«Είμαστε σε πόλεμο» είπε ο Έλληνας πρωθυπουργός σε νέο διάγγελμά του για τον κορονοϊό. Προοικονομεί άραγε αυτή η δήλωση μια γενική απαγόρευση κυκλοφορίας στην Ελλάδα; Πότε θα κριθεί απαραίτητη και τι ποινές προβλέπονται για τους παραβάτες; Ο δικηγόρος Κωνσταντίνος Διάλλας απάντησε στις ερωτήσεις του Sputnik.

Το μέτρο της καθολικής απαγόρευσης της κυκλοφορίας των πολιτών που εφαρμόστηκε σε Ισπανία, Ιταλία, πλέον και στη Γαλλία, για τον περιορισμό της εξάπλωσης του νέου κορονοϊού εξακολουθεί να βρίσκεται στη «φαρέτρα» της ελληνικής κυβέρνησης.

Αυτό το έκτακτο μέτρο, που είναι και το δυσκολότερο, τόσο ως απόφαση για την κυβέρνηση, όσο και στην εφαρμογή του εκ μέρους των πολιτών, απαγορεύει επί ποινή όλες τις μετακινήσεις εκτός σπιτιού, πλην αυτών προς σούπερ μάρκετ, φαρμακεία, νοσοκομεία. Σε κάθε περίπτωση, οι μετακινήσεις θα πρέπει να δικαιολογούνται, ενώ θα πραγματοποιούνται περιπολίες για τυχόν παραβάτες από αστυνομικές δυνάμεις ή/και Στρατό.

Μάλιστα, μιμούμενος τον Γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, προχώρησε σε νέο διάγγελμα αναφορικά με την αντιμετώπιση του κορονοϊού, όπου, μεταξύ άλλων, δήλωσε ότι «είμαστε σε πόλεμο με έναν αόρατο εχθρό».

Είναι, άραγε, αυτή η πρωθυπουργική δήλωση, προάγγελος του αυστηρότερου μέτρου; Πότε κρίνεται απαραίτητη μια γενική απαγόρευση κυκλοφορίας; Αντίκειται σε συνταγματικά κατοχυρωμένα ανθρώπινα δικαιώματα; Ο δικηγόρος Κωνσταντίνος Διάλλας έδωσε όλες τις απαραίτητες διευκρινίσεις.
Τι προβλέπει το Σύνταγμα της Ελλάδας;

Η περίοδος που διανύουμε απαιτεί από τους κυβερνώντες γρήγορα αντανακλαστικά και την επιβολή έκτακτων και αυστηρών μέτρων για την προστασία της Δημόσιας Υγείας. Τα μέτρα αυτά είναι δυνατόν ακόμη και να περιορίσουν συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματά μας, σεβόμενα, βέβαια, πάντοτε την αρχή της αναλογικότητας. Θα πρέπει, δηλαδή, το κάθε μέτρο να είναι αποτελεσματικό και κατάλληλο και, συγχρόνως, όσο το δυνατόν λιγότερο επαχθές για τον πολίτη. Στο τελευταίο εδάφιο της πρώτης παραγράφου, του άρθρου 25 του Συντάγματος, προβλέπεται το γενικό πλαίσιο για τον περιορισμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου, ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου, ως εξής:

«Οι κάθε είδους περιορισμοί που μπορούν, κατά το Σύνταγμα, να επιβληθούν στα δικαιώματα αυτά, πρέπει να προβλέπονται είτε απευθείας από το Σύνταγμα, είτε από τον νόμο, εφόσον υπάρχει επιφύλαξη υπέρ αυτού, και να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας».

Καθίσταται σαφές ότι, τα προαναφερόμενα περιοριστικά μέτρα στηρίζονται στο ίδιο το Σύνταγμα και δεν μπορεί να θεωρηθούν κρατική αυθαιρεσία.
Γενική απαγόρευση κυκλοφορίας: πότε επιβάλλεται, πώς ελέγχεται;

Τις τελευταίες ημέρες, στην Ελλάδα, συζητείται έντονα το ενδεχόμενο επιβολής μίας γενικής απαγόρευσης κυκλοφορίας. Το μέτρο αυτό δεν προβλέπεται ρητά, δύναται όμως να εφαρμοστεί, κατά περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψιν την προαναφερθείσα αρχή της αναλογικότητας.

Δεδομένου του κινδύνου ανεξέλεγκτης διάδοσης μίας μεταδοτικής ασθένειας, όπως είναι ο κορονοϊός, εφόσον δεν μπορεί να αποτραπεί μέσω των ήδη επιβληθέντων μέτρων, μπορεί να κριθεί επιτακτική η ανάγκη επιβολής μέτρων απαγόρευσης της κυκλοφορίας των πολιτών. Πρόκειται για το έσχατο και το πιο αυστηρό μέτρο, αλλά συνάμα και το αποτελεσματικότερο για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορονοϊού. Μια γενική απαγόρευση κυκλοφορίας θα ισχύσει για ορισμένο χρονικό διάστημα, το οποίο θα προσδιορίζεται κατά περίπτωση.

Ανάλογα μέτρα έχουν ήδη παρθεί σε χώρες του εξωτερικού, όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία, οι οποίες έκλεισαν τα σύνορά τους και απαγόρευσαν την κυκλοφορία πολιτών στους δρόμους ασκόπως, επιτρέποντας μόνο την μετάβαση στην εργασία τους, όποτε αυτό κρίνεται απαραίτητο, ή τη μετάβαση σε φαρμακεία, νοσοκομεία, υπεραγορές και φούρνους. Σε αυτή την περίπτωση, η κυκλοφορία ελέγχεται μέσω των αστυνομικών οργάνων, αλλά και με τη συνδρομή του Στρατού, όπου αυτό κριθεί απαραίτητο.
Οι παραβάτες τιμωρούνται αυστηρά

Η παραβίαση των όποιων έκτακτων μέτρων θα τιμωρείται με ποινές φυλάκισης, ή ακόμα και με ποινές κάθειρξης σε περιπτώσεις τελέσεως κακουργημάτων. Η επιβολή ποινών και το είδος αυτών δεν είναι και δεν πρέπει να θεωρείται κάτι νέο για την ελληνική έννομη τάξη, καθώς το άρθρο 285 του Ποινικού Κώδικα προβλέπει, ήδη, ότι οι παραβάτες μέτρων για την αποτροπή εισβολής ή διάδοσης μίας μεταδοτικής ασθένειας τιμωρούνται με φυλάκιση. Επιπλέον, αν η παραβίαση έχει ως αποτέλεσμα το θάνατο άλλου ατόμου, επιβάλλεται κάθειρξη, και υπό προϋποθέσεις ακόμη και ισόβια.

Συγκεκριμένα, το άρθρο 285 του Ποινικού Κώδικα, προβλέπει:

Α. Όποιος παραβιάζει τα μέτρα που έχει διατάξει ο νόμος ή η αρμόδια αρχή για να αποτραπεί η εισβολή ή η διάδοση μιας μεταδοτικής ασθένειας τιμωρείται:

με φυλάκιση έως τρία έτη ή χρηματική ποινή αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κοινός κίνδυνος για ζώα,
με φυλάκιση και χρηματική ποινή αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κίνδυνος μετάδοσης της ασθένειας σε αόριστο αριθμό ανθρώπων.

Β. Αν η παραβίαση είχε ως αποτέλεσμα να μεταδοθεί η ασθένεια σε ζώα, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών και χρηματική ποινή, και αν είχε ως αποτέλεσμα να μεταδοθεί σε άνθρωπο, επιβάλλεται κάθειρξη έως και 10 έτη.

Γ. Αν η παραβίαση είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο άλλου, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών, και αν προκλήθηκε ο θάνατος μεγάλου αριθμού ανθρώπων, το δικαστήριο μπορεί να επιβάλει ισόβια κάθειρξη.

Δ. Όποιος στις περιπτώσεις της παραγράφου 1 παραβιάζει τα μέτρα από αμέλεια, τιμωρείται:

στην περίπτωση του στοιχείου α′ με χρηματική ποινή ή παροχή κοινωφελούς εργασίας και
στην περίπτωση του στοιχείου β′ με φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηματική ποινή.

Τι σημαίνει «τίθεται σε καραντίνα»;

Η θέση ενός ατόμου σε «καραντίνα» αποσκοπεί στην παρεμπόδιση της κυκλοφορίας του ατόμου αυτού, προκειμένου να αποτραπεί η διάδοση της εξαιρετικά μεταδοτικής ασθένειας. Κακώς, λοιπόν, τίθεται, υπό συζήτηση, το αν μπορεί να κυκλοφορήσει στον δρόμο, για οποιοδήποτε λόγο, άτομο που έχει τεθεί σε καραντίνα. Εννοείται ότι με την καραντίνα απαγορεύεται κάθε κυκλοφορία του ατόμου αυτού και είναι δεδομένο ότι, όποιος παραβαίνει τον περιορισμό που του έχει επιβληθεί, θα πρέπει να τιμωρείται καθώς αποτελεί εν δυνάμει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.

Εν κατακλείδι, η εκάστοτε κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της Δημόσιας Υγείας. Καθήκον όλων μας είναι να τηρήσουμε τα μέτρα αυτά, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει τον περιορισμό συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων μας, καθώς υπερτερεί το καθήκον μας για προστασία των αδυνάτων και των πολλών, στην κοινωνία στην οποία διαβιούμε.

www.sputnik.gr