Ανατιμήσεις από 8% έως 20% σε δεκάδες τρόφιμα και σε άλλα βασικά καταναλωτικά είδη περιμένουν τους καταναλωτές μόλις επιστρέψουν από τις καλοκαιρινές διακοπές, λίγο πριν ανοίξουν τα σχολεία. Οι νέοι τιμοκατάλογοι χονδρικής με τις αυξήσεις έχουν φθάσει στα λογιστήρια των σουπερμάρκετ και όπως αναφέρει στέλεχος μεγάλης αλυσίδας, η... βαρυχειμωνιά θα έρθει από τον Σεπτέμβριο εφέτος.

Οι κινήσεις των πολυεθνικών γιγάντων από τον κλάδο των ταχέως κινούμενων καταναλωτικών προϊόντων (FMCG), όπως η Unilever, η Nestle, η Heineken, η Procter & Gamble κ.ά., προδιαγράφουν τις εξελίξεις. Εχοντας ήδη προχωρήσει σε ανατιμήσεις των προϊόντων τους κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου, αναμένεται να κάνουν νέες αυξήσεις το επόμενο διάστημα λόγω της συνεχιζόμενης ανόδου στο κόστος εισροών που «τρώει» τα περιθώρια κέρδους τους.

Οι πρωταθλητές

Παρότι η μεσοσταθμική αύξηση στο ράφι εξακολουθεί να κινείται σε υψηλό μεν, μονοψήφιο δε ποσοστό, κατά περίπτωση οι ανατιμήσεις σε τρόφιμα και καταναλωτικά είδη φθάνουν ακόμη και το 50% τους τελευταίους πέντε μήνες.

Ενδεικτικά, αναφέρονται οι κατηγορίες του ελαιολάδου, του συσκευασμένου τυριού, αλλά και των αλεύρων, των οποίων οι τιμές έχουν αυξηθεί μεσοσταθμικά κατά +22,7%, +9,6% & +9,1% αντίστοιχα. Σύμφωνα με τη NielsenIQ στην αύξηση αυτή έχουν συμβάλει ιδιαίτερα οι μήνες Μάιος και Ιούνιος, οι οποίοι έχουν παρουσιάσει σημαντικά πιο έντονες ανατιμήσεις, σε σχέση με το πρώτο τετράμηνο του έτους.

Πτώση κατανάλωσης

Την ίδια ώρα, η πραγματική κατανάλωση υποχωρεί σημαντικά (υπολογίζεται ότι ο όγκος πωλήσεων έχει μειωθεί περί το 10%), με τα νοικοκυριά να κόβουν όχι μόνο τις δαπάνες για ένδυση και υπόδηση, οικιακό εξοπλισμό και καύσιμα, αλλά και εκείνες που θεωρούνται ανελαστικές, όπως τα γαλακτοκομικά, το κρέας, τα τυροκομικά, το ψωμί κ.ά., ενώ ταυτόχρονα στρέφονται στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας το μερίδιο των οποίων, σύμφωνα με τη Nielsen, έχει αυξηθεί από 12,7% που ήταν πέρυσι στο 13,6%.

Υποχώρηση αλλά...

Με την ακρίβεια να καλπάζει και να αδειάζει ακόμη και το ηλεκτρονικό καλάθι των σουπερμάρκετ (η αξία των online αγορών σε τιμές λιανικής με ΦΠΑ έπεσε στα 134 εκατ. ευρώ το α’ εξάμηνο εφέτος, σημειώνοντας πτώση 5%), σήμερα Δευτέρα, ανακοινώνεται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή ο πληθωρισμός για τον Ιούλιο.

Αν και με βάση τις προκαταρτικές εκτιμήσεις της Eurostat για τον Ιούλιο για πρώτη φορά από πέρυσι ο ετήσιος πληθωρισμός στην Ελλάδα κινήθηκε καθοδικά, έστω και οριακά, από μήνα σε μήνα, κανείς δεν πιστεύει ότι έπιασε ταβάνι η ακρίβεια.

Υπενθυμίζεται ότι τον Ιούνιο ο πληθωρισμός σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) διαμορφώθηκε σε 12,1%, με τον πληθωρισμό των τροφίμων να διαμορφώνεται σε 12,6%.

Πηγή: Έντυπη έκδοση «το Βήμα της Κυριακής»

Την ακρίβεια θεωρεί ως το μεγαλύτερο πρόβλημα η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών, όπως αναδεικνύεται σε νέα δημοσκόπηση.

Παράλληλα, εκφράζεται η δυσαρέσκεια των πολιτών για τα μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος από την κυβέρνηση, αλλά και η πεποίθηση ότι η οικονομική τους κατάσταση θα χειροτερεύσει τους επόμενους μήνες.

Σε ό,τι αφορά την πρόθεση ψήφου, η δημοσκόπηση της Alco για το Open, η οποία προβλήθηκε στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του καναλιού, δείχνει νέα μείωση της διαφοράς ανάμεσα σε ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, αυτή τη φορά στις 8,1 μονάδες, ενώ σταθερό παραμένει το Κίνημα Αλλαγής.
Τι λένε οι πολίτες για κόμματα και πολιτική ηγεσία

Συγκεκριμένα, 60% των ερωτηθέντων απαντούν ότι η ακρίβεια είναι αυτό που τους ανησυχεί περισσότερο, ενώ το 24% απαντά ότι ανησυχεί λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, το 6% ανησυχεί για τις σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας, το 5% για την εξέλιξη της πανδημίας και το 4% για την εγκληματικότητα.

Επιπλέον, οι πολίτες εμφανίζονται ιδιαίτερα δυσαρεστημένοι για τα μέτρα αντιμετώπισης της ακρίβειας από την κυβέρνηση καθώς, στη σχετική ερώτηση, το 49% απαντά «καθόλου», το 23% «λίγο». Το 14% απαντά «αρκετά» και μόλις το 2% «πολύ».

Χειρότερη θεωρεί ότι θα γίνει η οικονομική του κατάσταση το 60% όσων απαντούν, ενώ το 29% εκτιμά ότι θα παραμείνει στα ίδια επίπεδα. Μόλις 4% απαντά ότι η οικονομική του κατάσταση θα βελτιωθεί.

Στην ερώτηση αν ο ΣΥΡΙΖΑ, σε περίπτωση που κυβερνούσε, θα αντιμετώπιζει το ζήτημα της ακρίβειας καλύτερα ή χειρότερα, το 35% απαντά χειρότερα, το 34% ίδια και το 22% «καλύτερα».

Πρώτος ο Μητσοτάκης, δεύτερος ο… κανένας

Παραμένει πρώτος στις προτιμήσεις ο Κυριάκος Μητσοτάκης, καθώς στην ερώτηση «ποιον εμπιστεύεστε περισσότερο ως πρωθυπουργό, τον Κυριάκο Μητσοτάκη ή τον Αλέξη Τσίπρα;», το 34% επιλέγει τον πρωθυπουργό (36% το αντίστοιχο ποσοστό στη δημοσκόπηση του Μαρτίου), ενώ το 25% απαντά ότι προτιμά τον επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης (23% το ποσοστό στην προηγούμενη μέτρηση).

Σταθερά στη δεύτερη θέση, πάντως, παραμένει με ποσοστό 31% η απάντηση «κανέναν από τους δύο».

Κλείνει η «ψαλίδα»

Τέλος, σε ό,τι αφορά την πρόθεση ψήφου, η δημοσκόπηση καταγράφει νέα μείωση της διαφοράς ανάμεσα σε Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ.

Συγκεκριμένα, η ΝΔ παραμένει πρώτη με 30,6% έναντι 22,5% του ΣΥΡΙΖΑ, με τη διαφορά να καταγράφεται στο 8,1%.

Σημειώνεται ότι η διαφορά στην προηγούμενη δημοσκόπηση της Alco τον Μάρτιο ήταν στο 8,9%, καθώς η ΝΔ είχε ποσοστό 31,1% και ο ΣΥΡΙΖΑ 22,2%.

Στην τρίτη θέση παραμένει το ΚΙΝΑΛ με 13%.

Το ΚΚΕ καταγράφει ποσοστό 6% και είναι τέταρτο, στο 4,9% και την πέμπτη θέση βρίσκεται η Ελληνική Λύση, ενώ ποσοστό 3% και οριακή είσοδο στη Βουλή δείχνει η δημοσκόπηση για το ΜέΡΑ25.

Με τις τιμές στα βασικά αγαθά να έχουν πάρει την ανιούσα, το οικονομικό επιτελείο ζυγίζει μια σειρά από μέτρα ώστε να συγκρατηθεί κατά το δυνατόν περισσότερο το κύμα ακρίβειας που πλήττει τις τσέπες των καταναλωτών.

Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με το imerisia.gr, στο τραπέζι έχει πέσει η μείωση του ΦΠΑ στα άλευρα, το ηλιέλαιο, τη ζάχαρη και ενδεχομένως το ψωμί. Τα συγκεκριμένα προϊόντα επιβαρύνονται με ΦΠΑ 13% και θα μπορούσαν να μεταταγούν στον υπερμειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 6% για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, μέχρις ότου επανέλθει μια ισορροπία στην αγορά.
Τι προτείνουν τα σούπερ μάρκετ

Τα σούπερ μάρκετ έχουν προτείνει τη δημιουργία μιας ειδικής κατηγορίας με συντελεστή 10% ή 11% όπου θα μπορούσαν να υπαχθούν προϊόντα που έχουν σχέση με τα δημητριακά (άλευρα, προϊόντα αλευροποιίας, ζυμαρικά), καθώς στις εν λόγω ομάδες προϊόντων καταγράφονται μεγάλες ανατιμήσεις. Η τιμή του ηλιέλαιου έχει εκτοξευθεί στα 3,62 ευρώ το λίτρο, ενώ το αλεύρι έχει φτάσει στη λιανική το 1,5 ευρώ, από 1,28 ευρώ το κιλό στις αρχές Μαρτίου.

Ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης σε χθεσινές δηλώσεις του στον ANT1 είπε ότι «τα άλευρα και το ηλιέλαιο, πλην της ενέργειας, είναι τα βασικά προϊόντα που έχουν επηρεαστεί περισσότερο από τον πόλεμο στην Ουκρανία», ενώ προσέθεσε ότι «δεν μπορώ να αποκλείσω μείωση του ΦΠΑ σε προϊόντα όπως αυτά. Η κυβέρνηση είναι πάνω από το πρόβλημα, ενώ πιέζει την ΕΕ για να δοθεί μια πανευρωπαϊκή λύση. Τι να κάνω; Να πάω να φέρω άλευρα μόνος μου;».

Σε αυτές τις συνθήκες, το αρμόδιο υπουργείο ετοιμάζεται να επαναφέρει το σύστημα ηλεκτρονικής καταγραφής των αποθεμάτων σε μεταποιητικές και εμπορικές (χονδρεμπορικές και λιανεμπορικές) επιχειρήσεις, εστιάζοντας στα είδη διατροφής τα οποία επηρεάζονται από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Με αυτόν τον τρόπο εκτιμάται ότι θα υπάρχει έλεγχος σε ποσότητες και τιμές προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα ακραίων ανατιμήσεων.

Αποκαλυπτική έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ για τη δεινή θέση που έχουν περιέλθει τα νοικοκυριά λόγω της ακρίβειας  - Το ενεργειακό κόστος αποτελεί τεράστιο «πονοκέφαλο»

Τη ζοφερή πραγματικότητα που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα νοικοκυριά, ενώ μέσω ενεργειακής κρίσης, καλπασμού του πληθωρισμού που έφτασε το 7,2% και των σφοδρών ανατιμήσεων σε βασικά αγαθά και προϊόντα, αποτυπώνει ανάγλυφα έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, που έγινε σε συνεργασία με την Marc.

Για 4 στα 10 νοικοκυριά, το μηναίο εισόδημα εξανεμίζεται λίγο μετά το πρώτο δεκαπενθήμερο (19 του μήνα), ενώ τεράστιος βραχνάς για την πλειοψηφία των πολιτών αποδεικνύονται το ενεργειακό κόστος και η ακρίβεια, που τίναξαν στον αέρα τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.

Κεντρικό συμπέρασμα της έρευνας, που αποτυπώνει με στοιχεία το δυσχερές κλίμα που διαμορφώθηκε το 2021, κυρίως το δεύτερο εξάμηνο του 2021 και «εκφράζει» δυσοίωνες προβλέψεις για το 2022 είναι το εξής: ένας πολύ μεγάλος αριθμός νοικοκυριών διαβιεί επί μακρόν σε συνθήκες οικονομικής επισφάλειας και αδυνατεί να εκπληρώσει βασικές υποχρεώσεις προς την εφορία ή τα ασφαλιστικά ταμεία.

Η ακρίβεια εκτίναξε τον αριθμό των νοικοκυριών που αύξησαν τις δαπάνες τους για βασικά αγαθά. Το 65,1% των νοικοκυριών αύξησε τις δαπάνες του για λογαριασμούς σπιτιού (20% το αντίστοιχο ποσοστό το 2020), το 52,8% για είδη διατροφής (26,2% το 2020), το 51,9% για θέρμανση (12,9% το 2020) και το 34,7% για υγεία και φάρμακα (26% το 2020).

Σύμφωνα με την έρευνα, οι αυξήσεις των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας αποτελούν για 1 στα 2 νοικοκυριά την κατηγορία που έχει τη μεγαλύτερη αρνητική επίδραση στο εισόδημα τους. Γενικά, οι συνολικές δαπάνες των νοικοκυριών αυξήθηκαν το 2021 κατά 12% (μεσοσταθμικά).

 Επίσης, παρά την αποκλιμάκωση του ποσοστού των νοικοκυριών με ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία ή/και τα ασφαλιστικά ταμεία (16,8%) που καταγράφεται για το 2021, περίπου 3 στα 10 νοικοκυριά δήλωσαν πως δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις αυτές το 2022, υποδηλώνοντας πως απέχουμε από μια βιώσιμη διευθέτηση του ιδιωτικού χρέους που δεν αποτελεί μόνο απότοκο της πανδημίας, αλλά και της δεκαετούς οικονομικής κρίσης.

Σημαντικό στοιχείο της έρευνας είναι και το εξής:  οι αυξήσεις των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας αποτελούν για σχεδόν 1 στα 2 νοικοκυριά (49,8%) την κατηγορία που έχει τη μεγαλύτερη αρνητική επίδραση στο εισόδημα τους και ακολουθούν οι αυξήσεις στα τρόφιμα (21,4%), στη βενζίνη (12,4%) και στο πετρέλαιο θέρμανσης (9,3%).

Εισοδηματική διάρθρωση νοικοκυριών

 Μειώθηκε ο αριθμός των νοικοκυριών με ετήσιο εισόδημα έως 10.000 ευρώ από 25,1% το 2020 στο 17,5% το 2021. Στον αντίποδα σταθερός παρέμεινε ο αριθμός των νοικοκυριών με ετήσιο εισόδημα από 10.001Euro έως 18.000Euro, ενώ αυξήθηκαν τα νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα:

18.001 ευρώ έως 25.000 ευρώ από 15% το 2020 σε 18% το 2021 25.001 ευρώ έως 30.000 ευρώ από 9,4% το 2020 σε 10,5% το 2021 άνω των 30.000 ευρώ από 6,7% το 2020 σε 8,6% το 2021

   Πηγές εισοδήματος

     Ο μισθός και η σύνταξη αποτελούν τη κύρια πηγή εισοδήματος για τη συντριπτική πλειονότητα των ελληνικών νοικοκυριών. Το 43,1% δήλωσε ως κύρια πηγή εισοδήματος τον μισθό, το 43% των νοικοκυριών δήλωσε ως κύρια πηγή εισοδήματος τη σύνταξη και το 8,5% δήλωσε ως κύρια πηγή τα έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα.
     Το 33,4% των νοικοκυριών δεν έχει άλλη πηγή εισοδήματος. To 24,5% έχει ως άλλη πηγή εισοδήματος τον μισθό, το 20,1% τη σύνταξη, το 11,6% τα ενοίκια, το 4,7% τα έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα και το 3,3% το επίδομα ανεργίας.

   Ανεργία - απασχόληση

    Καλύτερα είναι τα στοιχεία της έρευνας του 2021 σε σχέση με εκείνης του 2020 όσον αφορά τα νοικοκυριά με τουλάχιστον ένα άνεργο μέλος. Συγκεκριμένα περισσότερο από 1 στα 5 νοικοκυριά (22,5%) έχει τουλάχιστον 1 μέλος του άνεργο. Το ποσοστό αυτό παρά τη βελτίωση που παρουσιάζει σε σχέση με το 2020 (27,9%) παραμένει, ιδιαίτερα υψηλό.
     Υψηλό και μάλιστα ιδιαίτερα αυξημένο σε σχέση με το 2020 καταγράφηκε το ποσοστό των νοικοκυριών που έχουν τουλάχιστον ένα μέλος που είναι σε καθεστώς μακροχρόνιας ανεργίας. Συγκεκριμένα περισσότερα από 7 στα 10 νοικοκυριά (73%) από εκείνα που δήλωσαν πως έχουν κάποιο άνεργο μέλος, βρίσκεται σε κατάσταση μακροχρόνιας ανεργίας, έναντι ποσοστού 54,3% που ήταν το 2020.

    Μεταβολή εισοδήματος
   

    Περισσότερο από 1 στα 4 (27,4%) δήλωσε πως το εισόδημα του μειώθηκε το 2021, έναντι του 9,8% που δήλωσε ότι αυξήθηκε και του 62,5% που δήλωσε ότι παρέμεινε σταθερό. Για τα νοικοκυριά που δήλωσαν μείωση του εισοδήματος τους το 2021, ο μέσος όρος μείωσης ανήλθε στο 28,9%. Στον αντίποδα το 9,8% των νοικοκυριών που δήλωσε πως το εισόδημα του αυξήθηκε, ο μέσος όρος αύξησης ανήλθε στο 16,8%.
     Μείωση του εισοδήματος τους για το 2021 δηλώσαν περισσότερο από 1 στα 3 νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα έως 10.000 ευρώ (35,2%) και με ετήσιο εισόδημα από 10.001 έως 18.000 ευρώ (36,2%), καθώς και περίπου 1 στα 5 νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα από 18.001 έως 25.000 ευρώ (18,6%). Το ισοζύγιο στις προαναφερόμενες κατηγορίες μεταξύ των νοικοκυριών που το εισόδημα τους αυξήθηκε και εκείνων που μειώθηκε ήταν αρνητικό.
     Από την άλλη μεριά τα ποσοστά των νοικοκυριών που ανήκουν στις υψηλότερες εισοδηματικά κατηγόριες και δήλωσαν πως το εισόδημα τους μειώθηκε το 2021 ήταν σημαντικά χαμηλότερα (11,6%), ενώ παράλληλα τα ποσοστά των εν λόγω νοικοκυριών που δήλωσαν αύξηση του εισοδήματος τους ήταν πολύ υψηλότερα (20%) σε σχέση με τα υπόλοιπα νοικοκυριά, καταγράφοντας, μάλιστα, θετικό ισοζύγιο.
     Από τα στοιχεία αυτά φαίνεται μια τάση διεύρυνσης της εισοδηματικής ανισότητας μεταξύ των χαμηλών και μεσαίων εισοδηματικά νοικοκυριών έναντι των υψηλών εισοδηματικά νοικοκυριών.

   Επάρκεια εισοδήματος - αποταμίευση
   

    Περισσότερα από 4 στα 10 νοικοκυριά (43,6%) δήλωσαν ότι το μηνιαίο εισόδημα δεν επαρκεί για όλο τον μήνα.
    Για τα νοικοκυριά αυτά το μηνιαίο εισόδημα επαρκεί μεσοσταθμικά για 19 ημέρες.
    Το συγκεκριμένο εύρημα παραμένει σταθερό από το 2019 γεγονός που καταδεικνύει ότι την τελευταία τριετία, προφανώς και λόγω της εκδήλωσης της πανδημίας, ένα πολύ μεγάλο μέρος των νοικοκυριών δεν έχει βιώσει βελτίωση στη διαβίωση του παραμένοντας σε μια ιδιαίτερα επισφαλή οικονομική θέση.
    Σε αυτή την δυσμενή κατάσταση βρίσκεται το 49,8% των πολυμελών νοικοκυριών (με 5 άτομα και πάνω), το 49% των νοικοκυριών με 4 άτομα, το 54,8% των νοικοκυριών με τουλάχιστον έναν άνεργο, το 65% των νοικοκυριών με εισόδημα έως 10.000 ευρώ και το 51,4% των νοικοκυριών με εισόδημα από 10.001 έως 18.000 ευρώ.
     Το 11,5% των νοικοκυριών δήλωσε ότι τα εισόδημα του δεν επαρκεί για να καλύψει ούτε τις βασικές του ανάγκες, εύρημα που σχετίζεται με το ποσοστό ακραίας φτώχειας που σημειώνεται στη χώρα μας, ενώ είναι ελαφρώς αυξημένο σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό της ερευνάς του 2020 (10,2%).
    Σταθερά συντριπτικό παραμένει το ποσοστό των νοικοκυριών που αδυνατούν να αποταμιεύσουν, καθώς 8 στα 10 νοικοκυριά (80,1%) δήλωσαν ότι δεν καταφέρνουν να αποταμιεύσουν.

   Υποχρεώσεις νοικοκυριών

    Το 16,8% των νοικοκυριών δήλωσε πως κάποιο μέλος του έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο (εφορία, ασφαλιστικά ταμεία), ποσοστό μειωμένο σε σχέση με την αντίστοιχη έρευνα του 2020 (23%).
    Αυξημένο κατά 10 μονάδες σε σχέση με την έρευνα του 2020 καταγράφεται το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώνουν πως δεν θα καταφέρουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους προς το Δημόσιο το 2022. Συγκεκριμένα περισσότερο από 1 στα 4 νοικοκυριά (27,8%) δήλωσε πως δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις φορολογικές ή/και ασφαλιστικές του υποχρεώσεις.
    Το 5,3% των νοικοκυριών έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τις τράπεζες για καταναλωτικά, επιχειρηματικά δάνεια ή/και κάρτες, ενώ το 5,2% των νοικοκυριών δήλωσε πως δεν θα καταφέρει να ανταποκριθεί στις προαναφερόμενες τραπεζικές υποχρεώσεις το 2022. Και τα δυο ποσοστά είναι καλύτερα σε σχέση με την αντίστοιχη έρευνα του 2020.
     Το 21% των νοικοκυριών έχουν ενεργό στεγαστικό δάνειο. Από αυτά τα νοικοκυριά το 16,5% καταβάλει τις δόσεις του δανείου συχνά με κάποια καθυστέρηση, ενώ το 6% έχει καθυστερημένες οφειλές περισσότερο από 3 μήνες. Τα ποσοστά είναι και τα χαμηλότερα που έχουν καταγράφει σε έρευνα εισοδήματος του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ από τότε που παρακολουθεί αυτόν το δείκτη, δηλαδή από το 2014.

   Καταναλωτικές τάσεις - ποιότητα ζωής

     Περισσότερα από 5 στα 10 νοικοκυριά (50,9%) περιόρισαν τις δαπάνες τους για εξόδους (εστιατόρια, καφέ, σινεμά κλπ). Το 45,1% των νοικοκυριών ξόδεψαν λιγότερα για ταξίδια, ενώ το 43,3% περιόρισε τις δαπάνες για ένδυση-υπόδηση
     Από την άλλη μεριά καταγράφεται εκτίναξη του ποσοστού των νοικοκυριών που αύξησαν της δαπάνες τους για την κάλυψη βασικών αναγκών, προφανώς λόγω της ακρίβειας των τελευταίων μηνών. Ειδικότερα το 65,1% των νοικοκυριών αύξησε τις δαπάνες του για λογαριασμούς σπιτιού, το 52,8% για είδη διατροφής το 51,9% για θέρμανση και το 34,7% για υγεία και φάρμακα.
     Γενικά, οι συνολικές δαπάνες των νοικοκυριών αυξήθηκαν το 2021 σε σχέση με το 2020 κατά 12% (μεσοσταθμικά).
     Περισσότερα από 3 στα 10 (31,2%) νοικοκυριά καθυστέρησαν να αναζητήσουν την κατάλληλη θεραπεία για κάποιο ιατρικό πρόβλημα, 2 στα 10 καθυστερούν να πληρώσουν το ηλεκτρικό ρεύμα και περισσότερο από 1 στα 10 (12,5%) καθυστερούν την πληρωμή λογαριασμών θέρμανσης.

«Κουπόνι ακρίβειας» προτίθεται να δώσει η Κυβέρνηση λίγο πριν από το Πάσχα: Αν και ο αρχικός σχεδιασμός έχει «ξεθωριάσει» -υπό την έννοια ότι ο αριθμός των δικαιούχων θα είναι σχετικά περιορισμένος λόγω του πολέμου στην Ουκρανία- «κλείδωσε» η χορήγηση έκτακτης παροχής. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι ανακοινώσεις για το συγκεκριμένο βοήθημα που θα δοθεί με την μορφή voucher θα γίνουν εντός του τρέχοντος μηνός.

Η ενίσχυση των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού που δοκιμάζονται περισσότερο από τις συνεχείς ανατιμήσεις των τροφίμων και την ενεργειακή ακρίβεια θα δοθεί με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, με τον αριθμό των δικαιούχων και το ποσό που θα λάβουν να διαμορφώνεται ανάλογα με τον τελικό δημοσιονομικό χώρο που θα εξασφαλιστεί.

Τι ισχύει για το «κουπόνι ακρίβειας»

Το επίδομα που δόθηκε τα Χριστούγεννα σε χαμηλοσυνταξιούχους, ΑμεΑ υγειονομικούς και δικαιούχους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος «κόστισε» 335 εκατ. ευρώ, ποσό που φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο να δοθεί σήμερα.

Άλλωστε στο οικονομικό επιτελείο ξεκαθαρίζουν ότι σε καμία περίπτωση το ποσό που θα κατευθυνθεί στη στήριξη των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού δεν θα επηρεάσει τον στόχο για έλλειμμα 1,4%.

Και επιπλέον, αν και τα έσοδα του Φεβρουαρίου φαίνεται πως ήταν εντός των πλαισίων, εντούτοις στις τελικές αποφάσεις θα μετρήσει και το τι είδους «αντοχές» εκτιμάται θα υπάρχουν την επόμενη μέρα της διανομής του voucher αντιμετώπισης της ακρίβειας. Και η επόμενη μέρα, όσο τραβούν σε διάρκεια οι πολεμικές επιχειρήσεις στο ρωσο-ουκρανικό μέτωπο, μοιάζει ζοφερή.

Από τη στιγμή πάντως που οι αποφάσεις γι' αυτή την έκτακτη ενίσχυση έχουν ληφθεί, εκείνο που μένει να καθοριστεί είναι η περίμετρος των δικαιούχων και φυσικά και το ύψος της «επιταγής».

Σε αυτό το πλαίσιο στο τραπέζι έχουν πέσει μια σειρά από σκέψεις για το πως θα ενισχυθούν τα ευάλωτα νοικοκυριά.

Η πρόταση που έχει προκριθεί

Ποιες είναι λοιπόν οι προτάσεις που έχουν πέσει στο τραπέζι για πιθανή ενίσχυση των ευπαθών ομάδων;

    Χορήγηση «κουπονιού αγοράς τροφίμων» αξίας 100 ευρώ. Ανάλογα με την περίμετρο των δικαιούχων ή μια πιθανή κλιμάκωση θα μπορούσε να φτάσει και τα 300 ευρώ.

Η πρόταση αυτή για το νέου τύπου ανάχωμα στην ακρίβεια στηρίζεται σε μοντέλα που εφαρμόζουν αρκετές ευρωπαϊκές χώρες.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η γερμανική κυβέρνηση ανακοίνωσε επιδοτήσεις στις οικογένειες με χαμηλό εισόδημα. Τα νοικοκυριά με ένα άτομο θα λάβουν 135 ευρώ, με δύο άτομα 175 ευρώ και για κάθε επιπλέον άτομο θα δοθούν 35 ευρώ.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται η Αυστρία με πακέτο βοήθειας για σχεδόν όλα τα νοικοκυριά, που θα λάβουν επίδομα 150 ευρώ για το ενεργειακό κόστος, ποσό που θα διπλασιαστεί για όσους έχουν ανάγκη ενώ και το Βέλγιο χορηγεί σε όλα τα νοικοκυριά επίδομα 100 ευρώ για την αντιμετώπιση επίσης του ενεργειακού κόστους.

Η Αθήνα βέβαια έχει προχωρήσει σε επιδοτήσεις λογαριασμών ενέργειας και πλέον διερευνά τις δυνατότητες ενίσχυσης του εισοδήματος των ασθενέστερων, προκειμένου αυτοί να αντιμετωπίσουν το «τσουνάμι» της ακρίβειας.

Μια τέτοια κίνηση πάντως για να μην ξεφύγει το κόστος είναι πολύ πιθανό να επικεντρωθεί στα πολύ φτωχά νοικοκυριά που λαμβάνουν το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα.

Η συγκεκριμένη πρόταση όπως όλα δείχνουν είναι και αυτή που θα υλοποιηθεί απομένει να καθοριστούν οι ακριβείς όροι.

Οι υπόλοιπες προτάσεις

Στο τραπέζι έχουν πέσει και άλλες προτάσεις που δεδομένων των συνθηκών, δηλαδή την πίεση που δέχονται τα δημόσιο οικονομικά λόγω του πολέμου, δείχνουν οι λιγότερο πιθανές να υιοθετηθούν.

    Επανάληψη του κοινωνικού μερίσματος των Χριστουγέννων

Διπλό επίδομα στους δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και εφάπαξ έκτακτο επίδομα σε χαμηλοσυνταξιούχους με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 7.200 ευρώ (600 ευρώ σύνταξη), ετήσιο οικογενειακό εισόδημα 14.400 ευρώ (600 + 600 ευρώ σύνταξη) και περιουσία έως 200.000 ευρώ.

    Εφάπαξ επίδομα με κλιμακούμενο ποσό

Που θα λαμβάνει υπόψιν τα εισοδηματικά κριτήρια προκειμένου οι φτωχότεροι συνταξιούχοι να λάβουν περισσότερα.

   Επίδομα με δόσεις

Το σενάριο αυτό θέλει το κράτος να έρχεται να ενισχύει το εισόδημα του ευάλωτου νοικοκυριού με ένα σταθερό ποσό όχι όμως για ένα αλλά π.χ. για δυο μήνες. ωστόσο μάλλον δεν είναι η πιο συμφέρουσα επιλογή καθώς απαιτεί αρκετά κονδύλια.

    Επίδομα και σε χαμηλόμισθους και ανέργους

Στο σενάριο αυτό θα υποστηριχθούν χαμηλόμισθοι και όσοι δεν έχουν εργασία. Δύσκολο πάντως να υλοποιηθεί το συγκεκριμένο σενάριο λόγω και της επικείμενης αύξησης του Κατώτατου μισθού.

Στη δίνη της ενεργειακής ακρίβειας βρίσκεται η Ελλάδα - Η χώρα μας είχε το ακριβότερο ρεύμα στην Ευρώπη τον Φεβρουάριο - Επεκτείνεται η επιδότηση στους λογαριασμούς και τον Μάρτιο

Πρωταθλήτρια Ευρώπης στην ακρίβεια του ρεύματος αναδείχθηκε η Ελλάδα τον Φεβρουάριο, εν μέσω των καταιγιστικών εξελίξεων στην Ουκρανία που κρατούν τις τιμές της ενέργειας στα ύψη.  Συγκεκριμένα, η μέση μηνιαία τιμή στην Ελλάδα τον περασμένο μήνα διαμορφώθηκε στα 213,43 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Στην δεύτερη και τρίτη θέση με τις υψηλότερες τιμές ρεύματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, βρέθηκαν η Ιταλία με 212,7 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, και Πορτογαλία, με 201,44 €/MWh, ενώ αντίθετα το φθηνότερο ρεύμα στην Ευρώπη τον περασμένο μήνα είχαν το Λουξεμβούργο (131,95 ευρώ/MWh), η Πολωνία (120,86 ευρώ/MWh) και η Δανία (110,25  ευρώ/MWh).

Στο ίδιο μοτίβο μπήκε και ο Μάρτιος, με τις χονδρεμπορικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης να καταγράφουν σημαντικές αυξήσεις. Οι χώρες που βρίσκονται στις πρώτες θέσεις για σήμερα είναι η Ελβετία με 287,5€/MWh, η Ιταλία με 271,1€/MWh, η Σερβία με 270,6€/MWh και η Γαλλία με 270€/MWh.Με εξαίρεση την Πολωνία, καμία χώρα δεν κινείται κάτω από τα 215 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, ενώ η χώρα μας καταγράφει αύξηση 13%, με συνέπεια η ελληνική αγορά Επόμενης Ημέρας να αγγίζει σήμερα τα 255,4 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.

Ειδικότερα, οι τιμές στην Ευρώπη διαμορφώνονται ως εξής από μέρα σε μέρα:

Σκρέκας: Επέκταση των κρατικών επιδοτήσεων για τον Μάρτιο

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, μιλώντας στο OPEN ανακοίνωσε την επέκταση των κρατικών επιδοτήσεων και για τον Μάρτιο, αναφέροντας πως αναμένεται να εξειδικευτεί ύψος της επιδότησης και οι δικαιούχοι τις επόμενες ημέρες. «Θα συνεχιστούν σίγουρα οι ενισχύσεις και για τα νοικοκυριά και για τις επιχειρήσεις», διευκρίνισε χαρακτηριστικά.

Παράλληλα, ο κ. Σκρέκας αναφέρθηκε στην πρόταση της Ελλάδας που συζητήθηκε στο συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ τη Δευτέρα, σημειώνοντας πως «η Ελλάδα» ήταν η μόνη χώρα που παρουσίασε μια ολοκληρωμένη θέση και τεκμηριωμένες προτάσεις για τη σύσταση ενός μηχανισμού ενεργειακής αλληλεγγύης απέναντι στην ενεργειακή κρίση σε κεντρικό ευρωπαϊκό επίπεδο, που θα δώσει τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη να έχουν πρόσβαση σε φτηνό χρήμα αξιοποιώντας το στο να διατηρήσουν σε χαμηλά επίπεδα τους λογαριασμούς ενέργειας».

Υπενθυμίζουμε ότι η Ελλάδα είχε το ακριβότερο ρεύμα στην Ευρώπη και τον Ιανουάριο με μέση τιμή  τα 227,3 ευρώ ανά μεγαβατώρα, με τον Φεβρουάριο να κλείνει με ελαφρώς αποκλιμακωμένη τιμή. Για τον Φεβρουάριο, η μέση μηνιαία ενίσχυση για ένα μέσο νοικοκυριό που καταναλώνει μέχρι 300 kWh/μήνα ανερχόταν σε 39 ευρώ, για τα νοικοκυριά που είναι ενταγμένα στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο (ΚΟΤ) 51 ευρώ ενώ για τους επαγγελματικούς καταναλωτές (Τιμολόγια αγροτικά, εμπορικά, βιομηχανικά, επαγγελματικά, κ.α.), οι οποίοι είναι συμβεβλημένοι σε κυμαινόμενα τιμολόγια προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, η μοναδιαία τιμή της επιδότησης ήταν 65 ευρώ/ΜWh.

www.imerisia.gr

Τα έκτακτα μέτρα θα αποδοθούν πρότυπα που ακολουθήθηκαν και τα Χριστούγεννα, με τις έκτακτες καταστάσεις σε χαμηλοσυνταξιούχους , ΑμεΑ και αδύναμα νοικοκυριά.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το επίδομα θα δοθεί ενόψει Πάσχα σε οικονομικά αδύναμα νοικοκυριά, όπως χαμηλοσυνταξιούχους, μακροχρόνια ανέργους και δικαιούχους του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης.

H κυβέρνηση θα ανακοινώσει τις όταν είναι σίγουρη, ανέφερε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος για το εφάπαξ επίδομα που... έρχεται.

Η τελική απόφαση για το ύψος του επιδόματος και το εύρος των δικαιούχων που «κλειδώσει» εφόσον υπάρχει εικόνα για την ανάκαμψη του 2021 (4 Μαρτίου) και τη διαμόρφωση των εσωτερικών του Φεβρουαρίου.

Το Υπουργείο Οικονομικών θέλει να ακολουθήσει το μοντέλο ανάλογο με εκείνο των μέτρων στήριξης για τον κορονοϊό, το οποίο αναδείχθηκε το πιο αποδοτικό πανευρωπαϊκό, αφού κάλυψε τα 2/3 των επιπτώσεων στα εισοδήματα των πολιτών.

Με ειδικό αλγόριθμο θα γίνεται διαφορετική αξιολόγηση. Ο μηχανισμός αυτός που ψάχνει ποιοι είναι πιο ευάλωτοι και που θα μοριοδοτούνται με βάση τις συνολικές «ευπάθειες» που έχουν απέναντί ​​τους στις ανατιμήσεις.

Δηλαδή συνοπτικά θα εκτιμήσει:

Χαμηλό ή και μεσαίο εισόδημα
Είδος του εισοδήματος
Μία και μοναδική πηγή εισοδήματος
Σύνθεση νοικοκυριού

Ωστόσο, για άλλες κατηγορίες εισοδημάτων που θα αυξηθούν, οι υποψήφιοι θα μειωθούν ή καθόλου πιθανότητες επιλογής.

Για τους ανέγους θεωρείται ότι μεγαλύτερη ανάγκη από ένα εφάπαξ επίδομα έχουν την εξεύρεση θέσης εργασίας στην αγορά. Ωστόσο επιχειρείται να μην αποκλειστεί πλήρως από τον αλγόριθμο.

Το συνολικό ποσό καθορίζεται από:συνολικό κονδύλι

Αν τα διαθέσιμα κονδύλια είναι αρκετά, θα μπορούσε να υιοθετηθεί μια φόρμουλα με μια ενιαία δέσμη εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων για όλο τον πληθυσμό που ανήκει στα ευάλωτα στρώματα, συμπεριλαμβάνοντας δηλαδή χαμηλοσυνταξιούχους, χαμηλούς και ανέργους. Σε κάθε εκτός που μείνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι, όπως φυσικά και οι δημόσιοι υπάλληλοι.

Η προσοχή του οικονομικού επιτελείου στρέφεται στις πλέον ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και ειδικότερα στις ομάδες εκείνες που εμφανίζουν τη μεγαλύτερη αδυναμία προσαρμογής του εισοδήματος τους στις νέες συνθήκες που επιβάλλει το ράλι του πληθωρισμού. Στο ραντάρ μπαίνουν ομάδες πληθυσμού όπως οι χαμηλοσυνταξιούχοι και οι δικαιούχοι του Ελαχίστου Εγγυημένου Εισοδήματος.

Στην πρώτη δεκάδα των ακριβότερων χωρών στην ενέργεια φιγουράρει η Ελλάδα σύμφωνα με έκθεση της Κομισιόν.

Πρωταθλητές η Ιρλανδία με 157 €/MWh,  το Ηνωμένο Βασίλειο με 152 €/MWh η Iταλία με 125 €/MWh και η Ελλάδα με 119,4 €/MWh την ώρα που ο μέσος όρος της Ευρώπης δεν ξεπερνά τα 105 €/ΜWh.

Μάλιστα η Κομισιόν εκτιμά πως οι υψηλές τιμές θα κρατήσουν για τα επόμενα 2 - 3 χρόνια.

«Εκκαθαριστικός λογαριασμός ηλεκτρικού ρεύματος του 2020 το ίδιο τετράμηνο 95 ευρώ, ενώ το σημερινό τετράμηνο που πλήρωσα είναι 165 ευρώ», εξηγεί καταναλωτής μιλώντας στην κάμερα του OPEN.

Το τρίτο τρίμηνο του 2021 η τιμή της μεγαβατώρας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα 117 ευρώ , 170% αύξηση από πέρσι.

Καταναλωτές βλέπουν τους λογαριασμούς να έρχονται φουσκωμένοι. «Από 40 - 50 ευρώ, τώρα έφτασε τα 106», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Στις πολυκατοικίες φουσκώνει το τσουνάμι των απλήρωτων λογαριασμών όπως αναφέρει ο στο OPEN o Γιώργος Πολυχρονίδης, διευθυντής εταιρείας κοινοχρήστων επισημαίνοντας ότι έχουν ήδη ξεκινήσει και περιπτώσεις αδυναμίας πληρωμής.

Τον Νοεμβριο του 2020 μια πολυκατοικία που κατανάλωσε 2.351 κιλοβατώρες πλήρωσε γι' αυτές, 250 ευρώ ενώ τον περασμένο Νοέμβριο, για κατανάλωση, 1.153 κιλοβατώρων πλήρωσε 265 ευρώ, δηλαδή μια αύξηση 112 % για τις μισές κιλοβατώρες.

Ένα τυπικό νοικοκυριό στο Παλαιό Φάληρο πλήρωσε τον Ιανουάριο για κατανάλωση 1.450 κιλοβατώρες 160 ευρώ. Για τον Ιανουάριο του 2022 όμως θα πληρώσει 362 ευρώ , 404 ευρώ μείον 42 ευρώ κρατική επιδότηση, δηλαδή η αύξηση φτάνει το 127%.

Για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις τις επόμενες ημέρες θα κλειδώσει το μοντέλο της κρατικής επιδότησης για τον Φεβρουάριο.

Το εκρηκτικό κοκτέιλ που δημιουργούν το ενεργειακό κόστος, η πανδημία και ο πληθωρισμός, ο οποίος σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις θα «σκαρφαλώσει» στο 5% (Δεκέμβριος 2021), ωθούν τις τιμές βασικών αγαθών και υπηρεσιών σε νέες αυξήσεις. Τα νοικοκυριά, τα οποία έχουν βρεθεί αντιμέτωπα με διαδοχικά «κύματα» ανατιμήσεων-το τελευταίο στην εορταστική περίοδο-, θα «στριμωχτούν» ξανά το επόμενο διάστημα, βάσει των εκτιμήσεων τις οποίες ασπάζονται και κορυφαία κυβερνητικά στελέχη.

Η κύρια αιτία για τα αλλεπάλληλα «κύματα» ανατιμήσεων σε βασικά αγαθά και προϊόντα, είναι η άνοδος του ενεργειακού κόστους που εκτοξεύει και τις τιμές των πρώτων υλών. Πολλές επιχειρήσεις , προκειμένου να αντιμετωπίσουν το αυξημένο λειτουργικό κόστος, έχουν αναγκαστεί να προχωρήσουν σε συνεχείς ανατιμήσεις των προϊόντων τους, εδώ και τουλάχιστον τέσσερις μήνες. Οι εκπρόσωποι του οργανωμένου λιανεμπορίου και δη των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ, ζητούν από την κυβέρνηση να προχωρήσει σε νέες ενισχύσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής ακρίβειας, προκειμένου έτσι να περιοριστεί το «φαινόμενο» των συνεχών ανατιμήσεων.

Προς ώρας, πάντως, το... «φαινόμενο» δείχνει να είναι ανεξέλεγκτο, συνεπικουρούμενο από τις αυξητικές πληθωριστικές τάσεις. Οι εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς αλλά και του υπουργείου Ανάπτυξης είναι ότι τις επόμενες εβδομάδες θα σημειωθούν «γενναίες» αυξήσεις σε μια σειρά από βασικά αγαθά, όπως το αλεύρι, τα τυροκομικά, τα ζυμαρικά, ο καφές, η ζάχαρη, τα αρτοσκευάσματα, τα αυγά, τα κατεψυγμένα τρόφιμα κτλ.

Και τα αρνητικά για τους καταναλωτές δεν σταματούν εδώ, καθώς όπως εκτιμούν στελέχη των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, το καλάθι της νοικοκυράς θα επιβαρυνθεί πιο πολύ τη φετινή χρονιά σε σχέση με το 2021. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η αύξηση στις τιμές την περασμένη χρονιά κυμάνθηκε κοντά στο 1,5%, ενώ το 2020 θα προσεγγίσει το 3%.

Γεωργιάδης: Μείωση ΦΠΑ σε σειρά προϊόντων

Η κυβέρνηση, προφανώς και αντιλαμβάνεται ότι το πρόβλημα των ανατιμήσεων δεν αποκλιμακώνεται αλλά αντιθέτως «διογκώνεται» συνεχώς και κατά συνέπεια οφείλει να αναζητήσει λύσεις αναχαίτισης της ακρίβειας. Ένα από τα «πυροσβεστικά» μέτρα που προκρίνει το υπουργείο Ανάπτυξης, όπως δήλωσε ο αρμόδιος υπουργός Αδωνις Γεωργιάδης, είναι η μείωση του ΦΠΑ σε σειρά προϊόντων.

«Δουλεύουμε για να δούμε που πρόκειται να έχουμε το επόμενο διάστημα λογικά τις μεγαλύτερες αυξήσεις για να δούμε και αυτό το θέμα, αν γίνεται δια της φορολογίας να παρέμβουμε σε ορισμένα είδη έτσι ώστε να μπορέσουμε να ανακουφίσουμε αυτό το αναπόφευκτο πληθωριστικό κύμα. Είναι ανοικτό το ενδεχόμενο για αυτό το μέτρο, αν δούμε ότι οι αυξήσεις είναι υπερβολικές, να πάρουμε επιπλέον μέτρα για να ελέγξουμε το κύμα της ακρίβειας», τόνισε χαρακτηριστικά ο υπουργός Ενέργειας.

Στα ύψη η απογοήτευση των Ελλήνων - Μείωση εισοδημάτων το 2021 και 2022, μείωση αποταμίευσης, μείωση αγορών, ακρίβεια, και 7 στους 10 Έλληνες μόλις τα βγάζουν πέρα

Την απόλυτη απογοήτευση των ελληνικών νοικοκυριών, για την οικονομική τους κατάσταση, αλλά και την οικονομία της χώρας, αποκαλύπτουν τα «ψιλά γράμματα» της δημοσκόπησης του ΙΟΒΕ, το οποίο, ας σημειωθεί, είναι φορέας που ιστορικά συνδέεται με την Ελληνική Βιομηχανία.

Η Ελλάδα έχει τους πλέον απογοητευμένους καταναλωτές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μακράν από τις χώρες που ακολουθούν καθώς με συντριπτικά ποσοστά δηλώνουν ότι έχουν μειωθεί τα εισοδήματά τους το 2021 και θα μειωθούν περαιτέρω το 2022, δεν μπορούν να αποταμιεύσουν, αφού 7 στα 10 νοικοκυριά μόλις τα βγάζουν πέρα, δεν θα προβούν σε αγορές διαρκών καταναλωτικών αγαθών άμεσα, ενώ ανησυχούν για την ακρίβεια που επελαύνει.

Αναλυτικότερα σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, ένας φορέας στον οποίο δεν μπορεί να του καταλογιστεί αντιπολιτευτική διάθεση, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης επιδεινώθηκε εκ νέου τον Δεκέμβριο και διαμορφώθηκε στις –43,2 (από –40,8) μονάδες.

Το ΙΟΒΕ διευκρινίζει πως, η επιδείνωση δεν οφείλεται στις πρόσφατες εξελίξεις εξαιτίας της μετάλλαξης Όμικρον και των έκτακτων παρεμβάσεων πολιτικής που ακολούθησαν, που σημαίνει ότι οι σχετικοί δείκτες θα σημείωναν μεγαλύτερη επιδείνωση.

Οι Έλληνες καταναλωτές εξακολουθούν να διατηρούνται στην πρώτη θέση στην κατάταξη ως προς τους περισσότερο απαισιόδοξους καταναλωτές στην ΕΕ, με σημαντική διαφορά από τους υπόλοιπους.

Ακολουθούν η Σλοβακία και η Σλοβενία, με επίπεδο δείκτη –23,8 και -22,8 μονάδες αντίστοιχα, ενώ στην τέταρτη και πέμπτη θέση βρίσκονται οι καταναλωτές της Κύπρου και της Βουλγαρίας, με –20,1 και -19,7 μονάδες αντίστοιχα.

Στις χαμηλότερες θέσεις αυτής της κατάταξης η Σουηδία (+3,7) και η Δανία (+2,5), με τις θετικές τιμές του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης να συνεπάγονται μικρή αισιοδοξία από τους καταναλωτές των συγκεκριμένων χωρών.

Κατάρρευση εισοδημάτων 2021και 2022

Αναφορικά με το 2021, το 51% των νοικοκυριών δηλώνει ότι υπέστη ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης, ενώ το 3% θεωρεί πως επήλθε μικρή βελτίωση. Οι αντίστοιχοι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις -7,9 και -8,7 μονάδες αντίστοιχα, που σημαίνει ότι τα ποσοστά απογοήτευσης στην Ελλάδα είναι πολλαπλάσια. Επίσης καταγράφεται:

Επιδείνωση προβλέψεων για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών τους προσεχείς 12 μήνες, με το δείκτη του Δεκεμβρίου, να διαμορφώνεται στις -38,2 μονάδες.

Το 46% των νοικοκυριών αναμένει ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης, ενώ το 4% προβλέπει μικρή βελτίωση. Οι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις -3,3 και -2,2 μονάδες αντίστοιχα.

Ο δείκτης των προβλέψεων των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας τους το προσεχές 12-μηνο παρουσίασε υποχώρηση τον Δεκέμβριο και διαμορφώθηκε στις -49,5 (από - 45,0) μονάδες.

Το 61% των καταναλωτών (από 62%) προβλέπει ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας, έναντι του 22% το οποίο αναμένει σταθερότητα. Οι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις -14,8 και -8,6 μονάδες αντίστοιχα.

Εξασθένιση της πρόθεσης για μείζονες αγορές. Η πρόθεση των καταναλωτών για σημαντικές αγορές τους προσεχείς 12 μήνες (επίπλων, ηλεκτρικών συσκευών κ.λπ.) εξασθένισε, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις -47,4 (από -45,9) μονάδες.

Το 51% των καταναλωτών (από 54%) προέβλεψε ότι θα προβεί σε λιγότερες ή πολύ λιγότερες δαπάνες, ενώ το 6% (από 9%) αναμένει το αντίθετο. Οι ευρωπαϊκοί δείκτες διαμορφώθηκαν στις -12,3 μονάδες στην ΕΕ και στις -13,9 μονάδες στην Ευρωζώνη.

Ο δείκτης της πρόθεσης για αποταμίευση τους προσεχείς 12 μήνες υποχώρησε τον Δεκέμβριο και διαμορφώθηκε στις –64,3 μονάδες (από -63,7).

Το 81% των νοικοκυριών δεν θεωρεί πιθανή την αποταμίευση στο επόμενο 12μηνο, ενώ το 17% (από 18%) τη θεωρεί πιθανή ή πολύ πιθανή. Οι σχετικοί δείκτες διαμορφώθηκαν στις +5,3 μονάδες στην ΕΕ και στις +5,0 μονάδες στην Ευρωζώνη.

Ο δείκτης πρόβλεψης για την εξέλιξη της ανεργίας τους προσεχείς 12 μήνες βελτιώθηκε ήπια τον Δεκέμβριο, στις +36,9 μονάδες, από +38,0 τον Νοέμβριο. Το ποσοστό των νοικοκυριών που προβλέπει μικρή ή αισθητή άνοδο της ανεργίας υποχώρησε στο 55% (από 59%) με το 16% των ερωτηθέντων να αναμένει ελαφρά μείωσή της. Οι αντίστοιχοι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις +16,2 και +14,5 μονάδες.

Το 49% (από 68%) των νοικοκυριών προβλέπει άνοδο τιμών με τον ίδιο ή ταχύτερο ρυθμό και το 24% (από 15%) αναμένει σταθερότητα. Οι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις +37,9 και +36,6 μονάδες αντίστοιχα.

Το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνει ότι «μόλις τα βγάζει πέρα» ενισχύθηκε στο 69% (από 63%), ενώ στο 7% (από 11%) εξασθένισε το ποσοστό όσων αναφέρουν ότι αντλούν από τις αποταμιεύσεις τους. Οι καταναλωτές που δήλωσαν ότι αποταμιεύουν λίγο ή πολύ αποτελούν εκ νέου το 20% του συνόλου, ενώ το ποσοστό όσων δήλωσαν ότι «έχουν χρεωθεί» διαμορφώθηκε σε 4%.

Η ακρίβεια προκαλεί πονοκέφαλο. Η «τέλεια καταιγίδα» των ανατιμήσεων αναμένεται να πλήξει νοικοκυριά και επιχειρήσεις τους επόμενους μήνες. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ευρώπη -έστω και με... καθυστέρηση- έχει στα «σκαριά» «πακέτο» μέτρων για την αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους που συνεχίζει να καλπάζει. Όλα όμως δείχνουν πως η ενέργεια δεν είναι το μοναδικό «αγκάθι». Ήδη χτυπά «καμπανάκι» και στη χώρα μας για ελλείψεις προϊόντων την περίοδο των εορτών!

Με αργά βήματα οι Βρυξέλλες προχωρούν σε δύο δέσμες «προσωρινών» -όπως τα χαρακτηρίζουν- μέτρων για αντιμετώπιση της εκρηκτικής αύξησης των τιμών ενέργειας: Οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών παρέπεμψαν για τις σχετικές αποφάσεις στη Σύνοδο κορυφής της μεθεπόμενης εβδομάδας (20-21/10) και μετά για τον... Δεκέμβριο, όταν δηλαδή θα έχουν οριστικοποιηθεί οι προϋπολογισμοί των κρατών μελών (σ.σ. μεταξύ των οποίων και ο ελληνικός)!

Και αφού βεβαίως έναν μήνα πριν θα έχει ανοίξει η κουβέντα για τις αλλαγές στο Σύμφωνο Σταθερότητας!

Έριξαν άγκυρα τα πλοία στα λιμάνια

Η ακρίβεια όμως ήδη έχει βάλει «φωτιά» στο καλάθι των νοικοκυριών και όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν στο ότι το επόμενο διάστημα πρόκειται να ξεσπάσει η... «τέλεια καταιγίδα» ανατιμήσεων: Και αυτό γιατί η έκρηξη του κόστους ενέργειας είναι μεν ένα βασικό συστατικό αυτού του «κοκτέιλ» παραγόντων που διαμορφώνουν το συγκεκριμένο πληθωριστικό περιβάλλον, αλλά δεν είναι το μόνο.

Υπολογίζεται πως αυτή την στιγμή σχεδόν το 13% του παγκόσμιου στόλου έχει «ρίξει άγκυρα» και βρίσκεται σε πολυήμερη αναμονή στα λιμάνια.

Μέσα στο καλοκαίρι, η μετάλλαξη Δέλτα δεν άφησε να επαναλειτουργήσουν πλήρως μεγάλα εμπορικά λιμάνια, κυρίως στην Ασία και ειδικά στην Κίνα.

Είναι ενδεικτικό ότι τερματικός σταθμός-κλειδί στο λιμάνι με την τρίτη μεγαλύτερη κίνηση εμπορευματοκιβωτίων (κοντέινερ) στον κόσμο, το Νιγκμπό-Ζουσάν, παρέμεινε κλειστός για πάνω από μία εβδομάδα, όταν αυξήθηκαν ξανά τα κρούσματα της COVID-19 και επιβλήθηκαν περιορισμοί.
Και βέβαια το φαινόμενο έχει πάρει έκταση: Έκθεση της RBC Capital Markets και της Orbital Insight που ανέλυσε τα 22 κορυφαία λιμάνια με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο, διαπίστωσε ότι το 77% των λιμανιών είχαν παράγει χρόνο αναμονής πάνω από τον μέσο όρο φέτος. Ο χρόνος διεκπεραίωσης για ένα εμπορευματοκιβώτιο στα λιμάνια σχεδόν διπλασιάστηκε το 2021 σε σύγκριση με τους μέσους όρους που παρατηρήθηκαν από το 2017 έως το 2019.

Αυτή η εξέλιξη –απόρροια βεβαίως της πανδημίας- πρακτικά σημαίνει ότι ουδείς μπορεί να γνωρίζει πότε ακριβώς θα παραλάβει τα εμπορεύματα που έχει παραγγείλει!

Η «τέλεια καταιγίδα» σε διαθεσιμότητα και διακίνηση αγαθών

Αλλά εδώ προκύπτει και ακόμη μία παράμετρος: Τα πλοία μένουν δεμένα στα λιμάνια και επειδή ενίοτε... δεν έχουν τι να παραλάβουν!

Η πανδημία ώθησε το Πεκίνο σε επαναφορά σκληρών περιορισμών όχι μόνο σε λιμάνια, αλλά και σε εργοστάσια της Κίνας κάτι που συνδυαστικά επέφερε νέο πλήγμα τόσο στη διαθεσιμότητα όσο και στη διακίνηση αγαθών.

Οι βιομηχανίες δεν μπορούν να επαναλειτουργήσουν στο πλήρες δυναμικό τους, είτε λόγω περιοριστικών μέτρων είτε εξαιτίας έλλειψης προσωπικού είτε λόγω έλλειψης πρώτων υλών ή άλλων εξαρτημάτων.

Είναι ενδεικτικό ότι η έλλειψη μικροτσίπ (σ.σ: που προκλήθηκε επίσης μέσα από μια «τέλεια καταιγίδα» με άξονες την πανδημία, τον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ- Κίνας, τις ιδιομορφίες της ίδιας της αγοράς ημιαγωγών, ακόμη και μια... ξηρασία που έπληξε την Ταϊβάν και «φρέναρε» την παραγωγή) έχει «γονατίσει» ολόκληρους κλάδους, από εταιρείες ηλεκτρονικών μέχρι και αυτοκινητοβιομηχανίες οι οποίες θέλουν να βάλουν εμπρός τις μηχανές της παραγωγής και δεν μπορούν.

Η Nissan, για παράδειγμα, θα κατασκευάσει εφέτος 500.000 αυτοκίνητα λιγότερα λόγω των ελλείψεων αυτών, ενώ εταιρείες όπως η Τζένεραλ Μότορς έχουν κατασκευάσει οχήματα τα οποία όμως δεν μπορούν ακόμη να κινηθούν επειδή τους λείπουν τέτοιοι μικροεπεξεργαστές.

Ακόμη και η Apple έχει προειδοποιήσει για προβλήματα στην παραγωγή έξυπνων κινητών τηλεφώνων λόγω της έλλειψης μικροτσίπ, ενώ το αφεντικό της Intel Πατ Γκέλσινγκερ προειδοποιεί ότι θα χρειαστεί ένα με δύο χρόνια μέχρι η προσφορά να καλύψει πλήρως τη ζήτηση.

Με φόντο λοιπόν τις αναταράξεις στην παραγωγική διαδικασία, τις ελλείψεις σε πρώτες ύλες και με τα πλοία καθηλωμένα στα λιμάνια να ... αναμένουν εμπορεύματα το μεταφορικό κόστος έχει εκτοξευτεί. Είναι ενδεικτικό, το κόστος μεταφοράς ενός στάνταρντ κοντέινερ 40 ποδών από τη Σανγκάη προς το Ρότερνταμ ή τη Νέα Υόρκη έχει ξεπεράσει τα 13.500 δολάρια. Πρόκειται για ιλιγγιώδεις αυξήσεις της τάξεως του 635% και του 285% αντίστοιχα, σύμφωνα με τα στοιχεία που αποτυπώθηκαν στα μέσα Αυγούστου και προέρχονται από την εταιρεία παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών για τη ναυτιλία Drewry Supply Chain Advisors.

Και οι εξελίξεις αυτές έχουν αντίκτυπο τόσο στις πωλήσεις όσο και τελικά στις τιμές προϊόντων, ειδικά εκείνων που μεταφέρονται από την Ασία προς την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Ο κίνδυνος για «μισογεμάτα ράφια» και η διάρκεια της «τέλειας καταιγίδας»

Με αυτές τις ιδιαίτερα «τσουχτερές» τιμές στα μεταφορικά κόστη και τις ελλείψεις που παρατηρούνται στην αγορά, αυτή την περίοδο οι περισσότεροι έμποροι προσπαθούν να αναπληρώσουν τα στοκ τους, δηλαδή τα αποθέματά τους, ενώ στην εξίσωση έρχονται να προστεθούν και οι αυξημένες παραγγελίες που γίνονται από τις επιχειρήσεις για την περίοδο των Χριστουγέννων.

Όπως λένε παράγοντες του ελληνικού εμπορίου τέτοια περίοδο υπό κανονικές συνθήκες ήδη είχαν αρχίσει οι παραλαβές για τις γιορτές: Σήμερα όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση ακόμη δεν έχουν γίνει οι παραγγελίες καθώς η όποια απόφαση θα πρέπει να «ζυγιστεί» δύο και τρεις φορές.

Δεδομένων λοιπόν των ζητημάτων που έχουν προκύψει κυρίως με τις αγορές της Ασίας τόσο με τις ελλείψεις και τα υψηλά κόστη στα μεταφορικά που επιβαρύνουν την τελική τιμή, όσο και με τις τεράστιες καθυστερήσεις που μπορεί να προκύψουν στην παράδοση, αρκετοί έμποροι αποφεύγουν να κάνουν μεγάλες παραγγελίες για παράδειγμα από την Κίνα και υιοθετούν διαφορετική στρατηγική.

Επιλέγουν να κάνουν πολλές μικρές παραγγελίες με ελεγχόμενα κόστη από διαφορετικούς προμηθευτές που εδρεύουν στην ΕΕ ή είναι ντόπιοι παραγωγοί, με στόχο να διαμορφώσουν τα απαραίτητα αποθέματα.

Σε κάθε περίπτωση οι ίδιοι εγχώριοι παράγοντες τονίζουν πως ο συναγερμός για το επερχόμενο κύμα «εισαγόμενων» αυξήσεων είναι δικαιολογημένος και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για ένα «τσουνάμι» ανατιμήσεων σε βασικά καταναλωτικά αγαθά που δεν θα μπορεί να απορροφήσει το χονδρικό και λιανικό εμπόριο.

Εκτιμούν λοιπόν πως βρισκόμαστε ενώπιον ενός σεναρίου «τέλειας καταιγίδας» μεγάλης έντασης και διάρκειας τουλάχιστον μέχρι την Άνοιξη του 2022: Και αυτό γιατί οι ελλείψεις σε πρώτες ύλες σε συνδυασμό με το εξαιρετικά υψηλό ενεργειακό και μεταφορικό κόστος δημιουργούν συνθήκες ασφυξίας στον παραγωγικό ιστό και αυξήσεις στις τιμές των καταναλωτικών αγαθών με πιθανές μελλοντικές ελλείψεις που θα γίνουν ορατές με «μισογεμάτα ράφια» τη περίοδο των εορτών.

Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης

www.enikonomia.gr