Η μείωση του χρόνου παραγραφής από τα 20 στα 10 χρόνια δεν έγγιξε το στοκ των χρεών που ξεπερνούν τα 45 δισ. ευρώ

Ζωντανά παραμένουν τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς τον ΕΦΚΑ καθώς, εκείνα που έχουν περάσει στο ΚΕΑΟ, δεν τα αγγίζει η μείωση του χρόνου παραγραφής από τα 20 στα 10 χρόνια.

Αυτό προκύπτει από την τελευταία έκθεση του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Εισφορών, από την οποία προκύπτει, ότι το συνολικό ληξιπρόθεσμο χρέος στο τέλος του Δεκεμβρίου παρέμεινε στο ύψος του και μάλιστα αυξήθηκε σε σχέση με τον περασμένο Σεπτέμβριο.

Παρότι ο νόμος 4997/2022, που προβλέπει τη μείωση του χρόνου παραγραφής από τα 20 στα 10 χρόνια, ισχύει από τις 25 Νοεμβρίου 2022, ημερομηνία δημοσίευσής του στο ΦΕΚ, εντούτοις το ΚΕΑΟ δεν προχώρησε σε διαγραφές των παλαιών χρεών.

Έτσι, στην τελευταία έκθεσή του, που εκδόθηκε την περασμένη Παρασκευή και αφορά στην καταγραφή των χρεών έως την 31η Δεκεμβρίου 2022, δεν υπάρχει καμία αναφορά στον νόμο ούτε, φυσικά, έγινε διαγραφή οφειλών.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ), το συνολικό χρέος στο τέλος Δεκεμβρίου ανήλθε σε 45,67 δισ. ευρώ, από 45,47 δισ. ευρώ, ήταν τον περασμένο Σεπτέμβριο και έναντι 40,02 δισ. ευρώ, που ήταν τον Δεκέμβριο του 2021.

Προκύπτει δηλαδή ετήσια αύξηση των ληξιπρόθεσμων χρεών προς τα ασφαλιστικά ταμεία κατά περίπου 5,5 δισ. ευρώ, ενώ το τελευταίο τρίμηνο του 2022, αυξήθηκαν κατά 205,1 εκατ. ευρώ.

Όπως εξηγεί το ΚΕΑΟ, η μεταβολή αυτή προήλθε από την αύξηση κατά 811,6 εκατ. ευρώ στις κύριες οφειλές, ενώ τα πρόσθετα τέλη μειώθηκαν κατά 606,53 εκατ. ευρώ, λόγω της ακύρωσης της αύξησης του «πέναλτι», που προκύπτει από την αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ.

Καμία αναφορά δεν γίνεται σε διαγραφές χρεών λόγω της μείωσης του χρόνου παραγραφής στα 10 χρόνια.

Ο λόγος είναι η πρόβλεψη του νόμου, ότι, το χρέος δεν παραγράφεται εφόσον έχει σταλεί ατομική ειδοποίηση στον οφειλέτη.

Η περίοδος παραγραφής διακόπτεται με την έκδοση βεβαίωσης οφειλής, οπότε το χρέος παραμένει ενεργό.

Ωστόσο, όπως τονίζεται στην εγκύκλιο, η προθεσμία παραγραφής διακόπτεται μεν με την κοινή κοινοποίηση των καταλογιστικών πράξεων αλλά μόνο εφόσον η κοινοποίηση έχει πραγματοποιηθεί από τις 12/5/2016 κι εντεύθεν διότι προγενέστερα καμία διάταξη νόμου δεν όριζε την απλή κοινοποίηση των καταλογιστικών πράξεων ως διακοπτικό γεγονός.

Το γεγονός ότι το ΚΕΑΟ ιδρύθηκε το 2013 και οργανώθηκε σταδιακά από το 2014 και τα επόμενα χρόνια, σημαίνει ότι για τη συντριπτική πλειοψηφία των χρεών που έχουν περιέλθει στην δικαιοδοσία του, έχουν εκδοθεί ατομικές ειδοποιήσεις μετά το 2016, οπότε οι οφειλές παραμένουν ζωντανές και διεκδικήσιμες.

«Βουνό» τα παλαιά χρέη

Από την ανάλυση του ΚΕΑΟ προκύπτει ότι από τις οφειλές ύψους 45,67 δισ. ευρώ, το 32,43% ή 14,81 δισ. ευρώ του συνολικού χρέους δημιουργήθηκε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν οφειλές για πρώτη φορά από το 2010 και μετά, ενώ το 67,57% ή 30,86 δισ. ευρώ) δημιουργήθηκε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν οφειλές για πρώτη φορά το 2009 ή παλαιότερα.

Το ερώτημα είναι, ποια από τα συγκεκριμένα χρέη, τελούν υπό παραγραφή και αν μπορούν οι οφειλέτες να διεκδικήσουν την παραγραφή τους είτε μέσω του ΚΕΑΟ είτε μέσω της δικαστικής οδού.

Σε μαζικές αποστολές ειδοποιητηρίων προς τους οφειλέτες του ΕΦΚΑ προχωρεί το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών, προκειμένου να προλάβει την παραγραφή στη 10ετία, χρεών δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η νομοθετική διάταξη που θα καταθέσει στη Βουλή το υπουργείο Εργασίας, θα προβλέπει, ότι θα παραγραφούν μόνο τα χρέη προς τον ΕΦΚΑ που δεν έχουν αναζητηθεί από τις αρμόδιες εισπρακτικές υπηρεσίες τα προηγούμενα 10 χρόνια.

Δηλαδή, αν για ένα χρέος του έτους 2005, για το οποίο εστάλη ειδοποιητήριο το έτος 2015, το χρέος δεν παραγράφεται, αλλά θα παραγραφεί σε δέκα χρόνια μετά το 2015, σύμφωνα με τη διάταξη του υπουργείου Εργασίας.

Η μείωση της περιόδου παραγραφής των χρεών προς τα ασφαλιστικά ταμεία στη δεκαετία αντί της 20ετίας, προέκυψε από την υπ. αρ.1833/2021 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, που έκρινε αντισυνταγματική τη σχετική διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου και όρισε στη δεκαετία τον χρόνο παραγραφής.

Η απόφαση αφορά όλες τις οφειλές, προς τον ΕΦΚΑ και το ΚΕΑΟ, επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών, ενώ καλύπτει τόσο για τις αξιώσεις του τέως ΙΚΑ, όσο και των λοιπών ασφαλιστικών φορέων, οι οποίοι εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ.

Συγκεκριμένα, η διάταξη που κρίθηκε αντισυνταγματική, είναι η παράγραφος 1 του άρθρου 95 του ν. 4387/2016, η οποία προβλέπει: «Από την έναρξη ισχύος του παρόντος, οι απαιτήσεις των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης που εντάσσονται στον Ε.Φ.Κ.Α. από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές υπόκεινται σε εικοσαετή παραγραφή, που αρχίζει από την πρώτη μέρα του επόμενου έτους εντός του οποίου παρασχέθηκε η ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία. Η ρύθμιση αυτή δεν εφαρμόζεται στις ήδη παραγεγραμμένες, κατά τις ισχύουσες κατά την έναρξης ισχύος του παρόντος διατάξεις, απαιτήσεις. Η παραγραφή των απαιτήσεων που έχουν γεννηθεί έως την έναρξη ισχύος της παρούσας διάταξης αλλά δεν έχουν υποπέσει σε παραγραφή κατά την έννοια του προηγούμενου εδαφίου, ορίζεται εικοσαετής και άρχεται από την πρώτη μέρα του επόμενου έτους εντός του οποίου παρασχέθηκε η ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία.».

Μαζικές αποστολές

Ωστόσο, το υπ. Εργασίας, ερμηνεύει κατά το δοκούν την απόφαση του ΣτΕ και προκειμένου να περιορίσει τον όγκο των χρεών που θα παραγραφούν, η νομοθετική διάταξη που προωθεί θα προβλέπει, ότι η 10ετής περίοδος παραγραφής ξεκινά από την ημερομηνία αποστολής του ειδοποιητηρίου από το ΚΕΑΟ.

Στο πλαίσιο αυτό, δόθηκε εντολή στην εισπρακτική υπηρεσία του ΕΦΚΑ να προβεί σε μαζικές αποστολές ειδοποιητηρίων για παλαιά χρέη, προκειμένου αυτά να διατηρηθούν «ζωντανά» και να μην υποπέσουν στην παραγραφή.

Εκτιμούν δε, ότι τα χρέη που τελικά θα παραγραφούν θα είναι περίπου 1 δισ. ευρώ, επί συνόλου 43,4 δισ. ευρώ, που είναι το σύνολο των ληξιπρόθεσμων χρεών προς τα Ταμεία.

Από αυτά, το 60,6%, ή 26,33 δισ. ευρώ, αφορούν σε οφειλές που έχουν δημιουργηθεί το 2012 και σε προηγούμενα χρόνια και είναι στην γκρίζα ζώνη της παραγραφής.