ο ΓΓ του ΥΠΕΣ, Κώστας Πουλάκης.
Στην εγκύκλιο επισημαίνεται ότι, αρμόδιο όργανο για τη θέση σε αργία ή την έκπτωση του αιρετού είναι ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, με τις αποφάσεις του να αποτελούν εκτελεστές διοικητικές πράξεις, «που πρέπει να εκτελούνται αμέσως και με συνέπεια».
Μόλις επιδοθεί η απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την επιβολή της πειθαρχικής ποινής, το αιρετό πρόσωπο απέχει αναγκαστικά από τα καθήκοντά του που ανατέθηκαν εξαιτίας της αιρετής ιδιότητάς του. «Σε διαφορετική περίπτωση διαπράττει αυτοτελές νέο και διωκόμενο πειθαρχικά και ποινικά παράπτωμα», επισημαίνεται.
Ακολουθεί ολόκληρη η εγκύκλιος:
I. Ερώτημα
Στην υπηρεσία μας τίθενται ερωτήματα για τη διαδικασία έκτισης της πειθαρχικής ποινής της αργίας και της έκπτωσης, που επιβάλλονται στους αιρετούς της τοπικής αυτοδιοίκησης, σύμφωνα με τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις των άρθρων 233επ του ν.3852/2010.
II. Εφαρμοστέες Διατάξεις
i. Σύμφωνα με το άρθρο 214 παρ.1 του ν.3852/2010 στους δήμους και τις περιφέρειες, καθώς και στα νομικά πρόσωπα αυτών ασκείται εποπτεία από το Κράτος, η οποία συνίσταται αποκλειστικά σε έλεγχο νομιμότητας των πράξεών τους και σε πειθαρχικό έλεγχο των αιρετών.
ii. Σύμφωνα με τις διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 233 του ν.3852/2010 στους δημάρχους, δημοτικούς συμβούλους, συμβούλους τοπικών ή δημοτικών κοινοτήτων και εκπροσώπους τοπικών κοινοτήτων, επιβάλλονται οι πειθαρχικές ποινές της αργίας έως έξι μηνών και της έκπτωσης. Ο Ελεγκτής Νομιμότητας μπορεί να επιβάλλει τις πειθαρχικές ποινές στους αιρετούς:
α. αν έχουν διαπράξει σοβαρή παράβαση των καθηκόντων τους ή υπέρβαση της αρμοδιότητας τους από δόλο ή βαριά αμέλεια,
β. αν έχουν διαπράξει παραβάσεις των καθηκόντων που τους έχουν ανατεθεί σύμφωνα με ειδικές νομοθετικές ρυθμίσεις.
iii. Περαιτέρω, στο άρθρο 234 του ν.3852/2010 περιγράφεται η πειθαρχική διαδικασία επί των πράξεων των προαναφερόμενων αιρετών και ειδικότερα στην παρ. 6 ορίζεται ότι «Ο ενδιαφερόμενος μπορεί μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από την κοινοποίηση της απόφασης του Ελεγκτή Νομιμότητας να προσφύγει κατά αυτής στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο κρίνει την υπόθεση και κατ' ουσίαν. Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής αναστέλλει την εκτέλεση της απόφασης που επιβάλλει την
ποινή. Αν ασκηθεί η προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, η επιτροπή αναστολών του δικαστηρίου, ύστερα από αίτηση του προσφεύγοντος, κρίνει για τη χορήγηση αναστολής εκτέλεσης της ποινής σταθμίζοντας και τη συνδρομή του δημόσιου συμφέροντος. Σε περίπτωση κατάθεσης αίτησης Ελληνική αναστολής, η ποινή που έχει επιβληθεί δεν εκτελείται μέχρι να εκδοθεί η απόφαση της επιτροπής αναστολών.».
iv. Τέλος, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 238 του ν.3852/2010 τις Αρμοδιότητες του Ελεγκτή Νομιμότητας που προβλέπονται στα άρθρα 233 και 234, μεταξύ άλλων άρθρων, του ν.3852/2010 ασκεί ο Συντονιστής της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
III. Τρόπος εφαρμογής των διατάξεων
Κατά την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων, ερμηνευομένων αυτοτελώς και σε συνδυασμό μεταξύ τους, συνάγονται τα ακόλουθα:
i. Η γενική αρχή που διέπει το καθεστώς της εποπτείας των ΟΤΑ και των νομικών τους προσώπων από το Κράτος, και η οποία απορρέει ρητώς από τις διατάξεις της παρ.4 του άρθρου 102 του Συντάγματος1 και του άρθρου 214 παρ.1 του ν.3852/2010, είναι ότι συνίσταται αποκλειστικά σε έλεγχο νομιμότητας επί των πράξεων τους και σε πειθαρχικό έλεγχο των αιρετών οργάνων της. Τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να ασκούν διοικητική εποπτεία επί των πράξεων και των οργάνων των Ο.Τ.Α., με βάση την αρχή της νομιμότητας, καθώς και πειθαρχικό έλεγχο στα αιρετά όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Με τις διατάξεις του άρθρου 233 «Πειθαρχική ευθύνη» του ν.3852/2010 προβλέπεται η πειθαρχική ευθύνη των αιρετών προσώπων των δήμων και προσδιορίζονται περιοριστικά τα αιρετά όργανα των Ο.Τ.Α. που υπόκεινται σε πειθαρχική ευθύνη. Επιπλέον, προσδιορίζονται και περιγράφονται περιοριστικώς και με σαφήνεια τα παραπτώματα που διώκονται πειθαρχικά (παρ.2), και ορίζονται οι πειθαρχικές ποινές που μπορεί ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης
να επιβάλει σε βάρος των αιρετών οργάνων (παρ.1). Με τις διατάξεις δε του άρθρου 234 του ως άνω νόμου προσδιορίζεται η διαδικασία αναζήτησης πειθαρχικής ευθύνης που πρέπει να τηρείται, και η οποία περατώνεται πάντοτε με την έκδοση από τον Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης αιτιολογημένης απόφασης, με την οποία ο αιρετός είτε απαλλάσσεται από οποιαδήποτε πειθαρχική ευθύνη είτε του επιβάλλεται πειθαρχική ποινή.
ii. Επισημαίνεται ότι οι πράξεις με τις οποίες ασκείται πειθαρχική εξουσία είναι δεκτικές ουσιαστικού δικαστικού ελέγχου ως επί πλέον εγγύηση που διασφαλίζει την συνταγματικά κατοχυρωμένη θέση των αιρετών οργάνων της τοπικής αυτοδιοικήσεως έναντι της κρατικής εξουσίας.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 234 του ν.3852/2010, κατά της απόφασης επιβολής πειθαρχικής ποινής, δύναται ο πειθαρχικά διωκόμενος αιρετός να ασκήσει προσφυγή ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής στην περίπτωση αυτή αναστέλλει την εκτέλεση της απόφασης που επιβάλλει την ποινή. Αν ασκηθεί η προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, η Επιτροπή Αναστολών του δικαστηρίου, ύστερα από αίτηση του προσφεύγοντος, κρίνει για τη χορήγηση αναστολής εκτέλεσης της ποινής σταθμίζοντας και τη συνδρομή του δημόσιου συμφέροντος. Σε περίπτωση κατάθεσης αίτησης αναστολής, η ποινή που έχει επιβληθεί δεν εκτελείται μέχρι να εκδοθεί η απόφαση της επιτροπής αναστολών.
iii. Αρμόδιο όργανο για τη θέση σε αργία ή την έκπτωση του αιρετού είναι ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Η απόφαση περί επιβολής της πειθαρχικής ποινής της αργίας ή της έκπτωσης σε αιρετό της αυτοδιοίκησης κοινοποιείται με απόδειξη (επιδίδεται) στον αιρετό καθώς και γνωστοποιείται στον οικείο δήμαρχο και στον πρόεδρο του δημοτικού συμβουλίου. Στο σώμα δε της απόφασης θα πρέπει να αναφέρεται ρητώς ότι η εκτέλεσή της άρχεται την επομένη μέρα μετά την πάροδο της προθεσμίας των 30 ημερών, από την κοινοποίησή της, για άσκηση προσφυγής στο ΣτΕ, και σε περίπτωση κατάθεσης αίτησης στην Επιτροπή Αναστολών του ΣτΕ για χορήγηση αναστολής εκτέλεσης της ποινής, από την κοινοποίηση με απόδειξη (επίδοση) της απορριπτικής απόφασης της Επιτροπής Αναστολών από τον Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Επισημαίνεται δε ότι κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών του ΣτΕ για το χρονικό διάστημα από 1ης Ιουλίου έως 15 Σεπτεμβρίου αναστέλλονται οι προθεσμίες για την άσκηση των ενδίκων βοηθημάτων και μέσων.4 Για διευκόλυνσή σας, στο τέλος της εγκυκλίου παρατίθενται σχέδια δύο αποφάσεων επιβολής ποινής ή απαλλαγής από οποιαδήποτε ποινή.
iv. Οι αποφάσεις επιβολής πειθαρχικής ποινής του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης αποτελούν εκτελεστές διοικητικές πράξεις που πρέπει να εκτελούνται αμέσως και με συνέπεια μετά την έκδοση και κοινοποίησή τους, με την επιφύλαξη βέβαια των διατάξεων του τελευταίου εδαφίου της παρ.6 του άρθρου 234 του ν.3852/2010, ώστε να επιτευχθεί ο σκοπός του νομοθέτη, δηλαδή η διασφάλιση της νομιμότητας κατά τη λειτουργία των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης. Σε αντίθετη περίπτωση, η παράλειψη της υποχρέωσης περί αμελλητί εκτέλεσης των αποφάσεων επιβολής πειθαρχικής ποινής, αφενός πλήττει την αξιοπιστία των θεσμών, αφετέρου πλήττει την έννοια του κράτους δικαίου και την αρχή της χρηστής διοίκησης.
Τέλος, κατά την περίοδο της πειθαρχικής ποινής αναστέλλεται και οποιαδήποτε άλλη ιδιότητα ή άσκηση καθηκόντων που αποκτήθηκε ή ανατέθηκαν αντίστοιχα εξαιτίας της αιρετής ιδιότητάς του στον εν λόγω αιρετό. Οποιεσδήποτε δε διοικητικές πράξεις του πάσχουν από ακυρότητα, καθώς έχει διακοπεί η καθ’ ύλην και κατά τόπο αρμοδιότητα αυτού. Ως εκ τούτου, μόλις επιδοθεί η απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την επιβολή της πειθαρχικής ποινής το αιρετό πρόσωπο απέχει αναγκαστικά από τα καθήκοντά του που ανατέθηκαν εξαιτίας της αιρετής ιδιότητάς του, χωρίς να κωλυσιεργεί προβάλλοντας αντιρρήσεις και αμφισβητώντας την
κατ’ ουσίαν νομιμότητά της. Σε διαφορετική περίπτωση διαπράττει αυτοτελές νέο και διωκόμενο πειθαρχικά και ποινικά παράπτωμα.
Κατόπιν των ανωτέρω, παρακαλείστε όπως επιδείξετε αφενός τη μέγιστη προσοχή και επιμέλεια τόσο ως προς την τήρηση του ουσιώδους τύπου της πειθαρχικής διαδικασίας, αφετέρου όπως μας ενημερώνετε αμελλητί, σε ένα πλαίσιο καλής συνεργασίας και ανταλλαγής εμπειρίας, σε περίπτωση μη εκτέλεσης επιβληθείσας πειθαρχικής ποινής. Παρακαλούμε δε, όπως ενημερώσετε σχετικά τους Ο.Τ.Α. α’ και β’ της χωρικής σας αρμοδιότητας, επισημαίνοντάς τους ότι η μη εκτέλεση Ε.Α. 242/2013, 532/2012 κ.ά.). Η Επιτροπή Αναστολών του ΣτΕ απορρίπτει τις αιτήσεις για αναστολή της πειθαρχικής ποινής, σταθμίζοντας αφενός τους λόγους δημοσίου συμφέροντος και αφετέρου την ηθική βλάβη, που επιφέρεται στον πειθαρχικώς διωκόμενο αιρετό από την εκτέλεση της πειθαρχικής απόφασης, η οποία θα αποκατασταθεί πλήρως σε περίπτωση αποδοχής της προσφυγής του αιρετού (ΣτΕ ΕΑ 56/2014) 4ΣτΕ ολ 1780/ 2006 πειθαρχικής ποινής συνιστά συμπεριφορά παράκαμψης της νομιμότητας και κλονισμού της
εμπιστοσύνης του πολίτη προς την τοπική αυτοδιοίκηση.
Η αρμόδια Γραμματεία του Συμβουλίου της Επικρατείας παρακαλείται όπως ενημερώνει άμεσα την υπηρεσία μας και τον οικείο Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την άσκηση αιτήσεων αναστολής πειθαρχικής ποινής αιρετών των ΟΤΑ καθώς και για τις αντίστοιχες αποφάσεις της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ που τις κρίνουν, για τις δικές μας περαιτέρω ενέργειες, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην παρούσα εγκύκλιο.
Ακολουθούν ως παράρτημα αυτής της εγκυκλίου δύο (2) πρότυπα σχέδια για την επιβολή της πειθαρχικής ποινής της αργίας και την απαλλαγή από πειθαρχική ευθύνη, προς υποβοήθηση του έργου σας.
Παραμένουμε στη διάθεσή σας για περαιτέρω ενημέρωση, εάν χρειαστεί.
www.aftodioikisi.gr
