το Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Σερρών σε πανελλαδικό επίπεδο. Οι μαθητές, δουλεύοντας σε ομάδες των τριών ή τεσσάρων ατόμων και ακολουθώντας τον τρόπο του Ερατοσθένη (3ος π.Χ. αιώνας), μέτρησαν την περίμετρο και την ακτίνα της Γης. Στη συνέχεια, υπολόγισαν την απόκλιση των μετρήσεών τους από τις πραγματικές τιμές. Μία από τις τέσσερις ομάδες κατάφερε να μετρήσει την ακτίνα της Γης με απόκλιση μόλις 0,5%! Δηλαδή, υπολόγισαν ότι η ακτίνα της Γης είναι 6405,57 km ενώ η πραγματική τιμή της είναι περίπου 6371 km.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες που συμμετείχαν είναι:
από τη Γ΄ Γυμνασίου Τόκα Μάγδα, Μπουφίδου Χρυσούλα, Μπρούσα Βιβιάννα, Μπαντή Σοφία και
από τη Β΄ Γυμνασίου Ματοπούλου Γεωργία, Ταβλαντά Ευδοκία, Γώτης Θέμης, Μαργαρίτης Παύλος, Καραλιόπουλος Βασίλης, Αναστασόπουλος Αντώνης, Τόκα Ελένη, Στάμου Ηλιάνα, Κεφαλοπούλου Χρυσάνθη.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το «πείραμα του Ερατοσθένη»: http://ekfe.ser.sch.gr/site/index.php/peirama-eratostheni/138-astronomia-7
Ο Διευθυντής
Λαφάρας Ευάγγελος
Ο Ερατοσθένης (3ος π.Χ. αιώνας) ήταν Διευθυντής της μεγάλης Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, όπου σε έναν πάπυρο διάβασε ότι το μεσημέρι της 21ης Ιουνίου (θερινό ηλιοστάσιο), στα νότια όρια της πόλης Συήνη (Ασσουάν), οι κατακόρυφοι στύλοι δεν ρίχνουν καθόλου σκιά και ο Ήλιος καθρεφτίζεται ακριβώς στον πυθμένα ενός πηγαδιού (δηλαδή, βρίσκεται στο Ζενίθ του τόπου). Ως επιστήμονας, λοιπόν, ο Ερατοσθένης διερωτήθηκε, εάν συμβαίνει το ίδιο ταυτόχρονα και σε μια άλλη πόλη πχ. στην Αλεξάνδρεια. Όμως στην Αλεξάνδρεια, κατά την ίδια μέρα και ώρα, οι κατακόρυφοι στύλοι έριχναν σκιά.
Αν η Γη ήταν επίπεδη, οι κατακόρυφοι στύλοι στις δυο πόλεις θα ήταν παράλληλοι και θα έπρεπε και οι δυο να ρίχνουν σκιά. Αφού, λοιπόν, αυτό δεν είναι αλήθεια, τι μπορεί να συμβαίνει; Την απάντηση έδωσε ο Ερατοσθένης υποστηρίζοντας ότι η επιφάνεια της Γης δεν είναι επίπεδη αλλά σφαιρική.
Αυτό το συμπέρασμα είναι, προφανώς, θεμελιώδους σημασίας και επιπλέον επέτρεψε στον Ερατοσθένη να προσδιορίσει την ακτίνα και το μήκος της περιφέρειάς της Γης. Πραγματικά, από το μήκος της σκιάς υπολογίζεται αμέσως η διαφορά των γεωγραφικών πλατών των δύο πόλεων, ίση περίπου με 7 μοίρες. Επειδή η απόσταση των δύο πόλεων ήταν γνωστή από αφηγήσεις βηματιστών και ίση περίπου με 800 Km (φημολογείται ότι ο Ερατοσθένης μίσθωσε βηματιστές για τη μέτρησή της), η περιφέρεια της Γης υπολογίστηκε ίση με 40000 Km.
Αυτή είναι η σωστή απάντηση και ο Ερατοσθένης την έδωσε χρησιμοποιώντας ως μόνα εργαλεία ράβδους, μάτια, πόδια, μυαλό με απλότητα σκέψης και επινοητικότητα. Το λάθος στον υπολογισμό ήταν μόνο 2%, ένα πραγματικά αξιοσημείωτο επίτευγμα για περίπου πριν από 2,5 χιλιετίες. Άρα, ο Ερατοσθένης ήταν ο πρώτος άνθρωπος που μέτρησε τις διαστάσεις του πλανήτη Γη, γι' αυτό και θεωρείται δημιουργός της μαθηματικής γεωγραφίας.
