 μποφόρ και στα ανατολικά 6 με 8 και στο Αιγαίο τοπικά 9 μποφόρ. Η θερμοκρασία θα κυμανθεί σε χαμηλά για την εποχή επίπεδα, με μικρή άνοδο το Σάββατο κυρίως στα δυτικά.
Την Κυριακή (31/03) στα ανατολικά και τα νότια νεφώσεις παροδικά αυξημένες, με τοπικές βροχές κυρίως στα νότια και πρόσκαιρες χιονοπτώσεις στα ορεινά της Κρήτης. Στις υπόλοιπες περιοχές λίγες παροδικές νεφώσεις. Οι άνεμοι από βόρειες διευθύνσεις 4 με 6 και στο Αιγαίο 7, πιθανώς πρόσκαιρα έως 8 μποφόρ. Η θερμοκρασία σε μικρή άνοδο.
Μάρτης αποκαλείται το έθιμο στο οποίο ένα φτιαγμένο από κόκκινο και άσπρο σχοινάκι ή κλωστές που έχουν στριφτεί ή πλεχτεί, βραχιόλι φοριέται την 1η Μαρτίου στην Ελλάδα.
Ο Μάρτης ή Μαρτιά είναι ένα έθιμο που έχει ρίζες στην Αρχαία Ελλάδα, και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια. Οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.
Σήμερα και για όλο το μήνα παιδιά και μεγάλοι φορούν στον καρπό του χεριού τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή. Οπως λέει ο λαός, ο Μάρτης προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της άνοιξης για να μην καούν.
Οταν τελειώσει ο μήνας το βραχιολάκι αυτό το βγάζουν και το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους.
Σημερα και για όλο το μήνα παιδιά και μεγάλοι φορούν στον καρπό του χεριού τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή. Οπως λέει ο λαός, ο Μάρτης προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της άνοιξης για να μην καούνΣημερα και για όλο το μήνα παιδιά και μεγάλοι φορούν στον καρπό του χεριού τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή. Οπως λέει ο λαός, ο Μάρτης προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της άνοιξης για να μην καούν
Εθιμο των Βαλκανίων
Ωστόσο δεν είναι μόνο η χώρα μας που έχει αυτό το εθιμο. Μάρτη φοράνε και στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, μία μικρη καρφίτσα που τη λένε Μαρτσισόρ, την Αλβανία και την Μολδαβία.
Δεν είναι μόνο η χώρα μας που έχει αυτό το εθιμο. Μάρτη φοράνε και στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, μία μικρη καρφίτσα που τη λένε Μαρτσισόρ, τη Βόρεια Μακεδονία, την Αλβανία και την Μολδαβία
Οι Βούλγαροι, την πρώτη ημέρα του Μάρτη, φορούν στο πέτο τους στολίδια φτιαγμένα από άσπρες και κόκκινες κλωστές που αποκαλούνται Μαρτενίτσα. Σε ορισμένες περιοχές της Βουλγαρίας, οι κάτοικοι τοποθετούν έξω από τα σπίτια τους ένα κομμάτι κόκκινου υφάσματος για να μην τους «κάψει η γιαγιά Μάρτα», που είναι η θηλυκή προσωποποίηση του μήνα Μάρτη.
Στο τέλος του μήνα αφηνουμε το Μάρτη στα λουλούδια για να το πάρουν τα πουλιά και να φτιάξουν φωλιά.
Η Μαρτενίτσα λειτουργεί στη συνείδηση του βουλγαρικού λαού σαν φυλαχτό, το οποίο μάλιστα είθισται να προσφέρεται ως δώρο μεταξύ των μελών της οικογένειας, συνοδευόμενο από ευχές για υγεία και ευημερία. Το ασπροκόκκινο στολίδι της 1ης του Μάρτη φέρει στα ρουμανικά την ονομασία Μαρτσισόρ. Η κόκκινη κλωστή συμβολίζει την αγάπη για το ωραίο και η άσπρη την αγνότητα του φυτού χιονόφιλος, που ανθίζει τον Μάρτιο και είναι στενά συνδεδεμένο με αρκετά έθιμα και παραδόσεις της Ρουμανίας.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο θεός Ήλιος μεταμορφώθηκε σε νεαρό άνδρα και κατέβηκε στη Γη για να πάρει μέρος σε μια γιορτή. Τον απήγαγε όμως ένας δράκος, με αποτέλεσμα να χαθεί και να βυθιστεί ο κόσμος στο σκοτάδι. Μια μέρα, ένας νεαρός μαζί με τους συντρόφους του σκότωσε τον δράκο και απελευθέρωσε τον Ήλιο, φέρνοντας την άνοιξη. Ο νεαρός έχασε τη ζωή του και το αίμα του -λέει ο μύθος- έβαψε κόκκινο το χιόνι. Από τότε, συνηθίζεται την 1η του Μάρτη όλοι οι νεαροί να πλέκουν το «Μαρτισόρ», με κόκκινη κλωστή που συμβολίζει το αίμα του νεαρού άνδρα και την αγάπη προς τη θυσία και άσπρη που συμβολίζει την αγνότητα.
Πρώτη Μαρτίου σήμερα και οι περισσότεροι θα φορέσουν στον καρπό του χεριού τους ένα βραχιολάκι φτιαγμένο από άσπρη και κόκκινη κλωστή.
Πρόκειται για τον «Μάρτη» ή «Μαρτιά», ένα παμπάλαιο έθιμο, με βαλκανική διασπορά. Οπως γράφει και το sansimera.gr το έθιμο πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια, όπου οι μύστες έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι, όπως παρατηρεί ο λαογράφος Νικόλαος Πολίτης.
Προστασία από τον ήλιο της άνοιξης
Σύμφωνα με το έθιμο, την 1η του Μάρτη, οι μητέρες φορούν στον καρπό του χεριού των παιδιών τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον Μάρτη ή Μαρτιά, για να τα προστατεύει από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, που είναι ιδιαίτερα βλαβερός, σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες. Ο Μάρτης προφυλάσσει επίσης, όπως πιστεύεται, από τα κουνούπια και τους ψύλλους και ακόμα απομακρύνει τις αρρώστιες και άλλα κακά. Τον φτιάχνουν την τελευταία μέρα του Φλεβάρη και τον φορούν την πρώτη μέρα του Μάρτη, πριν βγουν από το σπίτι. Σε μερικές περιοχές ο Μάρτης φοριέται στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού σαν δαχτυλίδι για να μην σκοντάφτει ο κάτοχός του.
Πότε πρέπει να το βγάλουμε
Το βραχιολάκι αυτό το βγάζουν στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές. Κάποιοι υποστηρίζουν πως πρέπει να αναζητήσουν μία τριανταφυλλιά και να τον κρεμάσουν σε κάποιο από τα κλαδιά της, έτσι ώστε τα μάγουλά τους να γίνουν κόκκινα, όπως τα τριαντάφυλλα!
Στην συνέχεια, τον Μάρτη θα τον παραλάβουν τα χελιδόνια, που σαν αποδημητικά πουλιά που είναι, κάνουν και πάλι κάθε άνοιξη την εμφάνισή τους και θα τον χρησιμοποιήσουν για να στερεώσουν την νέα φωλιά που θα φτιάξουν.
Από την άλλη πλευρά πάντως η Χριστιανική Εκκλησία δια του Ιωάννου του Χρυσοστόμου θεωρεί το έθιμο ειδωλολατρικό ήδη από το 5ο αιώνα.
Τα παρατσούκλία του Μάρτη στη λαογραφία
Το «βραχιολάκι του Μάρτη», είναι ένα μόνο από τις πάμπολλες παραδόσεις του Μαρτίου, που είναι ένας μήνας με πλούσια λαογραφική παράδοση.
Η λαϊκή φαντασία έδωσε στον μήνα Μάρτιο πάρα πολλά παρατσούκλια, όπως Ανοιξιάτης (γιατί είναι ο πρώτος μήνας της Άνοιξης), Γδάρτης, Παλουκοκάφτης Κλαψομάρτης, Πεντάγνωμος (για το ευμετάβλητο του καιρού), Βαγγελιώτης (λόγω της γιορτής του Ευαγγελισμού), Φυτευτής, και άλλα δηλωτικά της φυσιογνωμίας του, που έχουν σχέση με ιδιότητες ή πράξεις που του αποδίδονται.
Τα πιο πολλά από αυτά βρίσκονται μέσα στις παραδόσεις και τις παροιμίες που έπλασε ο λαός για να εξηγήσει τις απότομες μεταβολές του καιρού ή ακόμα και τις βαρυχειμωνιές που παρατηρούνται μέσα στο Μάρτη και που πάντα είναι επικίνδυνες για τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
Ο «Μάρτης» στα Βαλκάνια
Το έθιμο του Μάρτη γιορτάζεται ίδιο και απαράλλαχτο στα Σκόπια με την ονομασία Μάρτινκα και στην Αλβανία ως Βερόρε. Οι κάτοικοι των δυο γειτονικών μας χωρών φορούν βραχιόλια από κόκκινη και άσπρη κλωστή για να μην τους «πιάσει» ο ήλιος, τα οποία και βγάζουν στα τέλη του μήνα ή όταν δουν το πρώτο χελιδόνι. Άλλοι πάλι, δένουν τον Μάρτη σε κάποιο καρποφόρο δέντρο, ώστε να του χαρίσουν ανθοφορία, ενώ μερικοί τον τοποθετούν κάτω από μια πέτρα κι αν την επόμενη ημέρα βρουν δίπλα της ένα σκουλήκι, σημαίνει ότι η υπόλοιπη χρονιά θα είναι πολύ καλή.
Τηρώντας παραδόσεις και έθιμα αιώνων, οι Βούλγαροι, την πρώτη ημέρα του Μάρτη, φορούν στο πέτο τους στολίδια φτιαγμένα από άσπρες και κόκκινες κλωστές που αποκαλούνται Μαρτενίτσα. Σε ορισμένες περιοχές της Βουλγαρίας, οι κάτοικοι τοποθετούν έξω από τα σπίτια τους ένα κομμάτι κόκκινου υφάσματος για να μην τους «κάψει η γιαγιά Μάρτα» (Μπάμπα Μάρτα, στα βουλγαρικά), που είναι η θηλυκή προσωποποίηση του μήνα Μάρτη. Η Μαρτενίτσα λειτουργεί στη συνείδηση του βουλγαρικού λαού ως φυλαχτό, το οποίο μάλιστα είθισται να προσφέρεται ως δώρο μεταξύ των μελών της οικογένειας, συνοδευόμενο από ευχές για υγεία και ευημερία.
Το ασπροκόκκινο στολίδι της 1ης του Μάρτη φέρει στα ρουμανικά την ονομασία Μαρτιζόρ. Η κόκκινη κλωστή συμβολίζει την αγάπη για το ωραίο και η άσπρη την αγνότητα του φυτού χιονόφιλος, που ανθίζει τον Μάρτιο και είναι στενά συνδεδεμένο με αρκετά έθιμα και παραδόσεις της Ρουμανίας. Σύμφωνα με την μυθολογία, ο Θεός - Ήλιος μεταμορφώθηκε σε νεαρό άνδρα και κατέβηκε στη Γη για να πάρει μέρος σε μια γιορτή. Τον απήγαγε, όμως, ένας δράκος, με αποτέλεσμα να χαθεί και να βυθιστεί ο κόσμος στο σκοτάδι.
Μια ημέρα ένας νεαρός, μαζί με τους συντρόφους του σκότωσε τον δράκο και απελευθέρωσε τον Ήλιο, φέροντας την άνοιξη. Ο νεαρός έχασε τη ζωή του και το αίμα του -λέει ο μύθος- έβαψε κόκκινο το χιόνι. Από τότε, συνηθίζεται την 1η του Μάρτη όλοι οι νεαροί να πλέκουν το «Μαρτισόρ», με κόκκινη κλωστή που συμβολίζει το αίμα του νεαρού άνδρα και την αγάπη προς τη θυσία και άσπρη που συμβολίζει την αγνότητα.
Πηγή: iefimerida.gr
