α. Οι Έλληνες ιδιοκτήτες των τσιφλικιών της Θεσσαλίας κατάργησαν τον αναχρονιστικό θεσμό των κολίγων.
β. Το ζήτημα τη απαλλοτρίωσης των τσιφλικιών ρυθμίστηκε οριστικά στο τέλος των Βαλκανικών Πολέμων το
1913.
γ. Οι βαλκανικοί Πόλεμοι εξασφάλισαν νέες οικονομικές προοπτικές για το ελληνικό κράτος.
δ. Η Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύθηκε την περίοδο του Μεσοπολέμου.
ε. Ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης επεδίωκε τον εκσυγχρονισμό της χώρας και τον εξορθολογισμό της διοίκησης.
στ. Η ήττα του 1897 επέτεινε το πολιτικό αδιέξοδο στην Ελλάδα.
Μονάδες 12
Ο Μ Α Δ Α B ΄
B3. Ποια εικόνα παρουσιάζει το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα κατά τα τέλη του 19ου αιώνα και σε ποιους λόγους
οφείλεται αυτή η κατάσταση;
Μονάδες 15
B4. Ποιοι ήταν οι λόγοι και οι συνθήκες παρακμής του ρωσικού κόμματος κατά την περίοδο 1844-1864;
Μονάδες 11
Ο Μ Α Δ Α Γ ΄
ΘΕΜΑ Γ1
α. Ποια επίπτωση είχε για την ελληνική οικονομία η ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920;
Μονάδες 10
β. Πώς η νέα κυβέρνηση αντιμετώπισε το οικονομικό αδιέξοδο, που δημιουργήθηκε από την ανάκληση του
ιδιόμορφου εξωτερικού δανείου, το οποίο είχε εγκριθεί από τους Συμμάχους, για να χρηματοδοτηθεί η συμμετοχή
της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο;
Μονάδες 15
Στην απάντησή σας να συνδυάσετε τις ιστορικές σας γνώσεις με τις σχετικές πληροφορίες που παρέχει το ακόλουθο
κείμενο.
Κείμενο
Τελικά, το 1922 η κυβέρνηση επέβαλε έναν ιδιότυπο συνδυασμό υποτίμησης και εσωτερικού δανείου. Όσοι κατείχαν
τραπεζογραμμάτια 1
(δηλαδή περίπου οι πάντες, όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα στην Ελλάδα) υποχρεώθηκαν να
τα διχοτομήσουν, να ανταλλάξουν το μισό τραπεζογραμμάτιο με κρατικά ομόλογα και να κρατήσουν το άλλο μισό, το
οποίο διατήρησε την ονομαστική αξία τού ολοκλήρου. Αλλά και τα νέα χρηματικά μέσα που απέκτησε έτσι το Δημόσιο
δεν έσωσαν την κατάσταση: απορροφήθηκαν πολύ γρήγορα από τις συνεχώς αυξανόμενες δημόσιες δαπάνες και τον
πληθωρισμό.
1
τραπεζογραμμάτιο: χαρτονόμισμα
Γ.Β. Δερτιλής, Ιστορία του Ελληνικού Κράτους 1830-1920, τ. Β΄,
Βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ, Αθήνα 2005, σ.886
ΘΕΜΑ Γ2
Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και τις πληροφορίες της πηγής να παρουσιάσετε:
α. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο που διαδραματίζει ο κρατικός τομέας στην ελληνική οικονομία ως τη δεκαετία 1870 –
1880.
β. Τα αιτήματα των νέων κοινωνικών στρωμάτων που εκφράζει το εκσυγχρονιστικό πρόγραμμα του Χαριλάου
Τρικούπη.
ΠΗΓΗ
«Έτσι, από ποσοτική άποψη αξίζει να σημειωθεί ότι, γύρω στο 1875, αν στους δημόσιους και δημοτικούς υπαλλήλους,
που ήταν περίπου 10.000, προσθέσουμε τους 20.000 στρατιωτικούς και τα 10.000 άτομα που αποζούσαν από την
οργάνωση από την οργάνωση και είσπραξη των φόρων, προκύπτει ότι πάνω από 40.000 πρόσωπα, δηλαδή το ¼ σχεδόν
του μη αγροτικού ενεργού πληθυσμού αντλούσε τα προς το ζην από το κράτος.
Ήδη ο κόμης Gobineau σημείωνε πως
«δεν παρατηρείται πουθενά αλλού το φαινόμενο μιας ολόκληρης κοινωνίας που να λειτουργεί πάνω στη βάση του
γεγονότος ότι μόνο το κράτος διαθέτει χρήματα, που πρέπει να του αποσπασθούν με τη μορφή της παροχής
υπηρεσιών», … Ταυτόχρονα πρέπει να τονισθεί ότι τουλάχιστον από το 1875 ως το 1880 τα ανώτερα κλιμάκια τωνκρατικών λειτουργών είχαν μισθούς που τους ανέβαζαν αυτόματα στην κορυφή της κοινωνικής και οικονομικής
ιεραρχίας. … ελάχιστοι ήταν οι Έλληνες με προσόδους που να ξεπερνούν τους μισθούς των υπουργών (10.000 δραχμές
το χρόνο γύρω στο 1880), των στρατηγών και συνταγματαρχών (8.300 και 7.000 το χρόνο αντίστοιχα), των ναυάρχων
(13.000 δρχ.) ή των ανώτατων δικαστικών (7.000 το χρόνο)
ακόμα υψηλότερες ήταν οι αποδοχές έκτακτων
υπαλλήλων, όπως του αρμοστή της Θεσσαλίας Ζάννου (18.000 δρχ.), ή του πρεσβευτή Βαλαωρίτη (48.000 δρχ.). … Ο
Αριστείδης Οικονόμου ως πρόεδρος πρωτοδικών με μισθό 400 δρχ. Το μήνα πλήρωνε 30 δρχ. Ενοίκιο για ένα μεγάλο
σπίτι όπου ζούσε με άνεση και είχε τρεις υπηρέτες. Λίγα χρόνια πρωτύτερα το μεγαλύτερο βαμβακοκλωστικό
εργοστάσιο της χώρας έδινε καθαρά κέρδη 6.000 δρχ. Τ
ο χρόνο, ποσό κατά 30% λιγότερο από τον υπουργικό μισθό. …
Η κατάσταση αυτή άρχισε να αλλάζει γοργά στη δεκαετία 1870 – 1880. Οι τραπεζίτες και οι χρηματιστές που
συνέρρευσαν από τις παροικίες, οι σταφιδέμποροι, οι βιομήχανοι και, από το 1881 και πέρα, οι τσιφλικάδες της
Θεσσαλίας διαρθρώθηκαν σε οργανωμένες κοινωνικές ομάδες με συγκεκριμένα ταξικά συμφέροντα.
Για πρώτη φορά
τότε παγιώθηκαν ισχυρές κοινωνικές κατηγορίες που απευθύνονταν στο κράτος, όχι για να αντλήσουν άμεσα οφέλη
από τον ίδιο τον κρατικό μηχανισμό, αλλά να ζητήσουν να ληφθούν γενικότερα μέτρα που να ευνοούν την προώθηση
των συμφερόντων τους.» (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΓ΄)
Μονάδες 25
