Εκτός ελέγχου οι τιμές στο ελαιόλαδο, οι οποίες και έχουν υπερδιπλασιαστεί σε σχέση με πέρυσι, ενώ εκφράζονται φόβοι ότι θα υπάρξουν και ελλείψεις στην αγορά το επόμενο χρονικό διάστημα.

Ακριβό μου ελαιόλαδο. Κάπως έτσι αναφέρονται πλέον οι πολίτες σε ένα από τα είδη που είναι πρώτης ανάγκης, αλλά η τιμή του έχει εκτοξευθεί στα ύψη, ενώ παράλληλα εκφράζονται φόβοι ότι θα υπάρξουν σοβαρές ελλείψεις την αγορά τον φετινό χειμώνα.

Το θέμα μάλιστα είναι ότι δεν προβλέπεται στο άμεσο μέλλον η αποκατάσταση της ομαλότητας στην συγκεκριμένη αγορά. Και όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς στην καλύτερη των περιπτώσεων αυτό θα συμβεί τον χειμώνα του 2024 – 2025, δηλαδή σε 15 μήνες από τώρα. Και όλα αυτά υπό τον προϋπόθεση ότι θα υπάρξει μεγάλη παραγωγή τόσο στην Ελλάδα όσο κυρίως στην Ισπανία που είναι η ηγέτιδα χώρα στην παραγωγή ελαιόλαδου.

Ας πάρουμε λίγο τα πράγματα με την σειρά. Δύο είναι οι βασικές αιτίες της μεγάλης ανόδου της τιμής. Η πρώτη έχει να κάνει με την σημαντική πτώση της παραγωγής τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ισπανία. Αυτό σημαίνει ότι η μεγάλη ζήτηση, η οποία έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, δεν μπορεί να καλυφθεί από την προσφορά.

Άλμα πάνω από 100% στην τιμή

Η τιμή αυτή την στιγμή στην αγορά είναι σχεδόν 100% υψηλότερη σε σχέση με πέρυσι τέτοια εποχή. Έτσι ένα 5λιτρο (τενεκές) από 20 ευρώ έχει εκτοξευθεί στα 45 ευρώ, ενώ το 16λιτρο έχει φτάσει τα 130 ευρώ από 70 έως 80 ευρώ που ήταν πέρυσι. Μάλιστα οι εκτιμήσεις είναι δυσοίωνες και κάνουν λόγο για τιμές που θα υπερβούν τα 150 ευρώ το τενεκές.

Η περυσινή χρονιά για την Ελλάδα ήταν εξαιρετική με υψηλή παραγωγή. Όμως η μεγάλη αύξηση της τιμής, που ξεκίνησε από 3,5 έως 4 ευρώ και έφτασε τον  περασμένο Μάρτιο τα 6,5 ευρώ το λίτρο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να φύγουν μεγάλες ποσότητες, κυρίως χύμα προς την Ιταλία. Έτσι λοιπόν σήμερα που οι τιμές στην χονδρική φτάνουν ακόμη και τα και τα 9 ευρώ το λίτρο, δεν υπάρχουν επαρκείς ποσότητες.

Η δεύτερη σχετίζεται με το γεγονός με το ότι η προσεχής παραγωγή λόγω κλιματολογικών συνθηκών είναι ελάχιστη, κάποιοι κάνουν λόγο για μείωση ακόμη και 80% με 90%.

Όμως τα πράγματα δεν είναι καλά και στις άλλες ελαιοπαραγωγούς χώρες. Στην Ισπανία που επλήγη από παρατεταμένη ξηρασία, η παραγωγή εκτιμάται ότι δεν θα περάσει τους 500.000 τόνους, όταν πριν από 3 χρόνια ήταν 1.500.000 τόνοι.

Ένας παράγοντας που ναι μεν δεν διαμόρφωσε, αλλά επιδείνωσε την κατάσταση, ήταν οι πυρκαγιές του φετινού καλοκαιριού, που ήταν μεγάλης διάρκεια και διάσπαρτες σε ολόκληρη τη χώρα, κατέστρεψαν, εκτός των άλλων, ένα σημαντικό μέρος του ελληνικού ελαιώνα.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για αύξηση της τιμής του έξτρα παρθένου νέας σοδειάς ακόμα και στα 9 ευρώ το κιλό στην Ελλάδα.

Όσον αφορά τις τιμές στα σούπερ μάρκετ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, μέσα σε έναν χρόνο οι τιμές του λαδιού σημείωσαν αύξηση κατά 10,6%, ενώ σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat τον Ιούνιο η τιμή του είχε αυξηθεί κατά 21,9% σε σχέση με έναν χρόνο πριν.

Ειδικότερα, η λιανική τιμή στα ράφια του σούπερ μάρκετ κυμαίνεται από 7,5 ευρώ τα ιδιωτικής ετικέτας το λίτρο έως και τα 14 ευρώ, σε ορισμένες περιπτώσεις επώνυμου εξαιρετικά παρθένου ελαιόλαδου.

Η Ελλάδα 3η μεγαλύτερη παραγωγός

Η Ελλάδα είναι η τρίτη μεγαλύτερη ελαιοπαραγωγός χώρα στον κόσμο, μετά την Ιταλία και την Ισπανία. Στο έδαφός της καλλιεργούνται περισσότερα από 132 εκατομμύρια ελαιόδεντρα, από τα οποία παράγονται σε χρονιές κανονικές, περίπου 300.000 τόνοι ελαιολάδου ετησίως, εκ των οποίων το 82% ανήκει στην κατηγορία «εξαιρετικά παρθένο», ενώ της Ισπανίας μόνο το 25%-30% και της Ιταλίας το 40%-45% χαρακτηρίζονται έτσι.

Περίπου η μισή από την ετήσια ελληνική παραγωγή ελαιόλαδου εξάγεται προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι πιο σημαντικές ελαιοπαραγωγικές περιοχές στην Ελλάδα είναι η Πελοπόννησος, η οποία παράγει το 65% της συνολικής παραγωγής, η Κρήτη, η Ανατολική Φθιώτιδα, η περιοχή του Αγρινίου και η Χαλκιδική.

Για τις ελλείψεις που υπάρχουν στα φάρμακα και τους φόβους παγκόσμιο «κραχ» μέσα στο 2023 αναφέρθηκε η πρόεδρος ΕΙΝΑΠ, Ματίνα Παγώνη τονίζοντας πως «η χώρα μας θα πρέπει εξασφαλίσει την αυτάρκειά της».

Μιλώντας στον ΣΚΑΪ, η κυρία Παγώνη ανέφερε: «Όντως υπάρχει πρόβλημα με τα φάρμακα και στην Ελλάδα. Έχει κάνει μία παρέμβαση ο υπουργός, αλλά χρειάζεται και δεύτερη και τρίτη. Θα πρέπει να τσεκάρουμε τις φαρμακαποθήκες. Δεν πρέπει να γίνονται εξαγωγές. Να κάνουμε τσεκάρισμα, να δούμε το στοκάρισμα στα νοσοκομεία. Αφού δούμε τα του οίκου μας, να δούμε αν μας παίρνει να κάνουμε εξαγωγές. Θα πρέπει να γίνει πλήρης έλεγχος, τι έχουμε ως χώρα. Αν δεν κάνουμε πάντως εξαγωγές, δεν θα έχουμε πρόβλημα».

«Η χώρα μας θα πρέπει να κοιτάξει τα... εν οίκω και να εξασφαλίσει την αυτάρκειά της, κόβοντας τις εξαγωγές» τόνισε.

Σημειώνεται πως τα φάρμακα σε έλλειψη είναι περισσότερα από 150 και μεταξύ άλλων σε παυσίπονα, αντιπυρετικά, εισπνεόμενα, αντιβιώσεις και αντιβηχικά σκευάσματα, την ώρα που σαρώνουν οι ιώσεις στη χώρα.

Όπως είχε δηλώσει προ ολίγων ημερών ο Θάνος Πλεύρης στον ΣΚΑΪ: «Έχουμε φροντίσει να έρχονται φάρμακα. Υπάρχει το πρόβλημα, δεν λέει κανείς ότι δεν υπάρχει».

Σε ό,τι αφορά τις εξαγωγές, «τις κλείνουμε τελείως», τόνισε επισημαίνοντας πως «πια δεν φεύγει τίποτα από τη χώρα και θα ανακοινωθεί και κλείσιμο φαρμακαποθηκών -αναστολή άδειας- που έχει βρεθεί να κάνουν εξαγωγή». Ο υπουργός μίλησε και για «λουκέτα» σε φαρμακαποθήκες αν βρεθεί κάτι μεμπτό στον έλεγχο που διενεργείται.

«Ελέγχονται πέντε πολυεθνικές για το αν έχουν την επάρκεια φαρμάκων που πρέπει σε βάθος τριμήνου. Οι εταιρίες αυτές πρέπει να κατανέμουν σωστά τα φάρμακα αλλά πολλές φορές γίνεται επιλογή, ανάλογα πού πωλούνται τα φάρμακα πιο ακριβά μέσα στη χώρα. Επίσης, έχουν ελεγχθεί δέκα φαρμακαποθήκες κάποιες εκ των οποίων δεν συνεργάστηκαν στον έλεγχο, άρα θεωρούμε δεδομένο ότι θα υπάρξουν ποινές. Έχω δώσει εντολή αν εντοπιστεί φαρμακαποθήκη που δεν έχει δηλώσει όλα τα αποθέματά της, η ποινή θα είναι μια: αναστολή λειτουργίας της», είπε.

Η «τέλεια καταιγίδα» αναμένεται να χτυπήσει τα λάδια μαγειρικής - Πώς θα διαμορφωθούν οι τιμές

Σοβαρές ελλείψεις έχουν ήδη αρχίσει να καταγράφονται σε ορισμένα από τα βασικά καταναλωτικά προϊόντα, όπως το μαγειρικό λάδι.

Ένα σημαντικό ποσοστό και συγκεκριμένα, το 60% των εξαγωγών ηλιέλαιου από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας καθυστερεί να φτάσει σε πολλές χώρες της Δύσης, εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία.

Στο μεταξύ, αυξάνονται οι ανησυχίες γύρω από το ζήτημα της παραγωγής ηλίανθου και καλαμποκιού. Αισθητά μειωμένη αναμένεται να είναι η παραγωγή σε Ουκρανία και Ρωσία, σύμφωνα με τον Τζέιμς Φράι, βετεράνο αναλυτή και πρόεδρο της συμβουλευτικής εταιρείας LMC International.

Μόλις έναν μήνα πριν, η εταιρεία εκτιμούσε πως οι εξαγωγές ηλιέλαιου από τη Μαύρη Θάλασσα θα αυξηθούν πολύ περισσότερο από 2 εκατομμύρια τόνους, αγγίζοντας έως και τους 13,5 εκατ. τόνους για την περίοδο 2021-22. Σύμφωνα ωστόσο, με τις τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία, πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι δηλώνουν ότι το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής θα χαθεί, εξαιτίας του πολέμου.

«Τα αποθέματα και οι εξαγωγικές προμήθειες λαδιών έχουν μειωθεί», είπε ο Φράι. «Η μόνη μας λύση είναι οι αυξήσεις στις τιμές να οδηγήσουν σε περιορισμό της ζήτησης και έτσι, να επέλθει η εξισορρόπηση της αγοράς» υποστηρίζει.

Σύμφωνα μάλιστα, με τα όσα μεταδίδει το Bloomberg, το ακατέργαστο φοινικέλαιο για τοπική παράδοση στη Μαλαισία πιθανότατα να διαπραγματεύεται από 1.578 δολάρια σε 1934 δολάρια ανά τόνο μέχρι τον Ιούλιο. Οι συνδυασμένες αποστολές φοινικέλαιου από τη Νοτιοανατολική Ασία δεν θα ξεπεράσουν τους όγκους του 2020 μέχρι το τρίτο τρίμηνο.

Παράλληλα, εκτιμάται πως η παραγωγή σε χώρες όπως η Μαλαισία θα αυξηθεί μόλις κατά 3%-4% φέτος λόγω έλλειψης εργατικού δυναμικού, ενώ η «πραγματική κρίση» στις προμήθειες μαγειρικού λαδιού θα αποτυπωθεί μέσα στους επόμενους έξι μήνες. Οι παραγγελίες σογιέλαιου πιθανότατα θα μειωθούν και αυτές, κατά τη διάρκεια του έτους, λόγω της υψηλότερης ζήτησης στις χώρες εξαγωγής.

Παρόλα αυτά, οι τιμές του φοινικέλαιου, του βρώσιμου λαδιού με τη μεγαλύτερη κατανάλωση διεθνώς, θα μειωθούν τελικά, καθώς θα αυξάνεται η προσφορά αλλά και η ζήτηση ιδίως, κατά το δεύτερο μισό του έτους. Αυτό πρακτικά, σημαίνει πως η τιμή του ακατέργαστου φοινικέλαιου για τοπική παράδοση στη Μαλαισία θα μειωθεί και θα κυμανθεί τελικά, από 1.480 δολάρια έως 1.671 δολάρια ανά τόνο.