Αυξανόμενη φτωχοποίηση στην Ελλάδα και απαισιόδοξες οικονομικές προοπτικές για τα περισσότερα νοικοκυριά διαπιστώνει έρευνα της έρευνα της Metron Analysis, που παρουσιάστηκε απόψε στην ημερίδα του Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα.
Μείζον κοινωνικό πρόβλημα καθίσταται πλέον η δυσβάσταχτη ακρίβεια και το υψηλό κόστος ζωής. Το πλέον ανησυχητικό είναι ότι τρεις στους τέσσερις ερωτηθέντες (75%) αναμένουν περαιτέρω χειροτέρευση της κατάστασης, εκτιμώντας ότι η χώρα ολισθαίνει προς λανθασμένη κατεύθυνση.
Οι δύο στους τρεις (67%) απάντησαν πως οι καταναλωτικές δυνατότητες τους έχουν χειροτερέψει. Μόλις το 8% δήλωσε ότι έχει υπάρξει βελτίωση.
Το αρνητικό αυτό ποσοστό αυξάνεται ανάλογα με την επαγγελματική-κοινωνική ιδιότητα των όσων συμμετείχαν στη μέτρηση. Είναι χαρακτηριστικό πως μείωση αγοραστικής δύναμης αντιμετωπίζει το 84% των αγροτών, όπως επίσης το 78% τόσο των εργατικών τάξεων όσο και των μικρομεσαίων.
Όπως προέκυψε από τους αριθμούς της Metron Analysis, οι δαπάνες της καθημερινότητες βαραίνουν περισσότερο το οικογενειακό ταμείο από τα πάγια έξοδα, που είναι σχεδόν προκαθορισμένα. Το 57% των ερωτηθέντων αποκρίθηκε ότι αυτό είναι το μείζον ζήτημα που δυσχεραίνει την καθημερινότητα.
Οι τρεις στους 4 από αυτό το 57% θεωρούν ότι πρόβλημα αποτελεί το καθημερινό σουπερμάρκετ- πώς θα γεμίσουν το ψυγείο και τα ντουλάπια.
Από τα πάγια μηνιαία έξοδα αυτό που περιγράφεται ως ο βασικός μπελάς των νοικοκυριών είναι το ηλεκτρικό ρεύμα. Το 69% απάντησε πως τους δυσκολεύει από πολύ ως πάρα πολύ.
Τι κόβουν οι καταναλωτές
Για τη διαχείριση των μηνιαίων εξόδων το 57% των ερωτηθέντων εμφανίστηκε διατεθειμένο να περιορίσει τις αγορές ειδών ένδυσης, το 54% τις δαπάνες για τρόφιμα και το 53% να ελαττώσει την κατανάλωση θέρμανσης-ψύξης.
Το 40% ανέφερε πως τα χρήματα τελειώνουν πριν αλλάξει ο μήνας και το 44% πως τα φέρνουν οριακά βόλτα. Άρα το ταμείο είναι σε κάθε περίπτωση μείον, με το 66% της εργατικήε τάξηε να μην καλύπτει τις δαπάνες του. Μόνο το 15% αποκρίθηκε πως αποταμιεύει κάποια χρήματα, λίγα ή περισσότερα.
Σε κάθε περίπτωση το 82% των 1.007 αυτών ατόμων θεωρεί πως η κρατική παρέμβαση είναι απαραίτητη προκειμένου ν’ αντιμετωπιστεί ο πληθωρισμός. Μόνο το 16% πιστεύει στην αυτορρύθμιση της αγοράς.
Το 74% πάντως δεν είναι ικανοποιημένο απ’ όσα γίνονται μέχρι τώρα, κρίνοντας πως η κυβέρνηση θα μπορούσε να κάνει από πολλά ως πάρα πολλά.
Τον κίνδυνο να βρεθεί αντιμέτωπο το φετινό χειμώνα με μικρά ή μεγάλα προβλήματα φτωχοποίησης ένα στα τρία ελληνικά νοικοκυριά επισημαίνουν μέσω του ethnos.gr καθηγητές οικονομικών και εκπρόσωποι καταναλωτικών οργανώσεων. Αιτία είναι η αύξηση των τιμών όλων των προϊόντων, μεταξύ των οποίων και αγαθών πρώτης ανάγκης, εξαιτίας διαφόρων παραμέτρων, η οποία άρχισε να γίνεται αισθητή τους πρώτους μήνες του έτους, αλλά παρουσίασε σημαντικές ανοδικές τάσεις από το τέλος της άνοιξης και μετά.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Διεθνών και Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων του τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Γιάννη Χατζηδημητρίου, ξεκάθαρη εικόνα, για το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στα πορτοφόλια των νοικοκυριών, είναι πολύ πιθανό να έχουμε τον ερχόμενο Οκτώβριο ή το Νοέμβριο. Ωστόσο, με βάση τα σημερινά δεδομένα μία αύξηση των τιμών των αγαθών κατά περίπου 15%-20% θα πρέπει να θεωρείται ως πολύ πιθανή. Το παραπάνω ποσοστό μπορεί να μην είναι υπερβολικά υψηλό, ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί εύκολα διαχειρίσιμο από οικογένειες, οι οποίες και σήμερα εξοικονομούν πολύ οριακά τα προς το ζειν.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ), Νίκος Τσεμπερλίδης, καλεί καταναλωτές και παραγωγούς σε συστράτευση για συλλογική αντίδραση, προκειμένου να σταλεί ένα ηχηρό μήνυμα για την κακή λειτουργία της αγοράς.
«Κάποιες οικογένειες θα ζοριστούν πολύ»
Κατά τον κ. Χατζηδημητρίου, σε περίπτωση συνέχισης ανόδου των τιμών των αγαθών σε παγκόσμιο επίπεδο είναι δεδομένο ότι σημαντική μερίδα των ελληνικών νοικοκυριών θα αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα.
«Η ελληνική κοινωνία έχει διαφορετικά εισοδηματικά επίπεδα. Αν συνεχιστεί αυτή η αυξητική τάση των τιμών, πιστεύω ότι το 50% των νοικοκυριών δε θα αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα. Ένα 20% θα αναγκαστεί να μειώσει την κατανάλωση, αλλά πιστεύω ότι θα αντέξει, όμως, το υπόλοιπο 30% θα βρεθεί αντιμέτωπο με σοβαρά προβλήματα, ιδίως αν η αύξηση των τιμών είναι μεγάλη στα βασικά αγαθά. Για παράδειγμα, αν το ψωμί ή το γάλα αυξηθούν κατά 10%, η κατάσταση θα είναι σε γενικές γραμμές διαχειρίσιμη, ωστόσο, θα είναι μεγάλα τα προβλήματα που θα παρουσιαστούν και κάποιες οικογένειες θα ζοριστούν πολύ σε περίπτωση αύξησης των τιμών τους κατά 30% ή 40%. Εκτιμώ ότι τα είδη πρώτης ανάγκης δε θα σημειώσουν μεγαλύτερη αύξηση από το 15%-20%. Ο καταναλωτής θα πρέπει να δείξει τη δύναμή του. Να κάνει έρευνα αγοράς και να προσέξει από που θα αγοράζει. Τον Οκτώβριο ή το Νοέμβριο θα έχουμε μια ξεκάθαρη εικόνα για την εξέλιξη του ζητήματος», τονίζει στο ethnos.gr ο κ. Χατζηδημητρίου.
Το παρήγορο είναι, ωστόσο, ότι ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας αναμένει μια παροδική αύξηση των τιμών των αγαθών και σημειώνει ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε ανοδική τροχιά, γεγονός που συμβάλλει, ώστε θα είναι σχετικά περιορισμένα τα προβλήματα.
«Είναι θετικό ότι η ελληνική οικονομία πάει καλά. Ο τουρισμός πήγε καλά φέτος και η βιομηχανική παραγωγή κάνει ρεκόρ σε διάφορους τομείς. Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις θα προσλαμβάνουν υπαλλήλους. Επίσης, εκτιμώ ότι οι αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων θα αποτελέσουν ένα παροδικό φαινόμενο. Όπως λόγω της καραντίνας παρατηρήθηκε μία πτώση των τιμών, διότι η παραγωγή δεν είχε σταματήσει, αλλά μειώθηκε σημαντικά η ζήτηση, έτσι πιστεύω ότι θα συμβεί και τώρα με τις αυξήσεις», αναφέρει ο κ. Χατζηδημητρίου.
Κάλεσμα σε συλλογική αντίδραση
Για ατομισμό, στον οποίο έχουν περιέλθει καταναλωτές και παραγωγοί και για συλλογική αντίδραση, προκειμένου να περιοριστούν τα φαινόμενα φτωχοποίησης κάνει λόγο ο κ. Τσεμπερλίδης. Παράλληλα, παραθέτει στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, από τα οποία φαίνεται μια ξεκάθαρη άνοδος του πληθωρισμού τον τελευταίο χρόνο
«Υπάρχει πρόβλημα στην εφοδιαστική αλυσίδα και θεωρώ ως πολύ πιθανό τουλάχιστον ένα 30% της ελληνικής κοινωνίας να βρεθεί αντιμέτωπο με φαινόμενα φτωχοποίησης. Αρκεί να σκεφθούμε ότι ένα 15% είναι σήμερα άνεργο. Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ξεκάθαρα την αλήθεια. Το περσινό Ιούλιο ο πληθωρισμός βρισκόταν στο -1,8 ενώ τον ίδιο μήνα της φετινής χρονιάς έφτασε στο +1,4. Την ίδια στιγμή, ο... λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται και είναι δεδομένο ότι υπάρχουν φαινόμενα κερδοσκοπίας ακόμα και αισχροκέρδειας στην αγορά. Οι έμποροι αγόρασαν τη βρώσιμη ελιά της Χαλκιδικής με ποσοστό -50%, αλλά την πούλησαν στην ίδια με την προηγούμενη σαιζόν τιμή. Επίσης, τα γαλακτοκομικά αυξήθηκαν κατά 20%, αλλά κανένας δεν αντέδρασε. Παραγωγοί και καταναλωτές μπήκαν σε ατομισμό και δε λειτούργησε η συλλογική αντίδραση. Οι καταναλωτές πρέπει να αντιδράσουμε, να πάψουμε να είμαστε υποχείρια. Αλλιώς θα κλάψουμε πάνω από το... χυμένο γάλα. Η συλλογική αντίδραση στέλνει πολύ ηχηρά μηνύματα», τονίζει ο κ. Τσεμπερλίδης.
Γιατί αυξάνονται οι τιμές
Όπως αναφέρει ο κ. Χατζηδημητρίου, σειρά παραμέτρων οδήγησε στην αύξηση των τιμών των προϊόντων, με κυριότερη την άνοδο του μεταφορικού κόστους σε παγκόσμιο επίπεδο, το οποίο συμπαρασύρει τις αξίες σχεδόν όλων των αγαθών.
«Εξαγωγείς και επιχειρηματίες κάνουν λόγο ακόμα και για... πενταπλασιασμό του μεταφορικού κόστους. Αυτό άρχισε να γίνει αντιληπτό τους πρώτους μήνες της φετινής χρονιάς, ωστόσο, τους τελευταίους τρεις – τέσσερις μήνες το μεταφορικό κόστος έχει αυξηθεί πολύ. Επιπλέον, αυξήθηκαν οι τιμές των πρώτων υλών, διότι μετά την καραντίνα και την πρόοδο των εμβολιασμών σε παγκόσμιο επίπεδο ξεκίνησε μια άνοδος της ζήτησης προϊόντων. Η οικονομία άρχισε πάλι να ζεσταίνεται. Όμως, η άνοδος της ζήτησης δε συνοδεύτηκε από μία αντίστοιχη αύξηση της παραγωγής. Χρειάζεται χρόνος μέχρι να αναπροσαρμοστούν οι παραγωγικές διαδικασίες. Η αυξημένη, λοιπόν, ζήτηση και η αργή αύξηση της προσφοράς προκάλεσαν άνοδο των τιμών. Παράλληλα, προς την κατεύθυνση αυτή οδηγούν και τοπικά φαινόμενα από χώρα σε χώρα και βέβαια οπωσδήποτε εμφανίστηκαν και φαινόμενα κερδοσκοπίας από κάποιες επιχειρήσεις που εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση. Κάποιες, μάλιστα, επιχειρήσεις έφτασαν και στην αισχροκέρδεια. Μέχρι στιγμής οι αυξήσεις των τιμών των προϊόντων είναι λογικές, αλλά για το μέλλον φοβάμαι και τα λέω αυτά, για να είμαστε προετοιμασμένοι», σημειώνει ο κ. Χατζηδημητρίου.
