Δεκατρία χρόνια μετά την... θεσμοθέτησή του και όπως όλα δείχνουν το περιβόητο e-περιουσιολόγιο, θα ενεργοποιηθεί μέσα στην χρονιά που διανύουμε: Το νέο «εργαλείο» των ελεγκτικών αρχών θα τους επιτρέψει να έχουν πρόσβαση σε κάθε πληροφορία που αφορά στον πολίτη, με άλλα λόγια με το πάτημα ενός κουμπιού θα μπορούν να αντλούν όλα τα στοιχεία που συνθέτουν το «προφίλ» ενός φορολογούμενου.

Αυτή η εξέλιξη όμως θα συμβάλλει και στην κατάργηση των τεκμηρίων.

Το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο θα επιτρέπει στις αρχές να έχουν πλήρη και άμεση πρόσβαση στην εικόνα κάθε πολίτη, δηλαδή ποιο είναι το σύνολο των εισοδημάτων και των περιουσιακών του στοιχείων, των οφειλών προς το Δημόσιο, αλλά και των δανειακών του υποχρεώσεων χωρίς να απαιτείται η πρόσβαση σε επιμέρους ηλεκτρονικά αρχεία.

Όλα τα στοιχεία με ένα κλικ στην διάθεση των αρχών

Έτσι, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών με ένα και μόνο κλικ θα μπορούν να πάρουν στα χέρια τους το προφίλ του κάθε φορολογούμενου, χωρίς να αναζητούν δεξιά και αριστερά διάσπαρτα στοιχεία

: Αυτά τα στοιχεία θα καθορίζουν πια και την άσκηση της κοινωνικής πολιτικής (δηλαδή τα κριτήρια χορήγησης των κοινωνικών επιδομάτων), ενώ το e-περιουσιολόγιο δεν αποκλείεται να οδηγήσει και στην κατάργηση των τεκμηρίων διαβίωσης.

Βέβαια, το ζητούμενο είναι και ο άμεσος εντοπισμός μεταβολών στην περιουσιακή κατάσταση των φορολογουμένων, ώστε να εντοπίζονται έγκαιρα φαινόμενα αδικαιολόγητου πλουτισμού.

Βάσει του σχεδιασμού της ΑΑΔΕ, το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο θα διασυνδεθεί με το Κτηματολόγιο, το Χρηματιστήριο, τις τράπεζες, φορείς και οργανισμούς από όπου θα αντλεί στοιχεία για τα περιουσιακά στοιχεία των φορολογούμενων.

Έτσι, αναμένεται να δημιουργηθεί μια τεράστια βάση δεδομένων με τα περιουσιακά στοιχεία όλων των φορολογουμένων και όλων των επιχειρήσεων.

Το ηλεκτρονικό αυτό αρχείο θα περιλαμβάνει τα πάντα. Από κατοικίες, οικόπεδα, αγροτεμάχια, αποθήκες, αυτοκίνητα και λοιπά οχήματα, σκάφη αναψυχής και αεροσκάφη μέχρι και έργα τέχνης, καταθέσεις σε τράπεζες, μετοχές, ομόλογα, έντοκα γραμμάτια, συμμετοχές σε πάσης μορφής επιχειρήσεις, εταιρικά μερίδια, ως και μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων.

Και τα... κρυπτονομίσματα στο e-περιουσιολόγιο

Με νομοθετική διάταξη ή με απόφαση του υπουργείου Οικονομικών και της ΑΑΔΕ αναμένεται να προβλεφθεί και η δήλωση κρυπτονομισμάτων, ψηφιακών έργων τέχνης και γενικότερα όλα τα επενδυτικά τεχνολογικά προϊόντα που θα δημιουργηθούν εφεξής.

Η ΑΑΔΕ διαθέτει ήδη αρχείο με στοιχεία που στέλνουν αυτοματοποιημένα κάθε χρόνο οι τράπεζες και αφορούν τους τραπεζικούς λογαριασμούς, τα δάνεια, τις κάρτες κ.α.

Από το αρχείο της ΑΑΔΕ θα αντλούνται στοιχεία και πληροφορίες για τον εντοπισμό εισοδημάτων που δεν φορολογήθηκαν ή εμπίπτουν στις διατάξεις περί μαύρου χρήματος.

Τα στοιχεία που θα συλλέγονται για όσους υπάρχουν υποψίες για φοροδιαφυγή θα διασταυρώνονται και με τα στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό 9 εκατομμύρια φορολογούμενοι που διαθέτουν Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) θα κληθούν να συμπληρώσουν στον προσωπικό τους λογαριασμό στο ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο το σύνολο των περιουσιακών τους στοιχείων.

Εάν δεν το πράξουν θα μπουν σε περιπέτειες καθώς σε περίπτωση που ελεγχθούν και εφόσον εντοπισθούν πρόσθετα περιουσιακά στοιχεία θα βρεθούν αντιμέτωποι με βαριές καμπάνες.

Χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του e-περιουσιολογίου

Το χρονοδιάγραμμα ενεργειών για την ενεργοποίηση του e-Περιουσιολογίου, περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια:

1. Ανάρτηση σε ειδική φόρμα στο σύστημα ΤΑΧΙSnet όλων των υφιστάμενων στοιχείων για τα ακίνητα και κινητά περιουσιακά στοιχεία των φορολογουμένων.

2. Ηλεκτρονική αποστολή ειδοποιητηρίων προς τους φορολογούμενους για την επικαιροποίηση των στοιχείων και τη συμπλήρωσή τους και με άλλα πρόσθετα δεδομένα που δεν είναι καταγεγραμμένα στο ΤΑΧΙSnet.

Στα πρόσθετα πληροφοριακά στοιχεία που θα καλούνταν να δηλώσουν οι φορολογούμενοι σε ειδική φόρμα στο σύστημα TAXISnet θα περιλαμβάνονταν αναλυτικές πληροφορίες για:

– όλα τα λοιπά κινητά περιουσιακά στοιχεία, τις αποταμιεύσεις τους και τις επενδύσεις τους στο εσωτερικό της χώρας, δηλαδή πληροφορίες για τις μετοχές σε εταιρείες εισηγμένες και μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο, τα εταιρικά μερίδια, τις λοιπές συμμετοχές σε επιχειρήσεις, τις καταθέσεις, τα ομόλογα, τα έντοκα γραμμάτια, τα ρέπος, τα μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων και τα λοιπά χρηματοοικονομικά προϊόντα.

– όλα τα περιουσιακά στοιχεία και τις αποταμιεύσεις τους στο εξωτερικό, δηλαδή για τα ακίνητα, τις επιχειρήσεις, τα αυτοκίνητα, τα σκάφη, τις καταθέσεις, τις μετοχές, τα ομόλογα, τα αμοιβαία κεφάλαια, τα ρέπος και τα λοιπά χρηματοοικονομικά προϊόντα τα οποία τους ανήκουν και βρίσκονται εκτός Ελλάδος.

3. Οριστικοποίηση των στοιχείων και παράδοσή τους στις φοροελεγκτικές υπηρεσίες για επεξεργασία και διασταυρώσεις. Η φορολογική διοίκηση θα έχει δυνατότητες άμεσων διασταυρώσεων, ενώ οι φορολογούμενοι θα μπορούν να τυπώνουν στοιχεία αναφορικά με την περιουσιακή τους κατάσταση.

Περιθώριο 54 ημερών έχουν οι φορολογούμενοι με χαμηλά εισοδήματα, αλλά με περιουσιακά στοιχεία που λογίζονται ως τεκμαρτές δαπάνες προκειμένου να προβούν στις απαραίτητες κινήσεις και να αποφύγουν την παγίδα των τεκμηρίων.

Η αποφυγή των τεκμηρίων γίνεται μόνο αν δικαιολογήσουν τις τεκμαρτές δαπάνες, με τις μεθόδους που επιτρέπει η νομοθεσία, ενώ σε διαφορετική περίπτωση, θα φορολογηθούν με βάση το άθροισμα των τεκμαρτών δαπανών διαβίωσης. Αυτό θα σημάνει, την επιβολή πολύ υψηλότερου φόρου εισοδήματος.

Παράδειγμα, μισθωτός που απέκτησε το 2018 εισοδήματα ύψους 8.000 ευρώ, αλλά οι συνολικές του τεκμαρτές δαπάνες είναι 14.000 ευρώ, τότε θα φορολογηθεί για το ποσό των 14.000 ευρώ, εκτός και αν καταφέρει να δικαιολογήσει το ύψος των τεκμαρτών δαπανών.

Το άθροισμα των αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης προκύπτει από την πρόσθεση των ακόλουθων στοιχείων:

• Την ελάχιστη τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης, η οποία ανέρχεται σε 3.000 ευρώ για κάθε άγαμο, διαζευγμένο ή χήρο φορολογούμενο και σε 5.000 ευρώ για τους έγγαμους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση. Η ελάχιστη τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης υπολογίζεται μόνο εφόσον ο φορολογούμενος ή ένας εκ των δύο συζύγων δηλώνει έστω κι ένα ευρώ πραγματικό εισόδημα ή εφόσον βαρύνεται με οποιοδήποτε άλλο τεκμήριο διαβίωσης λόγω χρήσης κατοικίας, αυτοκινήτου, σκάφους κ.λπ.
• Τις τεκμαρτές δαπάνες των ιδιοκατοικούμενων ή μισθωμένων ή δωρεάν παραχωρηθείσες κύριων και δευτερευουσών κατοικιών. 
• Τα επιβατικά αυτοκίνητα
• Τα δίδακτρα που καταβλήθηκαν ετησίως σε ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης. 
• Τα ποσά μισθοδοσίας που καταβάλλονται σε οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό. 
• Τα σκάφη αναψυχής.
• Τα αεροπλάνα, ελικόπτερα και ανεμόπτερα.

Ο φόρος βάσει τεκμηρίων

Εφόσον το συνολικό δηλωθέν εισόδημα του φορολογούμενου είναι μικρότερο από το συνολικό τεκμαρτό εισόδημα, το οποίο θα έχει προσδιοριστεί από το άθροισμα των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, τότε η πρόσθετη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος που θα προκύπτει θα φορολογείται:

• Ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, εφόσον τουλάχιστον το 50,01% του συνολικού δηλωθέντος εισοδήματος προέρχεται από επιχειρηματική δραστηριότητα, ακίνητη περιουσία ή κινητές αξίες. Στην περίπτωση αυτή, η πρόσθετη διαφορά εισοδήματος θα φορολογείται με συντελεστές 22% μέχρι τα 20.000 ευρώ, 29% από τα 20.001 έως τα 30.000 ευρώ, 37% από τα 30.001 έως τα 40.000 ευρώ και 45% πάνω από τα 40.000 ευρώ. Ακόμη, θα επιβάλλεται και προκαταβολή φόρου έναντι του επόμενου έτους, η οποία θα υπολογίζεται με συντελεστή 100% επί του κύριου φόρου εισοδήματος.
• Ως εισόδημα από γεωργική δραστηριότητα, εφόσον τουλάχιστον το 50,01% του συνολικού δηλωθέντος εισοδήματος προέρχεται από γεωργική δραστηριότητα. Η πρόσθετη διαφορά εισοδήματος θα φορολογείται με συντελεστές 22% μέχρι τα 20.000 ευρώ, 29% από τα 20.001 έως τα 30.000 ευρώ, 37% από τα 30.001 έως τα 40.000 ευρώ και 45% πάνω από τα 40.000 ευρώ. Επιπλέον, θα επιβάλλεται και προκαταβολή φόρου έναντι του επόμενου έτους, η οποία θα υπολογίζεται με συντελεστή 100% επί του κύριου φόρου εισοδήματος.
• Ως εισόδημα από μισθωτή εργασία, με αφορολόγητο όριο από 8.636 έως 9.545 ευρώ, εφόσον ο φορολογούμενος έχει αποκτήσει εισόδημα που προέρχεται είτε αποκλειστικά ή κατά ποσοστό άνω του 50% από μισθούς ή συντάξεις ή δεν έχει εισόδημα από καμία κατηγορία ή είναι εγγεγραμμένος στο μητρώο ανέργων του Ο.Α.Ε.Δ. ή έχει εισόδημα μόνο από κεφάλαιο (από τόκους, ακίνητα κ.λπ.) ή και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου και το τεκμαρτό του εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ.

Πώς γλιτώνουμε από τα τεκμήρια

Μια αποτελεσματική μέθοδος αποφυγής των τεκμηρίων, είναι η επίκληση εισοδημάτων παρελθόντων οικονομικών ετών. Πρόκειται για την «ανάλωση κεφαλαίου παρελθόντων ετών» με την οποία μπορεί να καλυφθεί η όποια πρόσθετη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος έχει προκύψει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων, επικαλούμενος εισοδήματα και έσοδα δηλωθέντα ακόμη και πριν από 10, 20, 30 ή και περισσότερα χρόνια.

Εάν υπάρχει πρόβλημα, ο φορολογούμενος μπορεί να ανατρέξει στις φορολογικές δηλώσεις προηγούμενων συνεχόμενων ετών και να επικαλεστεί τα εισοδήματα (εφόσον βέβαια υπήρχαν).

Ωστόσο, θα πρέπει να αθροίσει όλα τα εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις, επιδόματα, ενοίκια, επιχειρήσεις, τόκους καταθέσεων, μερίσματα, υπεραξίες (π.χ. μετοχών) κ.λπ., τα ποσά των εσόδων από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων ή άλλα εισοδήματα όπως εφάπαξ παροχές ασφαλιστικών ταμείων, κέρδη από λαχεία, δωρεές.

Από το άθροισμα που θα προκύψει, θα πρέπει να αφαιρέσει τα ποσά που ελήφθησαν υπόψη στις ίδιες φορολογικές δηλώσεις ως τεκμήρια διαβίωσης (για κατοικίες, Ι.Χ. αυτοκίνητα, πισίνες, σκάφη, υπηρετικό προσωπικό κ.λπ.), καθώς και τα ποσά που δήλωσε στις ίδιες δηλώσεις ότι δαπάνησε για να αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, Ι.Χ. αυτοκίνητα, σκάφη, κινητά αντικείμενα μεγάλης αξίας κ.λπ.).

Το ποσό που θα απομείνει είναι το «κεφάλαιο» των προηγούμενων ετών που μπορεί ο φορολογούμενος να επικαλεστεί για να καλύψει τη διαφορά τεκμηρίων.

Η επίκληση των παλαιότερων εισοδημάτων, δεν μπορεί να γίνεται εσαεί, αλλά μέχρι το ποσό που απαιτείται κάθε φορά και εφόσον υπάρχει "απόθεμα". Δηλαδή ο φορολογούμενος που έχει απόθεμα ύψους 40.000 ευρώ από προηγούμενες φορολογικές δηλώσεις, αν χρησιμοποιήσει για ένα έτος το ποσό των 10.000 ευρώ, για τα επόμενα έτη θα έχει διαθέσιμο ποσό ύψους 30.000 ευρώ κ.ο.κ.

sofokleous.gr