Τα πιθανά ή λιγότερο πιθανά σενάρια για την κάλπη της απλής αναλογικής στις 21 Μαΐου ή για την αναμενόμενη δεύτερη αναμέτρηση στις 2 Ιουλίου
Μια σειρά από αστάθμητους παράγοντες, όπως είναι η συμπεριφορά της σημερινής «γκρίζας ζώνης» ψηφοφόρων την ώρα του εκλογικού παραβάν ή και το ποσοστό των κομμάτων που θα πιάσουν το όριο του 3% για το Κοινοβούλιο, αναγκάζουν τα κομματικά επιτελεία σε στρατηγική προετοιμασία (και σε συνεχείς υπολογισμούς) για το πώς μπορεί να ξημερώσει η επομένη των εκλογών.
Τα πιθανά ή λιγότερο πιθανά σενάρια σχηματισμού κυβέρνησης μετά την κάλπη της απλής αναλογικής στις 21 Μαΐου ή έπειτα από την αναμενόμενη δεύτερη αναμέτρηση στις 2 Ιουλίου εξετάζονται από τους πολιτικούς αρχηγούς, οι οποίοι στις δημόσιες τοποθετήσεις τους αφήνουν στην άκρη εκτιμήσεις και αριθμούς, εστιάζοντας στους εκλογικούς στόχους τους: η ΝΔ ζητάει «ισχυρή εντολή» στις 21 Μαΐου και όχι «άσφαιρα μηνύματα διαμαρτυρίας», κατά τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ώστε στη συνέχεια σε περιβάλλον ενισχυμένης αναλογικής να κερδίσει την αυτοδυναμία.
Ανατροπή συσχετισμών με πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ και προοδευτική συγκυβέρνηση επιδιώκει η αξιωματική αντιπολίτευση, ενώ ισχυρό διψήφιο ποσοστό και ρόλο ρυθμιστή από την πρώτη αναμέτρηση διεκδικεί το ΠΑΣΟΚ.
Στο φόντο αυτών υπάρχουν οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις που αποτυπώνουν – αριθμητικά τουλάχιστον – τις πιθανότητες στο μετεκλογικό τοπίο.
Σύμφωνα με τρεις πρόσφατες δημοσκοπήσεις (Metron Analysis/Mega, GPO/Star, Pulse/Σκάι) οι εκτιμήσεις για την κατανομή των εδρών κυμαίνονται ως εξής: ΝΔ 105-115 έδρες, ΣΥΡΙΖΑ 86-97 έδρες, ΠΑΣΟΚ 35-38 έδρες, ΚΚΕ 20-25 έδρες, Ελληνική Λύση 13-17 έδρες, ΜέΡΑ25 12-16 έδρες και εφόσον δεν αποκλειστεί το λεγόμενο κόμμα Κασιδιάρη 13-15 έδρες.
Για το τελευταίο, η συμπληρωματική ρύθμιση που προβλέπει αλλαγές στη διαδικασία για την ανακήρυξη των κομμάτων από το Α1 τμήμα του Αρείου Πάγου, και τελική κρίση για τη νομιμότητα της συγκρότησης του μορφώματος από την Ολομέλεια του Α’ τμήματος, χωρίς να υπεισέρχεται στις ουσιαστικές προϋποθέσεις που έφερε η διάταξη του Φεβρουαρίου, είναι στοιχείο που, σύμφωνα και με τους κυβερνητικούς, φθάνει στα επιτρεπόμενα από το Σύνταγμα όρια.
Tρία βασικά σενάρια
Σε αυτό το σκηνικό, αναδεικνύονται τρία βασικά σενάρια για τη συγκρότηση κυβέρνησης είτε μέσα από την κάλπη της απλής αναλογικής είτε μέσω της ενισχυμένης που ακολουθεί:
1. Η γαλάζια αυτοδυναμία αφορά τη δεύτερη αναμέτρηση, αφού με απλή αναλογική είναι αδύνατη η επίτευξη του απαιτούμενου ποσοστού 45%-47%. Ο στόχος ωστόσο περνάει καθοριστικά από την πρώτη Κυριακή.
Συγκεκριμένα, η ΝΔ θέλει να δει ποσοστό άνω του 34%, με μίνιμουμ σε κάθε περίπτωση το 33%. Μόνο τέτοιες επιδόσεις στην πρώτη κάλπη θα μπορούσαν να τη βάλουν στην τροχιά του 37,5%+ στη δεύτερη Κυριακή, εξού και ο πρωθυπουργός εντείνει τα μηνύματά του κατά του «αντι-» και της χαλαρής ψήφου στις 21 Μαΐου.
2. Σε ό,τι αφορά συνδυασμούς που θα έδιναν κυβέρνηση, το κυρίαρχο σενάριο είναι η συνεργασία ΝΔ – ΠΑΣΟΚ ακόμα και από τις πρώτες εκλογές. Προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο φαίνεται πως είναι αφενός η Χαριλάου Τρικούπη να πετύχει το μέγιστο των προσδοκιών της, αφετέρου η Πειραιώς να κινηθεί πολύ χαμηλότερα των επιδιώξεών της, πέριξ του 30% δηλαδή.
Και ταυτόχρονα υπάρχουν προσκόμματα που θα έπρεπε να ξεπεραστούν στη διάρκεια των διερευνητικών – ας πούμε, η θέση του Ανδρουλάκη «όχι Μητσοτάκης, όχι Τσίπρας» στην πρωθυπουργία.
Πάντως με σημείο αναφοράς τη δημοσκόπηση της Pulse (30 Μαρτίου – 3 Απριλίου), ΝΔ και ΠΑΣΟΚ θα μπορούσαν δυνητικά να συγκροτήσουν κυβέρνηση, φτάνοντας στις 152 έδρες με εξακομματική Βουλή και με 8,5% τα εκτός Βουλής κόμματα.
Το σενάριο της συγκυβέρνησης δύο κομμάτων, βέβαια, περνάει από τις πρώτες κάλπες και μέσα από τον λεγόμενο «μεγάλο συνασπισμό», μια συγκυβέρνηση δηλαδή της ΝΔ με τον ΣΥΡΙΖΑ, την οποία αποκλείουν αμφότεροι. Οπως μετά τις δεύτερες κάλπες και εφόσον οι αριθμοί εδρών το επιτρέπουν, θα μπορούσε να περάσει μέσα από μια συνεργασία της ΝΔ με το κόμμα Βελόπουλου, την οποία από την κυβέρνηση ξορκίζουν.
3. Στο σενάριο της «κυβέρνησης ηττημένων», της λεγόμενης από τη ΝΔ «τερατογένεσης» -, δηλαδή μιας συνεργασίας χωρίς τη ΝΔ αλλά με ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και ΜέΡΑ25, οι αριθμοί είναι πιο σκληροί. Ενα τέτοιο ενδεχόμενο εμφανίζεται πάντως ως οριακά μη επιτεύξιμο (149 έδρες) κατά τη δημοσκόπηση της Pulse, αλλά αδύνατο (140 έδρες) κατά τη Metron Analysis. Αυτό σημαίνει ότι σε συγκυβέρνηση χωρίς το πρώτο κόμμα, που δημοσκοπικά είναι η ΝΔ, απαιτείται και... τέταρτος στον συνδυασμό.
Το σενάριο «προοδευτικής κυβέρνησης» μετά την πρώτη αναμέτρηση προϋποθέτει ουσιαστικά ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα καταφέρει τον στόχο του για ανατροπή συσχετισμών, βγαίνοντας πρώτο κόμμα και μαζί με τον Νίκο Ανδουλάκη και τον Γιάνη Βαρουφάκη να συγκεντρώσουν άνω του 45%, ώστε να προκύψει η οριακή πλειοψηφία 151+ εδρών.
Είναι σαφές ότι όχι μόνο οι επιδόσεις των κομμάτων αλλά κυρίως οι χειρισμοί που θα επιλέξουν οι πολιτικοί αρχηγοί έναντι των αντιπάλων τους από την επομένη των εκλογών, όταν θα ανοίξουν οι διερευνητικές, τους δεσμεύουν καθοριστικά στα μάτια των πολιτών.
Το εκλογικό «παιχνίδι» περιλαμβάνει άλλωστε και το βάρος της ευθύνης για τις εξελίξεις, εξού και η άρνηση συμμαχιών ή αντίθετα η προσέγγιση για συνεργασίες και τα διλήμματα είτε μετά την πρώτη κάλπη είτε στη δεύτερη Κυριακή θα πρέπει να συνοδεύονται από πειστικές εξηγήσεις.
Στη ΝΔ θεωρούν εφικτό τον στόχο της αυτοδυναμίας, γνωρίζοντας πάντως ότι η παράταξη θα βρεθεί μπροστά σε δύσκολες αποφάσεις, εφόσον οι αριθμοί δεν βγουν τελικά ούτε με την ενισχυμένη αναλογική.
Το (ακραίο) σενάριο της τρίτης κάλπης
Προς το παρόν οι κυβερνητικοί, επιμένοντας στο αφήγημα της «σταθερότητας», διαμηνύουν ότι «δεν υπάρχουν πρώτες, δεύτερες, τρίτες κάλπες, υπάρχει μόνο μία κρίσιμη αναμέτρηση, αυτή της 21ης Μαΐου». Με τα λόγια του Μητσοτάκη «μετά την απομάκρυνση από την κάλπη, δεν διορθώνεται κανένα λάθος».
Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση μιλάει μόνο για την «πρόθεσή» της να μην κυνηγήσει ατέρμονες αναμετρήσεις. Ομως το έστω ακραίο σενάριο για τρίτη κάλπη φέρνει σε πολιτικούς διαδρόμους εκτιμήσεις για τις πιθανές ημερομηνίες.
Με δεδομένο ότι η δεύτερη αναμέτρηση προορίζεται για τις 2 Ιουλίου, όλες οι διαδικασίες (νέος κύκλος διερευνητικών κ.λπ.) θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τις 13 Ιουλίου. Ενδεχόμενη τρίτη αναμέτρηση συνεπώς, εφόσον δεν προέκυπταν με κανέναν τρόπο οι 151 βουλευτές, θα είχε ορίζοντα Αυγούστου, πιθανότατα σε μία από τις δύο τελευταίες Κυριακές (20 ή 27/8).
Ωστόσο γαλάζια στελέχη προδιαγράφουν ως αδύνατες τις κάλπες στο βαθύ καλοκαίρι, εκτιμώντας ότι σε μια τέτοια προοπτική θα έπρεπε η υπηρεσιακή κυβέρνηση να συνεχίζει μέχρι την αρχή του φθινοπώρου ώστε να στηθούν φθινοπωρινές κάλπες, εντός Σεπτεμβρίου.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ
