Κατερίνα Παπαποστόλου, Εκπαιδευτικός- Ζωοθεραπεύτρια, Συγγραφέας & Ιδρύτρια Ζω.Ε.Σ.
Η Παγκόσμια Μέρα των Ζώων κρατά τις ρίζες της στο μακρινό 1925, τότε που ο Χάινριχ Τσίμερμαν, οργάνωσε αυτή τη μέρα στις 24 Μαρτίου εκείνης της χρονιάς στο Αθλητικό Παλάτι στο Βερολίνο της Γερμανίας, καθώς στις 4 Οκτώβρη, ημέρα γιορτής του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, προστάτη αγίου της οικολογίας, ο χώρος δεν ήταν διαθέσιμος. Από το 1929 όμως η 4η Οκτώβρη καθιερώθηκε ως η παγκόσμια μέρα όλων αυτών των πλασμάτων που ζούνε δίπλα μας, άλλοτε ελεύθερα και άλλοτε φυλακισμένα. Ενώ πολύ αργότερα, το 1978 στο Παρίσι υπογράφηκε η Διεθνής Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Ζώων.
Κάνοντας μια σύντομη ιστορική αναδρομή ο χορτοφάγος Πυθαγόρας που αγόραζε ζώα από την αγορά για να τα ελευθερώσει, προέτρεπε τους ανθρώπους να σέβονται τα ζώα, ενώ ο Αριστοτέλης αντίθετα ήταν αρνητής της λογικής και της ηθικής ισότητας στα ζώα. Για τον Πλούταρχο οι πολιτισμένοι άνθρωποι δεν είχαν λόγο να σκοτώνουν ζώα για την τροφή τους, ενώ η επικράτηση του χριστιανισμού έφερε στη συζήτηση το θέμα της κυριαρχίας των ανθρώπων πάνω στα ζώα. Τον Μεσαίωνα αν και ξεκίνησαν δίκες ενάντια στα ζώα, στην εποχή του Διαφωτισμού βρέθηκαν σημαντικοί υποστηριχτές αυτών των πλασμάτων όπως ο Βολταίρος, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ο Ζαν Ζακ Ρουσώ κόντρα στις αντιλήψεις του Καρτέσιου πως τα ζώα ήταν μηχανές. Το 1973 ο Βρετανός ψυχίατρος RichardD. Ryderεισήγαγε την έννοια «σπισισμός» και δύο χρόνια αργότερα ο Αυστραλός φιλόσοφος PeterSingerμε την «Απελευθέρωση των Ζώων» έγινε ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους και θεμελιωτές του αντισπισιστικού κινήματος.
Η εξοικείωση των ανθρώπων με τα ζώα ξεκινά σίγουρα από την παιδική ηλικία και τις περισσότερες φορές μέσα από τη συνύπαρξή με έναν σκύλο ή μια γάτα. Ενώ παιδιά που μεγαλώνουν στην επαρχία σίγουρα μεγαλώνουν κοντά σε ζώα εκτροφής τα οποία όμως εκπαιδεύονται να μην τα αντιλαμβάνονται ως φίλους αλλά ως είδη εκμεταλλεύσιμα από τους ανθρώπους. Παράλληλα, στην επαρχία και ειδικά στα χωριά οι σκύλοι και οι γάτες σπάνια βρίσκονται ως ζώα συντροφιάς μέσα στο σπίτι ενώ τις περισσότερες φορές ζούνε ως αδέσποτα, αστείρωτα και δίχως microchip, στον δρόμο και συχνά χάνουν τη ζωή τους με αντικατάσταση στη συνέχεια από άλλα.
Στο σήμερα, εδώ και πάρα πολλά χρόνια, τα ζώα υποφέρουν στον βωμό άλλοτε της ιατρικής, άλλοτε του καλλωπισμού και άλλοτε της όποιας ευχαρίστησης των ανθρώπινων ζώων. Γίνονται αναίτια πειράματα επάνω τους, χάνουν τη ζωή τους για την τροφή μας και την ένδυσή μας, μετατρέπονται σε εκθέματα ζώντας φυλακισμένα σε πάρκα και ζωολογικούς κήπους, υποχρεώνονται να περνούν τη ζωή τους σε μολυσμένα περιβάλλοντα και να εγκαταλείπουν το σπίτι τους που κάηκε ή πλημμύρισε, αν είναι τυχερά και δεν εξαφανιστούν μαζί του. Πίσω από κάθε άσχημη συνθήκη ζωής των ζώων κρύβεται ο άνθρωπος, η απληστία του και εκείνη η τόσο παρωχημένη πια αντίληψη πως «ο άνθρωπος πάνω από τα ζώα πάντα». Αν αναλογιστεί μάλιστα κανείς το παρελθόν και τη θέση των ζώων στις κοινωνίες, σίγουρα θα συμφωνήσει πως στο σήμερα τα ζώα υποφέρουν περισσότερο είτε είναι ζώα συντροφιάς, είτε άγρια, είτε εκτροφής με αναίτιους πόνους που σίγουρα δεν είναι ηθικά αποδεκτοί. Το σύστημα πεποιθήσεων μέσα στο οποίο μεγαλώνουμε, η οικογένεια, το σχολικό περιβάλλον με τα σχολικά βιβλία και γενικότερα η κοινωνία επιμένει να μας προτρέπει να βλέπουμε τα ζώα ως πόρους που μας ανήκουν και υπάρχουν για μας. Μας «αναγκάζουν» μάλιστα να γινόμαστε παρατηρητές βάναυσων εθίμων ενάντια στα ζώα που δεν έχουν κανέναν λόγο να γίνονται. Στον αντίποδα όμως, χιλιάδες πια άνθρωποι κάθε ηλικίας στη χώρα μας και εκατομμύρια σε όλο τον πλανήτη, έχουν αλλάξει διαδρομή και πολλά χρόνια τώρα έχουν ξεκινήσει ειρηνικούς αγώνες υπέρ της οριστικής απελευθέρωσης όλων των ζώων από την κακοποίηση και το όποιο είδος πόνου. Άνθρωποιμε τόσο διαφορετικό παρελθόν ο καθένας τους μετατρέπουν καθημερινά την οργή, τον θυμό, τη θλίψη και τον οίκτο για τα ζώα σε δύναμη υπεράσπισης των ζώων πείθοντας με τον τρόπο ζωής τους ολοένα και περισσότερους να τους ακολουθήσουν. Ο βιγκανισμός αποτελεί ένα μάχιμο κίνημα της εποχής μας το οποίο όπως όλα τα κινήματα ανά τους αιώνες πέρασε από αμφισβήτηση, χλευασμό και τελικά αποδοχή της ύπαρξής του. Οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων του κινήματος είναι ένα κομμάτι μονάχα του παζλ, καθώς ο βιγκανισμόςαποτελεί έναν συνεχόμενο αγώνα διαρκούς αναζήτησης ηθικών επιλογών συνδεδεμένου με τη δικαιοσύνη και τη χρήση προϊόντων χωρίς να χρειαστεί να υπομείνει κανένα ανθρώπινο και μη ζώο κανενός είδους κακοποίηση. Είναι ένα κίνημα με ένα σαφές όραμα, με γνώσεις, με ορθολογική κρίση αλλά και συναισθηματική κινητοποίηση με στόχο να έρθει η μέρα που όλοι θα δούμε άδεια όλα τα κλουβιά από αυτές τις ψυχές που πέρασαν πολύ δύσκολα τη ζωή τους μέσα σε αυτά. Με στόχο να έρθει η μέρα όπου άνθρωποι και ζώα θα ζούνε ως ίσοι και ευτυχισμένοι πάνω στον πλανήτη.
Το γεγονός πως δεν ακούμε τη φωνή των ζώων, αυτό δεν σημαίνει πως τα ζώα δεν έχουν φωνή. Μάλιστα, στις σιωπές τους πολύ συχνά ακούμε σημαντικές αλήθειες που μας οδηγούν να υπερασπιστούμε όλοι μαζί το δικαίωμα όλων μας στην ευημερία και την αφθονία. Ο ζωικός κόσμος δεν αποτελεί πια μια σιωπηρή και πειθήνια μειονοτική τάξη και αυτό είναι μια βασική αρχή για να συνειδητοποιήσουμε τυχόν λάθη μας και αλλάζοντας εμείς να αλλάξει και ο κόσμος γύρω μας, έναν κόσμο που πραγματικά έχουμε όλοι μερίδιο ευθύνης για τη μετατροπή του σε ένα εντελώς ακατάλληλο μέρος για να ζει κανείς.
Ο σεβασμός σε ένα άλλο εκτός από εμάς έμβιο ον, δεν συσχετίζεται μόνο με τη νοημοσύνη ή με το είδος στο οποίο ανήκει, αλλά ξεκάθαρα με το κατά πόσο υποφέρει. Και η εποχή να αποδεχτούμε και να αγωνιστούμε για την καθιέρωση και ενεργοποίηση των πέντε διεθνώς αναγνωρισμένων ελευθεριών των ζώων έχει έρθει εδώ και πολύ καιρό. Η ελευθερία από την πείνα και τη δίψα, από την άσκοπη ταλαιπωρία και καταπόνηση, από τον πόνο, τον τραυματισμό και την ασθένεια, τον φόβο και την αγωνία και την έκφρασης μιας φυσιολογικής συμπεριφοράς, με κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης και κοινωνικοποίησης ανήκουν στα ζώα και σε αυτά πρέπει να επιστρέψουν.
Η Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων λοιπόν, αποτελεί μια διεθνή ημέρα δράσης για τα δικαιώματα των ζώων και την καλή διαβίωσή τους. Γιορτάζεται με διαφορετικούς τρόπους σε κάθε χώρα, ανεξάρτητα από την εθνικότητα, τη θρησκεία, την πίστη ή την πολιτική ιδεολογία. Αυτή η μέρα καλείται να γίνει η δύναμη της αλλαγής των αντιλήψεων για τα ζώα τα οποία είναι συναισθανόμενα όντα και υποφέρουν κάθε μέρα σε όλο τον κόσμο, με τη χώρα μας να κρατάει πολύ συχνά τα πρωτεία στην κακοποίησή τους. Μέσω της ενεργοποίησης της ευαισθητοποίησης και της αύξησης της εκπαίδευσης μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν κόσμο κατανόησης, συμπόνιας και αρμονικής συνύπαρξης ανθρώπων και ζώων. Μπορούμε να δημιουργήσουμε μια διαφορετική ζωή, καλύτερη, για όλους!
Μπορεί άλλωστε να μην είμαστε σε θέση να βιώνουμε πλήρως τον αντίκτυπο των ηθικών μας επιλογών μπορούμε όμως να προσπαθήσουμε να βιώσουμε συναισθηματικά τη γνώση όλων όσων κάνουμε στα ζώα. Υποθετικά μπορούμε να αλλάξουμε την ηθική μας και τη θέαση του κόσμου και των συναισθημάτων των ζώων, μα το καθημερινό μαρτύριο αυτών των δισεκατομμυρίων ψυχών δεν είναι υποθετικό και κρίνεται επιτακτική πλέον η ανάγκη να αλλάξει.Η λύπηση και ο οίκτος δεν ταιριάζουν καθόλου σε όλα αυτά τα περήφανα πλάσματα που ζουν ζωές που δεν επέλεξαν ποτέ, βιώνουν θλίψη και μοναξιά και η ζωή τους ολάκερη εξαρτάται από εμάς και τις επιλογές μας.
Ποτέ δεν είναι αργά άλλωστε να συνειδητοποιήσεις πως οφείλεις να αλλάξεις λέξεις, σκέψεις, συναισθήματα, επιλογές και διαδρομή. Και ακόμη και αν δεν είναι σίγουρο πως θα τα καταφέρεις να σώσεις όλα τα ζώα, σίγουρα είναι δεδομένο πως θα καταφέρεις να σώσεις αρκετά, ώστε σιγά σιγά α δημιουργηθεί ο κόσμος που αξίζει σε όλους τους κατοίκους του πλανήτη που μας φιλοξενεί.
