Πρόσκληση

 

Οι μαθητές, οι μαθήτριες και οι εκπαιδευτικοί του 4ου και του 7ου Νηπιαγωγείου Αλεξάνδρειας, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από τη Μικρασιατική Καταστροφή,

σας προσκαλούν στην εκδήλωση Μνήμης με τίτλο “Σμύρνη μου αγαπημένη”.

 

Οι μικροί μαθητές μας, με τον δικό τους τρόπο, θα τιμήσουν και θα αναδείξουν το μεγαλείο ψυχής των Ελλήνων Μικρασιατών, που μέσα από τον αξεπέραστο για τους ίδιους τον ξεριζωμό τους - που ήταν μία από τις μεγαλύτερες τραγωδίες του Ελληνισμού, συνέβαλαν τα μέγιστα στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάδειξη της Ελλάδας.

 

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στον αύλειο χώρο του 4ου Νηπιαγωγείου Αλεξάνδρειας, την Τρίτη 14 Ιουνίου 2022 και ώρα 18:30.

 

* η εκδήλωση ήταν αρχικά προγραμματισμένη για την Τετάρτη 8 Ιουνίου, όμως λόγω της πρόβλεψης για τα καιρικά φαινόμενα θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 14 Ιουνίου.

Ο κόσμος βγαίνει από την αίθουσα δακρυσμένος, προβληματισμένος και οι παρέες όλων των ηλικιών, συζητούν για την ταινία. Για την ουσία της ταινίας. Η καταστροφή της Σμύρνης άγγιξε όσους βρεθήκαμε στην αίθουσα, αλλά αποτέλεσε και αφορμή να συζητήσουμε ανά παρέες τα γεγονότα που οδήγησαν σε αυτήν. Και μόνο ότι ο κόσμος μετά το τέλος της “Σμύρνης μου Αγαπημένης“, δεν σχολίαζε την πρωταγωνίστρια (Μιμή Ντενίση) με κλασικές ατάκες του τύπου: “Δεν περνάει ο χρόνος από πάνω της”, ή “τι ωραία ρούχα φορούσαν” ή τους υπόλοιπους πρωταγωνιστές – “Ωραίος, αυτός ο Τούρκος ηθοποιός’ – , αυτό αποτελεί μια επιτυχία της ταινίας πως δεν σε αφήνει στην επιφάνεια, αλλά μπαίνει στην ουσία.

 

Η “Σμύρνη μου αγαπημένη” είναι η ακριβότερη παραγωγή από καταβολής ελληνικού κινηματογράφου και αυτό το διαπιστώνεις σε όλη τη διάρκεια της ταινίας. Είναι μια ακριβή παραγωγή με σεβασμό στον θεατή και κυρίως στην ιστορία την οποία πραγματεύεται, αναπαριστώντας με απόλυτα πειστικό τρόπο την εποχή εκείνη, αλλά και κρατώντας ίσες αποστάσεις από τα πολιτικά γεγονότα, τα οποία παραντίθενται ως είχαν (η Μιμή Ντενίση από το θεατρικό κιόλας έχει κάνει μια εξαιρετική ιστορικά δουλειά) κάνοντας τον θεατή μετά το τέλος της ταινίας να μπει στη διαδικασία να τα συζητήσει, να τα αναλύσει.

 

Άλλωστε, πρόκειται στην ουσία για ένα ιστορικό δράμα και τούτη είναι θα λέγαμε αν όχι η πρώτη φορά, από τις λίγες φορές που έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα για όλα όσα προηγήθηκαν πριν την καταστροφή της Σμύρνης, τη Μεγάλη Ιδέα, τις ολέθριες συνέπειες του ελληνικού διχασμού, το ρόλο των συμμάχων, αλλά και πώς ήταν η ζωή στην κοσμοπολίτικη πόλη της Μικράς Ασίας. Επίσης, μαθαίνουμε για άγνωστα, αλλά σημαντικά στην πραγματικότητα γεγονότα, όπως ότι ένα μήνα πριν την καταστροφή, η ελληνική κυβέρνηση επέτρεπε την είσοδο μόνο σε όσους είχαν ελληνικά διαβατήρια. Και οι Σμυρναίοι είχαν οθωμανικά!

 

Η υπόθεση

Η ηλικιωμένη Ελληνοαμερικανίδα Φιλιώ Μπαλτατζή φτάνει στη σημερινή Μυτιλήνη με την εγγονή της, για να συμπαρασταθεί στους Σύριους πρόσφυγες. Κανείς δεν ξέρει την καταγωγή της ούτε πως η Σμυρνιά γιαγιά της βρέθηκε κάποτε στο ίδιο νησί κατατρεγμένη και προσφυγοπούλα. Το τεφτέρι με τις συνταγές της συνονόματης γιαγιάς ξετυλίγει την πολυτάραχη ιστορία της κοσμοπολίτικης οικογένειας Μπαλτατζή.

Τα συν της ταινίας

 

Η ταινία ξεκινά με το σήμερα στη Μυτιλήνη, όπου η ηλικιωμένη Φιλιώ Μπαλτατζή με την εγγονή της βρίσκονται στο νησί για να βοηθήσουν τους πρόσφυγες. Στο μέρος, όπου η ίδια είχε πάει πρόσφυγας μετά την καταστροφή της Σμύρνης. Με αυτό τον τρόπο γίνεται μια σύνδεση του προσφυγικού, υπενθυμίζοντάς μας πως 100 χρόνια μετά και το δράμα του ξεριζωμού δεν έχει τέλος. Στα θετικά, επίσης, το γεγονός ότι αυτή ήταν η μόνη σύνδεση με το σήμερα, αποφεύγοντας – σωστά – αυτές τις χρονικές εναλλαγές που συνήθως είναι κουραστικές.

 

Τα υπέροχα κοστούμια εποχής, τα ακριβά σκηνικά και η φωτογραφία που σε βάζουν στο κλίμα της εποχής. Και σου δίνουν μια καλή γεύση για το πώς φάνταζε η κοσμοπολίτικη Σμύρνη.

 

Σεναριακά, αν και η ταινία είναι “φορτωμένη” με πολύ υλικό, η Μιμή Ντενίση και ο Μάρτιν Σέρμαν κρατούν τις ισορροπίες ανάμεσα στην ιστορία και την πολιτική, αποφεύγοντας να τοποθετηθούν με τη μία ή με την άλλη πλευρά. Ο Δημήτρης Μπαλτατζής (Λεωνίδας Κακούρης) ως Βενιζελικός εκπροσωπεί τη μία πλευρά και τις απόψεις της, ενώ ο αδελφός του (Κρατερός Κατσούλης) είναι επιφυλακτικός με τη Μεγάλη Ιδέα, προβλέποντας το κακό που ερχόταν, αλλά το πάθος των υπολοίπων για την ένωση με την πατρίδα, “σκέπασαν” τη φωνή του.

 

Στην ταινία έχουμε και την άλλη πλευρά, εκείνη των Τούρκων και πώς έβλεπαν οι ίδιοι τους Έλληνες της Σμύρνης. Ήταν όντως αρμονική; Ο ηλικιωμένος πατέρας (Özdemir Çiftçioglu) που δουλεύει χρόνια στην οικογένεια Μπαλτατζή αντιπροσωπεύει αυτή την αρμονική σχέση. Ο γιος του, όμως και σοφέρ (Μπουράκ Χακί) που έχει μπει στο κίνημα των Νεότουρκων εκπροσωπεί τις απόψεις του Κεμάλ για τους Έλληνες της Μικράς Ασίας.

 

Ο Μπουράκ Χακί (ο σοφέρ) χωρίς καμία αμφιβολία “κλέβει’ τις εντυπώσεις. Είναι εξαιρετικός στην ερμηνεία του και ξεχωρίζει σε μια ταινία που δεν διακρίνεται – θα λέγαμε – για τις ερμηνείες, αλλά για όλα τα υπόλοιπα και κυρίως για το θέμα που καταπιάνεται.

 

Ο Γιάννης Βογιατζής. Υπέροχος και γλυκός, θα θέλαμε περισσότερες σκηνές.

 

Η Ταμίλα Κουλίεβα ως Αρμένισσα. Εξαιρετική, σου βγάζει με την ερμηνεία της αυτή τη σκοτεινιά και το δράμα του παρελθόντος που κουβαλάει. Θα θέλαμε ο σκηνοθέτης να είχε περισσότερα κοντινά πλάνα στην ηθοποιό, μιας και όλα τα παραπάνω τα αποτύπωνε στο βλέμμα της.

 

Τα πλην της ταινίας

 

Μου έλειψε το συναίσθημα. Η καταστροφή της Σμύρνης είναι μια ανείπωτη τραγωδία και αυτή από μόνη της σου προκαλεί πόνο. Όμως, όταν βλέπεις τα γεγονότα να εκτυλίσσονται στην οθόνη, περιμένεις και το ανάλογο συναίσθημα, ειδικά σε τραγικές στιγμές. Για να μην κάνουμε spoiler, υπήρξαν τρεις τραγικές σκηνές που θα περίμενες έναν σπαραγμό από την πρωταγωνίστρια, όμως, αυτές παρουσιάστηκαν επιφανειακά και η κορύφωση του δράματος έγινε χωρίς συναίσθημα. Και στα γρήγορα, σαν να τις ξεπέταξαν. Αν αυτό συνέβη λόγω έλλειψης χρόνου, θα μπορούσαν να είχαν αποφύγει άλλες σκηνές, μικρότερης σημασίας.

  

Το καστ είναι εξαιρετικό, δεν το συζητώ. Όμως, οι διάλογοι ήταν “φτωχοί” σε σχέση με την παραγωγή. Πολύ απλοϊκοί, ενώ όταν είχαν να κάνουν με το πολιτικό κομμάτι, νόμιζες πως οι ηθοποιοί διάβαζαν τους τίτλους εφημερίδας.

 

Ο Μητροπολίτης Σμύρνης, Χρυσόστομος είναι μια ιστορική προσωπικότητα, ενώ θρησκευτικά έχει κηρυχθεί Άγιος από την ελληνική Εκκλησία. Στην ταινία ξεδιπλώνεται η σημαντική δράση του και έτσι το κοινό μαθαίνει περισσότερα για Εκείνον. Όμως, το πιο σπουδαίο κομμάτι, ο βίαιος θάνατος του, όταν κατακρεουργήθηκε από τον φανατισμένο τουρκικό όχλο, πέρασε λίγο στα γρήγορα.

 

Η μουσική. Πολύ καλή, αλλά μάλλον λίγο… άσχετη. Προσωπικά, θα ήθελα να ακούσω παραδοσιακά σμυρναίικα τραγούδια. Με αυτά, άλλωστε, έχουμε συνδέσει τη Σμύρνη και όχι με βαλς.

 

Αξίζει να τη δεις;

 

Ναι, δεν το συζητώ. Είναι μια εξαιρετική παραγωγή, που θα σε προβληματίσει και φεύγοντας από το σινεμά, εκτός από δακρυσμένη, θα έχεις κι εσύ αυτή την αίσθηση πως 100 χρόνια μετά, ο διχασμός μοιάζει να έχει ποτίσει το DNA του Έλληνα.

 

Επίσης, οι 2,5 ώρες που διαρκεί, μην σε τρομάζουν, θα περάσουν χωρίς να το καταλάβεις. Δυστυχώς, για την ταινία, βγήκε στις αίθουσες σε μια δύσκολη στιγμή λόγω πανδημίας και δεν ξέρω αν αυτό κοστίσει σε εισιτήρια, γιατί πραγματικά είναι μια παραγωγή χολιγουντιανών προδιαγραφών που από καταβολής ελληνικού κινηματογράφου, δεν έχεις δει ξανά!

 

Εγώ, πάντως, κανόνισα να δω την θεατρική παράσταση “Κι από Σμύρνη… Σαλονίκη” που αποτελεί και το σίκουελ της “Σμύρνης μου Αγαπημένης”.

Info ταινίας

Μια παραγωγή της Tanweer Productions

Σενάριο: Μιμή Ντενίση σε συνεργασία με τον Martin Sherman – Βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο και θεατρικό έργο της Μιμής Ντενίση

Σκηνοθεσία: Γρηγόρης Καραντινάκης

Παραγωγός: Διονύσης Σαμιώτης

Executive Producers: Joseph Samaan, Μιμή Ντενίση

Πρωταγωνιστούν: Μιμή Ντενίση, Λεωνίδας Κακούρης, Burak Hakki, Κρατερός Κατσούλης, Ταμίλλα Κουλίεβα, Κατερίνα Γερονικολού, Ντίνα Μιχαηλίδου, Αναστασία Παντούση, Ozdemir Ciftcioglu, Νέδη Αντωνιάδη, Γιάννης Εγγλέζος, Έφη Γούση, Nathan Thomas, Χρήστος Στέργιογλου, Θοδωρής Κατσαφάδος, Daniel Crossley, Dunkan Skinner, Δάφνη Αλεξάντερ, Μιχάλης Μητρούσης, Nαταλία Δραγούμη, Ανδρέας Νάτσιος, Μανώλης Γεραπετρίτης, Ian Roberson, Joanna Kalafatis και ο Γιάννης Βογιατζης Special guest stars: Jane Lapotaire, Susan Hampshire και ο Rupert Graves

Διεύθυνση Φωτογραφίας: Σίμος Σαρκετζής

Μοντάζ: Λάμπης Χαραλαμπίδης

Μουσική: Ανδρέας Κατσιγιάννης

Production designers: Ηλίας Λεδάκης, Γιάννης Παπαδόπουλος, Μιχάλης Σαμιώτης

Costume designer: Φωτεινή Δήμου

Casting Director: Μάκης Γαζής

Ήχος : Νίκος Μπουγιούκος

Μιξάζ: Κώστας Βαρυμποπιώτης, Sound designer: Άρης Λουζιώτης

Makeup & prosthetics designer: Δήμητρα Γιατράκου

Hair stylist: Ιουλία Συγριμή

VFX: Αντώνης Κοτζιάς – Υafka

SFX: Alpha Stunt

Colorist: Γρηγόρης Αρβανίτης

Photographer: Κατερίνα Τσατσάνη

Photographer: Ολυμπία Κρασαγάκη

Still Photographer: Βάσια Αναγνωστοπούλου

Συμπαραγωγός: Φένια Κοσοβίτσα

Associate producers: Martin Sherman, Νάνσυ Κοκολάκη

Εκτέλεση Παραγωγής: Blonde

Διανομή: Tanweer Alliances

Συμπαραγωγοί: Central Stage, ANT1, EΡT, Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Tsiatlino, Tanweer Universe, Finos Film, Barking Well Media, York Films, Ευρώπη ασφαλιστική.