Από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) ανακοινώνονται τα εξής: Στο νόμο 4819/2021, και συγκεκριμένα στο άρθρο 84, παρ. 2, καθορίζονται οι «υπόχρεοι παραγωγοί συσκευασίας», αναθεωρώντας και συμπληρώνοντας τους σχετικούς ορισμούς του ν. 2939/2001. Σύμφωνα με το σημείο (αβ) είναι και αυτοί που «κατασκευάζουν ή εισάγουν συσκευασίες, οι οποίες προορίζονται να γεμίζονται σε σημείο πώλησης, συμπεριλαμβανομένων των σακουλών μεταφοράς».
Κατόπιν ερωτημάτων από υπόχρεους παραγωγούς και προς αποφυγή δυσερμηνειών και σύγχυσης στον επιχειρηματικό και εμπορικό κόσμο, αναφέρεται ότι για τις συσκευασίες που προορίζονται να γεμίζονται σε σημείο πώλησης υπόχρεος είναι ο κατασκευαστής ή ο εισαγωγέας ανεξάρτητα εάν η συσκευασία φέρει ή δεν φέρει λογότυπο ή brand (privat label) του σημείου πώλησης/διάθεσης ή τρίτου, ανεξάρτητα εάν προέρχεται από τρίτη χώρα ή άλλη χώρα της ΕΕ και ανεξάρτητα εάν η συσκευασία που εισάγεται προορίζεται προς εμπορική (πώληση) ή ίδια χρήση που σχετίζεται με την επαγγελματική δραστηριότητα του εισαγωγέα.
- Σε κάθε περίπτωση η υποχρέωση εισφοράς σε ΣΣΕΔ βαρύνει τον κατασκευαστή ή τον εισαγωγέα των συσκευασιών που προορίζονται για πλήρωση στο σημείο πώλησης.
Καταστήματα/εμπορικές επιχειρήσεις οι οποίες προμηθεύονται συσκευασίες για πλήρωση στα σημεία πώλησης, έχουν την υποχρέωση να χρησιμοποιούν συσκευασίες των οποίων οι παραγωγοί συμμετέχουν σε Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) Συσκευασιών (αρ. 14 του ν. 4819/2021) και συνεπώς οφείλουν να προμηθεύονται τα υλικά αυτά από παραγωγούς οι οποίοι πληρούν τις υποχρεώσεις τους. Σε διαφορετική περίπτωση, ο νόμος προβλέπει τις σχετικές κυρώσεις (αρ. 69, παρ. 3 του ν. 4819/2021).
[Αναζήτηση για το εάν ένας παραγωγός (κατασκευαστής ή εισαγωγέας) συμμετέχει σε ΣΣΕΔ Συσκευασιών μπορεί να γίνει άμεσα στην ιστοσελίδα του ΕΟΑΝ (www.eoan.gr/ΕΘΝΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ/ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ/“Συσκευασίες” ή “Πλαστική Σακούλα”)]
Παρακάτω δίνονται κάποια ενδεικτικά παραδείγματα υλικών που αποτελούν συσκευασία, εάν έχουν σχεδιαστεί και προορίζονται για πλήρωση στο σημείο πώλησης:
- Χάρτινες ή πλαστικές σακούλες μεταφοράς
- Σακούλες για σάντουιτς (χάρτινες, πλαστικές, χάρτινες με παράθυρο, χάρτινες με επίστρωση αλουμινίου, κλπ)
- Πιάτα και ποτήρια μίας χρήσης
- Περιέκτες ποτών, φιάλες ποτών και κυπελλάκια (π.χ. για παγωτό, φρούτα, κλπ)
- Καπάκια, καλύμματα, προστατευτικά καλύμματα
- Πακέτα και περιτυλίγματα, συμπεριλαμβανομένων των κουτιών για φαγητά ή γλυκά (π.χ. κουτιά πίτσας, κουτιά για σουβλάκια, κουτιά γλυκών, κλπ)
- Φύλλο αλουμινίου
- Πλαστικό φύλλο για τη συσκευασία των ρούχων μετά τον καθαρισμό τους στα πλυντήρια
Αναλυτικά, διευκρινίζονται επιπλέον τα παρακάτω:
(α) Όλες οι σακούλες μεταφοράς και όχι μόνον οι πλαστικές σακούλες μεταφοράς, θεωρούνται ως συσκευασία πλήρωσης στο σημείο πώλησης, καθώς ο νόμος δεν αναφέρει διαφοροποίηση όσον αφορά το υλικό κατασκευής.
- Συνεπώς όλες οι σακούλες μεταφοράς υπόκεινται σε εισφορά σε ΣΣΕΔ ανάλογα με το υλικό κατασκευής τους
[Επισημαίνεται ότι η οφειλόμενη εισφορά μιας επιχείρησης σε έναν φορέα ΣΣΕΔ δεν πρέπει να συγχέεται με το «περιβαλλοντικό τέλος» που αφορά σε όλες τις πλαστικές σακούλες (εξαιρουμένων των βιο-αποδομήσιμων), το «τέλος ανακύκλωσης» που αφορά σε συγκεκριμένα προϊόντα των οποίων η συσκευασία περιέχει PVC και την «εισφορά προστασίας περιβάλλοντος» που αφορά σε συγκεκριμένα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης (π.χ. πλαστικά κυπελάκια για καφέ) και τα οποία αποτελούν μέτρο πρόληψης για τον περιορισμό της χρήσης των εν λόγω προϊόντων, τα επιβαρύνονται οι καταναλωτές και αποδίδονται στο κράτος για τους γενικότερους σκοπούς της ανακύκλωσης.]
(β) Σύμφωνα με το σημείο (α) της παρ. 2 του αρ. 11 του ν. 4819/2021 «Ως παραγωγός των προϊόντων της παρ. 1 νοείται: αα) κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο κατ' επάγγελμα (σσ. στο πλαίσιο της επαγγελματικής του δραστηριότητας) παράγει, αναπτύσσει, κατασκευάζει, μεταποιεί, επεξεργάζεται, πωλεί ή εισάγει τα είδη της παρ. 1 ανεξάρτητα από τη χρησιμοποιούμενη τεχνική πώλησης, συμπεριλαμβανομένης της εξ αποστάσεως σύμβασης, όπως ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 2251/1994 (Α' 191) και διαθέτει τα προϊόντα στην ελληνική αγορά για πρώτη φορά»
- Συνεπώς στην περίπτωση που κάποια επιχείρηση εισάγει στη χώρα – είτε από τρίτη χώρα είτε από άλλη χώρα της ΕΕ – συσκευασίες οι οποίες προορίζονται για ίδια χρήση (π.χ. πιτσαρία που εισάγει η ίδια τα κουτιά στα οποία διαθέτει την πίτσα, επιχείρηση ρούχων που εισάγει χάρτινες ή πλαστικές σακούλες για χρήση στα καταστήματά της, σούπερ μάρκετ που εισάγει σακούλες, κλπ), τότε υπόχρεος παραγωγός συσκευασιών θεωρείται η ίδια η επιχείρηση (πιτσαρία, επιχείρηση ρούχων, το σούπερ μάρκετ, κλπ.) και φέρει όλες τις υποχρεώσεις του υπόχρεου παραγωγού βάσει του νόμου (Εγγραφή στο Εθνικό Μητρώο Παραγωγών (ΕΜΠΑ), σύμβαση με Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ), η δήλωση των ποσοτήτων που διέθεσε στην αγορά και καταβολή της σχετικής εισφοράς σε ΣΣΕΔ για τις συσκευασίες, κλπ.), καθώς οι συσκευασίες που εισάγει και διαθέτει στην αγορά – έστω και αν δεν τις πωλεί ή δεν τις χρεώνει στον καταναλωτή – πρόκειται να καταστούν απόβλητο εντός της χώρας και θα πρέπει να διαχειριστούν ως τέτοιο στο μέλλον από κάποιο ΣΣΕΔ.
Ποιος είναι «υπόχρεος παραγωγός» (παραδείγματα)
Κατόπιν ερωτημάτων από επιχειρήσεις και προς αποφυγή δυσερμηνειών και σύγχυσης στον επιχειρηματικό και εμπορικό κόσμο, διευκρινίζονται τα παρακάτω σχετικά με τον ορισμό του «υπόχρεου παραγωγού».
Σύμφωνα με το σημείο (α) της παρ. 2 του αρ. 11 του ν. 4819/2021 «Ως παραγωγός των προϊόντων της παρ. 1 νοείται: αα) κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο κατ' επάγγελμα (σσ. στο πλαίσιο της επαγγελματικής του δραστηριότητας) παράγει, αναπτύσσει, κατασκευάζει, μεταποιεί, επεξεργάζεται, πωλεί ή εισάγει τα είδη της παρ. 1 ανεξάρτητα από τη χρησιμοποιούμενη τεχνική πώλησης, συμπεριλαμβανομένης της εξ αποστάσεως σύμβασης, όπως ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 2251/1994 (Α' 191) και διαθέτει τα προϊόντα στην ελληνική αγορά για πρώτη φορά».
Συνεπώς στην περίπτωση που κάποια επιχείρηση εισάγει στη χώρα – είτε από τρίτη χώρα είτε από άλλη χώρα της ΕΕ – προϊόντα τα οποία προορίζονται για ίδια χρήση τότε υπόχρεος παραγωγός θεωρείται η ίδια η επιχείρηση και φέρει η ίδια όλες τις υποχρεώσεις του υπόχρεου παραγωγού βάσει του νόμου, ανεξάρτητα εάν το προϊόν που εισάγεται προορίζεται προς εμπορική (πώληση) ή ίδια χρήση που σχετίζεται με την επαγγελματική δραστηριότητα του εισαγωγέα. Τα παραπάνω ισχύουν καθώς τα προϊόντα που εισάγει και διαθέτει στην αγορά – έστω και αν δεν τα μεταπωλεί ή δεν τα χρεώνει στον καταναλωτή – πρόκειται να καταστούν απόβλητο εντός της χώρας και θα πρέπει να διαχειριστούν ως τέτοιο στο μέλλον από κάποιο ΣΣΕΔ.
[Αναζήτηση για το εάν ένας παραγωγός (κατασκευαστής ή εισαγωγέας) συμμετέχει σε ΣΣΕΔ Συσκευασιών μπορεί να γίνει άμεσα στην ιστοσελίδα του ΕΟΑΝ (“Συσκευασίες” ή “Πλαστική Σακούλα”)]
Στο παρακάτω Παράρτημα, αναφέρονται ενδεικτικά παραδείγματα.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ – Ενδεικτικά Παραδείγματα
1. Επιχείρηση λογισμικού εισάγει κλιματιστικά για χρήση στα γραφεία της ανά την Ελλάδα. Υπόχρεος παραγωγός θεωρείται η Επιχείρηση λογισμικού και θα πρέπει να εγγραφεί σε ΣΣΕΔ Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού και σε ΣΣΕΔ Συσκευασιών (για τη συσκευασία των κλιματιστικών)
2. Εταιρία διάθεσης φαρμάκων (π.χ. φαρμακαποθήκη) εισάγει επιβατικά αυτοκίνητα για διάθεση και χρήση από τους πωλητές της. Υπόχρεος παραγωγός θεωρείται η Εταιρία διάθεσης φαρμάκων και θα πρέπει να εγγραφεί σε ΣΣΕΔ Οχημάτων Τέλους Κύκλου Ζωής (για τα αυτοκίνητα), ΣΣΕΔ Διαχείρισης Ελαστικών (για τα ελαστικά των αυτοκινήτων) και σε ΣΣΕΔ Διαχείρισης Αποβλήτων Στηλών και Συσσσωρευτών (για τις μπαταρίες)
3. Σούπερ μάρκετ εισάγει σακούλες για χρήση στα καταστήματά του. Υπόχρεος παραγωγός θεωρείται το σούπερ μάρκετ και θα πρέπει να εγγραφεί σε ΣΣΕΔ Συσκευασιών
4. Επιχείρηση πώλησης μαγειρεμένων γευμάτων (πιτσαρία, ψητοπωλείο, κλπ) εισάγει συσκευασίες τροφίμων για διάθεση αυτών στα καταστήματά της που προορίζονται για πλήρωση στα σημεία πώλησης (π.χ. κουτιά τροφίμων, κουτί πίτσας, πλαστικά ή αλουμινένια φαγητοδοχεία, κλπ.). Υπόχρεος παραγωγός θεωρείται η ίδια η επιχείρηση και θα πρέπει να εγγραφεί σε ΣΣΕΔ Συσκευασιών
5. Κατασκευαστική εταιρία εισάγει (και) συσκευασμένα αγαθά για να χρησιμοποιηθούν / εγκατασταθούν σε εκτελούμενα έργα (είτε για ίδια χρήση είτε εκ μέρους πελάτη τους). Υπόχρεος παραγωγός θεωρείται η κατασκευαστική εταιρία και θα πρέπει να εγγραφεί σε ΣΣΕΔ Συσκευασιών, καθώς τις συσκευασίες που θα προκύψουν θα τις διαχειριστούν τα υπάρχοντα ΣΣΕΔ Συσκευασιών. Πλέον αυτού, εάν τα εισαγόμενα είδη εμπίπτουν σε ΠΔΕΠ (π.χ. συσσωρευτές, ηλεκτρονικός/ηλεκτρικός εξοπλισμός, κλπ), τότε η κατασκευαστική εταιρία θεωρείται υπόχρεος παραγωγός και για τα είδη αυτά, οπότε θα πρέπει να γραφτεί και σε αντίστοιχους φορείς ΣΣΕΔ (π.χ. συσσωρευτών, ΑΗΗΕ, κλπ).
Σημειώνεται ότι ανάμεσα στις υποχρεώσεις ενός παραγωγού, συμπεριλαμβάνονται η σύμβαση με Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) του αντίστοιχου ρεύματος, η Εγγραφή στο Εθνικό Μητρώο Παραγωγών (ΕΜΠΑ), η δήλωση των ποσοτήτων που διέθεσε στην αγορά και η καταβολή της σχετικής εισφοράς στο αντίστοιχο ΣΣΕΔ, κλπ)
