κι άλλοι τομείς που μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην ποθούμενη ανάπτυξη. Μεταξύ αυτών και ο τομέας των φυσικών πόρων και της ενέργειας (ηλιακή, αιολική, υδατοπτώσεων). Είμαστε μια χώρα με πάνω από 300 ημέρες το χρόνο ηλιοφάνεια, και σταυροδρόμι των ανέμων. Οι υδρογονάνθρακες αποτελούν ξεχωριστό κεφάλαιο αυτού του τομέα, άγνωστης για την ώρα δυναμικότητας. Ο ορυκτός πλούτος είναι ένα από τα σχετικά άγνωστα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας. Η Ελλάδα είναι μία από τις πιο πλούσιες περιοχές της Ευρώπης σε μεταλλεύματα.
Κι ενώ οι δυνατότητες και οι προοπτικές είναι τόσο ευοίωνες, παρατηρούνται συχνά κοινωνικές αντιδράσεις σε πολλές πρωτοβουλίες αξιοποίησης φυσικών πόρων.
Το ζούμε αυτό το φαινόμενο και στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας με την περίπτωση του χρυσού της Χαλκιδικής και τα σχέδια μεταλλευτικής δράσης στο νομό Κιλκίς.
Τέτοιες αντιδράσεις συναντάει κανείς και σε άλλες περιοχές της χώρας, είχαμε ακόμα και στην Ημαθία, με το θέμα των ανεμογεννητριών στο όρος Βέρμιον.
Αλήθεια τι κάνει την ελληνική κοινωνία αρνητική στις διάφορες αυτές προτάσεις;
Πλήρωσε και πληρώνει βαρύ τίμημα ο κόσμος ολόκληρος από δραστηριότητες που αρχικά αποτελούσαν ανάπτυξη αλλά στη συνέχεια έγιναν προβλήματα, όπως η αλόγιστη καύση υδρογονανθράκων, η άναρχη ανάπτυξη των πόλεων, η ανεξέλεγκτη χρήση φυτοφαρμάκων, η κατασπατάληση των υδάτινων αποθεμάτων κ.ά.
Φοβάται και αρνείται η κοινωνία τις προτάσεις ανάπτυξης γιατί:
αμφισβητεί ότι η εκάστοτε πολιτική ηγεσία διαπραγματεύεται σωστά και με γνώμονα το εθνικό συμφέρον,
αμφιβάλλει ότι μια αναξιόπιστη και αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση θα την προστατεύσει από αστοχίες και παραλήψεις των επενδυτών,
δεν έχει καμία εμπιστοσύνη σε έναν αδηφάγο ιδιωτικό τομέα που έχει μοναδικό κίνητρο το κέρδος,
επειδή διαπιστώνει ότι μηδαμινά θα είναι τα κέρδη της τοπικής κοινωνίας και της χώρας από αυτές τις επενδύσεις,
επειδή φοβάται αντίθετα ότι θα κληθεί να εισπράξει τις άμεσες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις από αυτές τις παρεμβάσεις στην υγεία και στο περιβάλλον και να πληρώσει το κόστος της αποκατάστασης,
επειδή τέλος υποπτεύεται ότι οι διάφορες μελέτες και οι ειδικοί ελαχιστοποιούν τους κινδύνους και μεγιστοποιούν το όφελος που συνοψίζεται όλο κι όλο σε κάποιες θέσεις εργασίας.
Ύστερα από όλα αυτά, αποδεικνύονται δικαιολογημένες και υγιείς οι αντιδράσεις της κοινωνίας. Και δεν συνιστούν μια στείρα άρνηση σε προτάσεις οικονομικής ανάπτυξης.
Σταθερά θα προβάλλει πια, από δω και πέρα, το ερώτημα «ανάπτυξη από ποιον και για ποιον;». Είναι αναπόφευκτο, το περιβαλλοντικό κόστος να γίνει κυρίαρχη παράμετρος στις διάφορες επενδυτικές προτάσεις.
Για την αξιοποίηση του φυσικού-ορυκτού πλούτου πρέπει να υπάρξει εθνική στρατηγική. Να καθοριστούν ζώνες που θα σέβονται άλλες οικονομικές δραστηριότητες και προτεραιότητες.
Οι εξορύξεις πρέπει να υπηρετούν περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς όρους μιας σύγχρονης και βιώσιμης κοινωνίας και όχι να γίνονται με αποικιοκρατικούς όρους ξεπουλήματος.
Υπάρχει ανάγκη για ένα σύγχρονο, ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο που θα καταργεί όλα τα παράθυρα του παρελθόντος για να μπορέσει η μεταλλευτική βιομηχανία να γίνει και αυτή από τους πρωταγωνιστές της ανάπτυξης και να πάψει να θεωρείται ο ληστρικός εκμεταλλευτής που το μόνο που αφήνει στον τόπο είναι η περιβαλλοντική μόλυνση και η μιζέρια.
Τέλος, τα πάρκα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες να εγκαθίστανται με όρους που σέβονται το τοπίο και τις άλλες χρήσεις του χώρου, να μην υπερβαίνουν τη φέρουσα ικανότητα μιας περιοχής, να αποδίδουν μακροχρόνια οικονομικά οφέλη, να αποτελούν επένδυση συμφέρουσα και ανταγωνιστική έναντι άλλων. Έτσι π.χ. στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, την Ημαθία, αποτελούν πρόκληση οι εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών στην ευφορότερη γη, δίπλα από την κοίτη του Αλιάκμονα, όπως και το υλοποιούμενο γιγάντιο πάρκο ανεμογεννητριών στο ειδυλλιακό όρος Βέρμιο, όπου έχει αναπτυχθεί μια σειρά από άλλες δραστηριότητες που θα επηρεαστούν αρνητικά.
Σωστά και δικαιολογημένα λοιπόν, η κοινωνία αγρυπνά και αντιδρά και απαιτεί διαφάνεια και ενημέρωση.
