Από την 1η Ιανουαρίου 2024 όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες οι οποίοι τηρούν Επαγγελματικό λογαριασμό δέχονται υποχρεωτικά πληρωμές μέσω του συστήματος IRIS, όπως ορίζει διάταξη του νομοσχεδίου για τον εξωδικαστικό που κατατέθηκε στη Βουλή.

Οι πληρωμές μέσω του συστήματος IRIS γίνονται εύκολα μέσα σε δευτερόλεπτα από τον κινητό των καταναλωτών χωρίς καμία προμήθεια για συναλλαγές έως 500 ευρώ.

Οι καταναλωτές, εφόσον έχουν ενεργοποιήσει την υπηρεσία IRIS στο mobile banking θα μπορούν να κάνουν τις πληρωμές τους πληκτρολογώντας τον ΑΦΜ ή το κινητό τηλέφωνο του επαγγελματία, στοιχεία τα οποία μπορούν για λόγους διευκόλυνσης να παρέχονται υπό μορφή QR Code προς σάρωση.

Η αναγραφή του QR Code για πληρωμές IRIS θα αποτυπώνεται στο σώμα της απόδειξης που εκδίδεται ώστε η έκδοσή της να προηγείται της πληρωμής.

Οι νέες διατάξεις ορίζουν οι δικαιούχοι πληρωμής, οι οποίοι αποδέχονται κάρτες πληρωμών, και οι δικαιούχοι πληρωμής που αποδέχονται υποχρεωτικά πληρωμές μέσω υπηρεσίας άμεσης πληρωμής, να ενημερώνουν τους καταναλωτές σχετικά με την αποδοχή καρτών και μέσων πληρωμής του συστήματος καρτών πληρωμής, με σαφή τρόπο που δεν επιδέχεται παρερμηνείας.

Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να αναγράφονται ευκρινώς στην είσοδο του καταστήματος και στο ταμείο, καθώς και στον διαδικτυακό τόπο μέσω του οποίου δέχονται πληρωμές.

Μέχρι σήμερα, οι εγγεγραμμένοι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι στην υπηρεσία IRIS είναι 117.000, δηλαδή μόλις το 10%, περίπου, του συνολικού αριθμού των ελευθέρων επαγγελματιών στη χώρα μας, που αριθμούν συνολικά περί το 1,3 εκατ.

«Κούρεμα» της προκαταβολής φόρου για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους ως προσωρινό «αντίδοτο» στο σοκ που θα υποστούν από το νέο τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης, προβλέπει το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών με τίτλο «Μέτρα για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής». «Ψαλίδι» πέφτει και στο Τέλος Επιτηδεύματος, ενώ γίνεται ξεκάθαρο τι ισχύει όταν παράλληλα υπάρχουν εισοδήματα από μισθωτή εργασία, συντάξεις ή αγροτική δραστηριότητα.

Όπως προαναφέρθηκε, το ν/σ εμπεριέχει μεταβατικά διάταξη με την οποία οι επαγγελματίες που θα φορολογηθούν για τα φετινά (2023) εισοδήματα με το τεκμήριο, θα πληρώσουν το 2024 μειωμένη κατά 50 % προκαταβολή φόρου.

Ποιοι απαλλάσσονται από το τεκμήριο ελάχιστης αμοιβής

Με το νομοσχέδιο που δόθηκε για δημόσια διαβούλευση, θεσπίζεται το ελάχιστο τεκμαιρόμενο κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα: Από την εφαρμογή του τεκμηρίου απαλλάσσονται οι επαγγελματίες που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%. Ακόμη, μειώνεται κατά 50 % για τους επαγγελματίες που ασκούν δραστηριότητα και έχουν την κύρια κατοικία σε οικισμούς με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω από 3.100.

Τυχόν εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις ή από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα συνυπολογίζονται για την κάλυψη του τεκμηρίου.

Για παράδειγμα αν το τεκμήριο για έναν επαγγελματία προσδιορίζεται στις 12.000 ευρώ και ο ίδιος έχει εισόδημα από μισθούς ύψους 7.000 ευρώ, το τεκμήριο μειώνεται στις 5.000 ευρώ (12.000-5.000).

Πότε μπορεί να αμφισβητηθεί το τεκμήριο

Εφόσον οι ελεύθεροι επαγγελματίες πληρούν κάποιες προϋποθέσεις, τους δίνεται η δυνατότητα αμφισβήτησης του τεκμηρίου.

Συγκεκριμένα, οι φορολογούμενοι μπορούν να αμφισβητήσουν το τεκμήριο στις περιπτώσεις που:

υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία,
είναι φυλακισμένοι,
νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική,
βρίσκονται σε αδυναμία άσκησης δραστηριότητας λόγω εγκυμοσύνης ή λοχείας με βάση την εργατική νομοθεσία,
έχουν αποδεδειγμένα πληγεί από εκτεταμένες φυσικές καταστροφές που κατέστησαν αδύνατη, συνολικά ή μερικά, την άσκηση της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής τους δραστηριότητας,
τελούν υπό ανάκληση της άδειας λειτουργίας της ατομικής τους επιχείρησης ή της άδειας άσκησης επαγγέλματός τους,
τελούν υπό απαγόρευση λειτουργίας του καταστήματος ή άλλου χώρου άσκησης της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής τους δραστηριότητας σε εφαρμογή απόφασης δημόσιας αρχής για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας ή άλλου λόγου που υπαγορεύει το δημόσιο συμφέρον,
προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι για λόγους ανωτέρας βίας δεν ασκούσαν επιχειρηματική δραστηριότητα για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Τεκμήριο ακόμη και σε περίπτωση… διακοπής του ελεύθερου επαγγέλματος
Για την αντιμετώπιση καταχρηστικών ενεργειών ορίζεται ότι φορολογούμενος που διακόπτει το ελεύθερο επάγγελμα και συμμετέχει ως μοναδικός μέτοχος ή εταίρος σε μονοπρόσωπη εταιρεία που ασκεί την ίδια επιχειρηματική δραστηριότητα, μπορεί να φορολογείται με το τεκμήριο αν από τη σύγκριση των φόρων στις δυο περιπτώσεις προκύπτει μικρότερη φορολογική επιβάρυνση.

Προβλέπεται ότι η προσαύξηση λόγω ΚΑΔ δεν ισχύει όταν ο μέσος όρος του ετήσιου κύκλου εργασιών του αντίστοιχου Κ.Α.Δ. δεν υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ ή όταν το πλήθος των επιτηδευματιών που υπάγονται στον συγκεκριμένο Κ.Α.Δ. δεν υπερβαίνει τους 30. Διευκρινίζεται επίσης ότι για τον υπολογισμό του μέσου όρου του κύκλου εργασιών δεν λαμβάνονται υπόψη οι επιτηδευματίες με μηδενικό τζίρο.

Για τους επαγγελματίες που δηλώνουν ζημιές και φορολογούνται με το τεκμήριο, προβλέπεται ότι οι ζημιές δεν μεταφέρονται για να συμψηφιστούν με τα κέρδη επομένων ετών.

Πώς υπολογίζεται το νέο τεκμήριο

Βασική φιλοσοφία του νομοσχεδίου είναι ότι η προσωπική συνεισφορά κάθε ελεύθερου επαγγελματία στην ατομική του επιχείρηση δεν μπορεί να αποτιμάται σε επίπεδο χαμηλότερο από το εισόδημα του μισθωτού που πληρώνεται με τον κατώτατο μισθό. Προκειμένου να μην υπάρχει εξισωτική αντίληψη, το ύψος της προσωπικής αυτής συνεισφοράς προσαυξάνεται ανάλογα με τα χρόνια της επαγγελματικής δραστηριότητας, το σύνολο της μισθοδοσίας και το ύψος του τζίρου της επιχείρησης. Συγκεκριμένα, για τον υπολογισμό της φορολογίας λαμβάνονται υπόψιν:

Ο εκάστοτε ισχύων κατώτατος μισθός προσαυξημένος κατά 10% για κάθε 3 χρόνια επαγγελματικής δραστηριότητας μετά την πρώτη εξαετία ή ο ανώτερος ετήσιος μισθός που ο ελεύθερος επαγγελματίας καταβάλλει σε υπάλληλό του. Λαμβάνεται υπόψη το μεγαλύτερο από τα δύο ποσά με ανώτατο όριο σε κάθε περίπτωση τις 30.000 ευρώ.
Συντελεστής προσαύξησης του ποσού που προκύπτει από το προηγούμενο κριτήριο, στις περιπτώσεις που ο ετήσιος τζίρος είναι υψηλότερος από το μέσο όρο του εκάστοτε κλάδου. Η προσαύξηση είναι 35 % για όσους πραγματοποιούν τζίρο μεγαλύτερο του μέσου όρου, 70% για τζίρο μεγαλύτερο του 150% του μέσου όρου και 100% για τζίρο που υπερβαίνει το διπλάσιο του μέσου όρου.

Το 10 % του κόστους μισθοδοσίας του προσωπικού με όριο τις 15.000 ευρώ.

Το ελάχιστο τεκμαιρόμενο κέρδος ορίζεται κατ’ ανώτατο όριο 50.000 ευρώ και είναι το άθροισμα τριών συντελεστών.
Ορίζεται ότι το τεκμήριο δεν εφαρμόζεται κατά τα τρία πρώτα χρόνια της επαγγελματικής δραστηριότητας, για το τέταρτο έτος μειώνεται κατά 67 % και για το πέμπτο έτος κατά 33 %.

Η φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών από το 2024 αλλάζει επίπεδο και τίποτε πλέον δεν θα είναι ίδιο με αυτό που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα

Σε ασφυκτικό φορολογικό κλοιό από τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις θα βρεθούν από την αρχή του έτους ελεύθεροι επαγγελματίες και ιδιοκτήτες ατομικών επιχειρήσεων, στην πανστρατιά που έχει κηρύξει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών προκειμένου να περιορίσει στο μέγιστο δυνατό βαθμό την εκτεταμένη φοροδιαφυγή στον κλάδο.

Το πρώτο επίπεδο προς την κατεύθυνση της φορολογικής συμμόρφωσης, αποτελεί η αλλαγή του τρόπου φορολόγησης ελεύθερων επαγγελματιών και ατομικών επιχειρήσεων που μέχρι σήμερα, στην συντριπτική τους πλειονότητα ήταν στο απυρόβλητο για την Εφορία, αφού δήλωναν εισοδήματα πείνας.

Η δεύτερη γραμμή «επίθεσης» απέναντι στην φοροδιαφυγή θα είναι η απελευθέρωση δυνάμεων στην ΑΑΔΕ, προκειμένου να επικεντρώσει τους ελέγχους εκεί που πραγματικά βρίσκεται μεγάλος όγκος αποκρυβείσας φορολογικής ύλης, ώστε να έχουν μεγαλύτερο ποσοτικό αποτέλεσμα. Όπως σημειώνουν αξιωματούχοι στην ΑΑΔΕ, μέχρι σήμερα ήμασταν αναγκασμένοι να ελέγχουμε - δειγματοληπτικά - έναν μεγάλο όγκο φορολογουμένων, αλλά στο εξής αυτή η περίμετρος περιορίζεται και οι έλεγχοι θα είναι πιο εστιασμένοι.

Τρίτη στην σειρά, αλλά όχι από πλευράς σπουδαιότητας, είναι η διασύνδεση ταμειακών μηχανών με τα POS καθώς και η επέκταση χρήσης αυτής στο σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας. Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, μάλιστα, με δηλώσεις του στα μέσα της εβδομάδος έσπευσε να κλείσει κάθε συζήτηση για ενδεχόμενο νέας παράτασης στην υλοποίηση του μέτρου.

Η φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών από το 2024 αλλάζει επίπεδο και τίποτε πλέον δεν θα είναι ίδιο με αυτό που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Όπως αναφέρουν κορυφαία στελέχη του υπουργείου και της ΑΑΔΕ, μέχρι σήμερα η συντριπτική πλειονότητα που δήλωνε μηδενικά ή πολύ χαμηλά εισοδήματα βρισκόταν σε μία ιδιότυπη φορολογική ασυλία, εκτός κι αν πιανόταν στα δίχτυα των δειγματοληπτικών ελέγχων. Αυτό, όπως αναφέρουν, παύει να υφίσταται και τα εισοδήματα που θα δηλώνονται στο εξής, θα προσεγγίζουν τα πραγματικά.

Παράλληλα, οι ίδιοι αξιωματούχοι αναφέρουν ότι, το πλέον προκλητικό του πράγματος είναι ότι ένας σημαντικός αριθμός των συγκεκριμένων φορολογουμένων λάμβαναν κάθε λογής επιδόματα που προορίζονται για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, στερώντας ουσιαστικά την δυνατότητα να τα λάβουν κάποιοι άλλοι που τα έχουν πραγματικά ανάγκη.

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Χάρης Θεοχάρης, πρόκειται για μία ήπια μεταρρύθμιση που ταυτόχρονα αποκαθιστά σε ένα βαθμό την φορολογική δικαιοσύνη.

Οι αλλαγές

Ας δούμε επιγραμματικά τις αλλαγές που επέρχονται στο τρόπο φορολόγησης:

1. Υπολογισμός της ελάχιστης αμοιβής: Το ύψος της δεν μπορεί να υπολείπεται του μεγαλύτερου μεταξύ του ελάχιστου βασικού μισθού προσαυξημένου κατά 10% για κάθε 3 χρόνια εργασίας ως αυτοαπασχολούμενος μετά τα 3 πρώτα έτη και του ανώτερου ετήσιου μισθού έως 30.000 ευρώ που ο ελεύθερος επαγγελματίας καταβάλλει στο προσωπικό του. Για τον υπολογισμό της ελάχιστης αμοιβής, λαμβάνονται υπόψη τυχόν εισοδήματα από μισθωτή εργασία του αυτοαπασχολούμενου.

2. Κόστος μισθοδοσίας. Η ελάχιστη αμοιβή προσαυξάνεται με ένα ποσό ίσο με το 10% του ετήσιου κόστους μισθοδοσίας (μισθός, εργοδοτικές εισφορές, παροχές σε είδος) του προσωπικού που ο αυτοαπασχολούμενος απασχολεί στην επιχείρησή του, με ανώτατο όριο τις 15.000 ευρώ.

3. Τζίρος. Όταν ο ετήσιος τζίρος του αυτοαπασχολούμενου είναι σημαντικά μεγαλύτερος από το μέσο όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ η ελάχιστη αμοιβή εισόδημα προσαυξάνεται κλιμακωτά με ανώτερο όριο τα 50.000 ευρώ.

Σύμφωνα με το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, με τις αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος για 473.000 επαγγελματίες θα υπάρξει πρόσθετη επιβάρυνση 1.444 ευρώ κατά μέσον όρο, 124.000 δεν θα έχουν καμία μεταβολή στο εκκαθαριστικό τους, ενώ 138.000 θα έχουν ελάφρυνση 560 ευρώ λόγω της μείωσης του τέλους επιτηδεύματος.

Σημειώνεται ότι σήμερα μόλις το 4% των ελευθέρων επαγγελματιών καταβάλλει το 50% των φόρων της συγκεκριμένης επαγγελματικής τάξης ενώ με το νέο σύστημα το 50% των φόρων θα καταβάλλεται από το 12% των φορολογουμένων.

Τέλος, από την 1η Μαρτίου 2024 όλες οι ταμειακές μηχανές θα είναι συνδεδεμένες με τα τερματικά POS. Ήδη έχει ξεκινήσει η διαδικασία καταγραφής στο Μητρώο POS όλων των τερματικών, με την ΑΑΔΕ να επιβάλλει την υποχρέωση σε όλες τις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν τερματικές συσκευές είτε εγχώριες, είτε του εξωτερικού να εξασφαλίσουν την ακρίβεια των στοιχείων που τους αφορούν, τα οποία δηλώθηκαν από τους παρόχους στην ψηφιακή πύλη της ΑΑΔΕ.

Τα 10 κριτήρια με τα οποία θα προσδιορίζεται το ελάχιστο ύψος φορολογητέων κερδών για κάθε επαγγελματία

Την επαναφορά των τεκμαρτού τρόπου φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών, που είχε παρουσιάσει, πριν από μια 20ετία ο τότε υπουργός Οικονομικών Αλέκος Παπαδόπουλος, δρομολογεί τελικά το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Στην απόφαση αυτή κατέληξε επειδή όλοι οι άλλοι τρόποι που αναζητήθηκαν προκειμένου να αναγκαστούν οι αυτοαπασχολούμενοι και ελεύθεροι επαγγελματίες, να δηλώσουν αυξημένα εισοδήματα και να πληρώσουν αυξημένο φόρου δεν παράγουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.

Υπενθυμίζεται ότι πάνω από το 50% των ελευθέρων επαγγελματιών δηλώνουν καθαρά κέρδη έως 5.000 ευρώ(!) και δύο στους τρεις δηλώνουν μέχρι 10.000 ευρώ, εισοδήματα που αποτελούν πρόκληση.

Στόχος του οικονομικού επιτελείου είναι να διευρυνθεί η φορολογική βάση, ώστε να αναγκαστούν να δηλώνουν περισσότερα, αλλά όλοι οι τρόποι που προτάθηκαν, διαπιστώθηκε ότι  δεν θα είχαν ουσιαστικό αποτέλεσμα πλην ενός: Την επαναφορά των τεκμαρτής φορολόγησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών.

Όπως πρώτο έγραψε το Σin, η κυβέρνηση αναζητεί αποτελεσματικότερο τρόπο φορολόγησης των επιτηδευματιών που φοροδιαφεύγουν, αλλά ήθελε να αποφύγει τα αντικειμενικά κριτήρια.

Δεν μπόρεσε όμως, γιατί απλά δεν υπάρχει άλλη μέθοδος, όταν κυριαρχεί στην αγορά η φράση «με απόδειξη ή χωρίς;».

Θα πρόκειται για το σύστημα που εφαρμόστηκε από το 1994 και απέδωσε σημαντικά έσοδα στα κρατικά ταμεία, ενώ όταν καταργήθηκαν οι κρατικές εισπράξεις κατέγραψαν απότομη μείωση και φτάσαμε στα σημερινά, απαράδεκτα εισοδηματικά επίπεδα.

Στο σύστημα που εξετάζεται να εφαρμοστεί θα είναι εκείνο του 1994, προσαρμοσμένο στα σημερινά δεδομένα της αγοράς και των επιχειρήσεων.

Πως θα λειτουργούν τα κριτήρια

Με το σύστημα αυτό, το εισόδημα του ελεύθερου επαγγελματία και αυτοαπασχολούμενου θα προσδιορίζεται με σειρά 10 κριτηρίων και συγκεκριμένα:

1) Το είδος και τα έτη άσκησης της δραστηριότητας.

2) Η εμπορική, η επαγγελματική αμοιβή που εκφράζει την αμοιβή του επιχειρηματία ή του ελεύθερου επαγγελματία και η οποία θα καθορίζεται με βάση την αμοιβή των μισθωτών του κλάδου προσαυξημένη κατά ένα ορισμένο ποσοστό.

3) Η ειδικότητα και οι επιστημονικοί τίτλοι.

4) Ο τόπος εγκατάστασης της επιχείρησης ή του γραφείου.

5) Το απασχολούμενο προσωπικό και οι δαπάνες μισθοδοσίας.

6) Οι λειτουργικές δαπάνες.

7) Ο μοναδικός συντελεστής καθαρού κέρδους για τις επιχειρήσεις ή καθαρής αμοιβής για τους ελεύθερους επαγγελματίες.

8) Η μισθωτική αξία των ακινήτων που χρησιμοποιεί η επιχείρηση ή ο επιτηδευματίας, η οποία θα προκύπτει με βάση τον αριθμό των τετραγωνικών, την τιμή ζώνης και έναν συγκεκριμένο συντελεστή τεκμαρτού ενοικίου.

9) Η αλλαγή των Μοναδικών Συντελεστών Καθαρού Κέρδους, που εφαρμόζεται στα ακαθάριστα έσοδα σε κάθε ΚΑΔ.

10) Οι πωλήσεις και οι εισπράξεις που θα διαβιβάζονται στο myData.

Με τη διαδικασία αυτή θα προκύπτει ένα ελάχιστο ύψος εισοδήματος, για κάθε επαγγελματία, ανάλογα με την ειδικότητα κ.λπ. το οποίο θα δηλώνουν σχεδόν υποχρεωτικά όλοι.

Όσοι θα δηλώνουν χαμηλότερα κέρδη, θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι συνέτρεξαν ειδικοί λόγοι (ανωτέρα βίας κ.λ.π.)

Περίπου 12.000 δυνητικά μελλοντικοί συνταξιούχοι θα μπορούν να βγουν στη σύνταξη αν και έχουν οφειλές.

Σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας Άδωνι Γεωργιάδη απεγλωβίζονται 12.000 δυνητικά συνταξιούχοι με τη νέα διάταξη που αφορά τη συνταξιοδότηση μη μισθωτών με οφειλές πάνω από 20.000 ευρώ.

Με την προτεινόμενη διάταξη, δίνεται λύση στο αδιέξοδο που αντιμετωπίζουν μη μισθωτοί ασφαλισμένοι, οι οποίοι βρίσκονται σε ηλικία συνταξιοδότησης, πλην όμως παραμένουν εγκλωβισμένοι λόγω πραγματικής αδυναμίας αποπληρωμής των συσσωρευμένων ληξιπρόθεσμων οφειλών τους στον e-ΕΦΚΑ.

Ειδικότερα, αυξάνεται το ανώτατο όριο οφειλών ασφαλιστικών εισφορών για συνταξιοδότηση από €20.000 σε €30.000 (από €6.000 σε €10.000 για τον π. Ο.Γ.Α.), για οφειλέτες που έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος ηλικίας τους και, ταυτόχρονα, έχουν καταβάλει εισφορές για τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης. Για το ποσό από €20.000 έως €30.000 (€6.000 ως €10.000 για τον π. ΟΓΑ), παρακρατείται ποσοστό τουλάχιστον 60% της μηνιαίας σύνταξης, ενώ για το υπόλοιπο χρέος, γίνεται παρακράτηση σε 60 δόσεις μέχρι την εξόφλησή του, όπως γίνεται και σήμερα. Ως κριτήριο υπαγωγής στη ρύθμιση τίθεται όριο τραπεζικών καταθέσεων του οφειλέτη στις €12.000 (€6.000 για οφειλέτες του π. ΟΓΑ).

Παράδειγμα:

Ασφαλισμένος με οφειλές €29.000 δικαιούται μηνιαία σύνταξη €750. Αυτό σημαίνει ότι η παρακράτηση αρχικά θα ανέρχεται σε €750 x 60% = €450, και αυτός θα λαμβάνει €300. Εντός 20 μηνών η οφειλή του θα έχει μειωθεί κατά €450 x 20 = €9.000, με το υπόλοιπό του να ανέρχεται σε €20.000. Από αυτό το σημείο και έπειτα θα ενταχθεί στο καθεστώς των 60 δόσεων. Η νέα του παρακράτηση θα είναι €20.000/60 = €333,33 ως την αποπληρωμή της οφειλής και θα λαμβάνει σύνταξη € 416,67 το μήνα για 60 μήνες.

Στο ραντάρ όσοι ελεύθεροι επαγγελματίες δηλώνουν μικρότερα εισοδήματα από τους υπαλλήλους τους - Πώς κλείνουν τα παράθυρα για… επιδόματα απληστίας στους ελεύθερους επαγγελματίες - Ειδικά κριτήρια και διασταυρώσεις.

Τρόπους για να περιορίσουν το προνόμιο των ελευθέρων επαγγελματιών να «αυξομειώνουν» τα κέρδη τους, ώστε να μην φορολογούνται κατά το δοκούν, αλλά και να μην καθίστανται μαζικά δικαιούχοι κοινωνικών παροχών ή βοηθημάτων που προορίζονται για τους πραγματικά πτωχούς (τέκνων, βρεφονηπιακοί, έκτακτα επιδόματα "pass" κλπ), αναζητούν στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Στόχος είναι, είτε με ελέγχους ή κίνητρα για αποκάλυψη φορολογητέας ύλης, είτε μέσω αναμόρφωσης των κριτηρίων για παροχή επιδομάτων, να αναγκαστούν χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες «υψηλού ρίσκου» να δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα.

Η αρχή ήδη έγινε για το νέο Επίδομα Θέρμανσης που θα δοθεί φέτος: από το υπουργείο Οικονομικών ετέθη για πρώτη φορά και πρόσθετο κριτήριο τζίρου, με όριο έως 80.000 ευρώ ετησίως, ειδικά για τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα.

Ο λόγος είναι ότι -κατά μέσον όρο- οι ελεύθεροι επαγγελματίες δηλώνουν καθαρά κέρδη, χαμηλότερα από τον βασικό μισθό των 780 ευρώ που δίνουν στους υπαλλήλους τους, ή ακόμα και από αυτό ακόμα το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα των 200-420 ευρώ το μήνα!

Με βάση τις φορολογικές δηλώσεις, υπολογίζεται ότι τουλάχιστον ένα εκατομμύριο έμποροι και επαγγελματίες δηλώνουν κάθε χρόνο εισοδήματα (κέρδη) για τα οποία, αν τα έβγαζαν σαν μισθωτοί ή συνταξιούχοι, θα έμεναν πλήρως αφορολόγητοι.

Υδραυλικοί και κουρείς δηλώνουν πενιχρά εισοδήματα

Σε σύγκριση με τους μισθοσυντήρητους, σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Οικονομικών, πέρυσι οι ελεύθεροι επαγγελματίες ιατροί στη χώρα μας δήλωσαν πως είχαν ετήσια κέρδη 8.793 ευρώ που αντιστοιχεί σε όσα παίρνει ένας μισθωτός των 628 ευρώ το μήνα (σε 14 καταβολές), οι υδραυλικοί 7.617 ευρώ το χρόνο που αντιστοιχούν σε μισθωτό που ζει με 544 ευρώ το μήνα, ενώ οι κουρείς δήλωσαν ετήσιο εισόδημα 2.803 ευρώ που αντιστοιχεί σε… μισθό ύψους 200 ευρώ το μήνα.

Σε αυτό το πλαίσιο, ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι που δήλωσαν φέτος στην εφορία ακαθάριστα έσοδα πάνω από 80.000 ευρώ θα αποκλείονται αυτομάτως από τη χορήγηση επιδόματος θέρμανσης.

Αφορμή για τις αλλαγές είναι η υψηλή φοροδιαφυγή που σημειώνεται καθώς το 55% των αυτοαπασχολούμενων δηλώνουν έως 5.000 ευρώ!

Με νέο καθεστώς θα φορολογηθούν οι αυτοαπασχολούμενοι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες το 2024, καθώς το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών θα διαμορφώσει και θα νομοθετήσει εντός του φθινοπώρου τις σχεδιαζόμενες αλλαγές.

Οι ανατροπές στον τρόπο φορολόγησης των αυτοαπασχολούμενων θα είναι ριζικές, σύμφωνα με τις πληροφορίες του Σin και θα καλύπτουν τόσο την κλίμακα φορολογίας όσο και το καθεστώς των τεκμαρτών δαπανών.

Αφορμή για τις αλλαγές είναι η υψηλή φοροδιαφυγή που σημειώνεται στον συγκεκριμένο κλάδο, καθώς το 55% των ελευθέρων επαγγελματιών δηλώνουν εισοδήματα έως 5.000 ευρώ!

Σε ότι αφορά στη φορολογική κλίμακα σχεδιάζεται η αύξηση του φορολογικού συντελεστή με τον οποίο φορολογούνται τα εισοδήματα μέχρι 10.000 ευρώ και είναι σήμερα στο 9%. Ο συντελεστής θα αυξηθεί στο 15-20%, ενώ δεν έχει διευκρινιστεί αν θα μεταβληθούν οι συντελεστές φόρου για τα υψηλότερα εισοδήματα.

Παράλληλα θα επανεξεταστούν όλες οι φοροαπαλλαγές που ισχύουν σήμερα στη φορολογία εισοδήματος των ατομικών επιχειρήσεων. Ειδικότερα προτείνεται να γίνει αναμόρφωση των διατάξεων για τις δαπάνες που εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων και των ελευθέρων επαγγελματιών, ώστε όσες περιπτώσεις κριθεί ότι δεν εξυπηρετούν παραγωγικούς και αναπτυξιακούς σκοπούς, να καταργηθούν.

Δηλαδή, θα αναγνωρίζονται προς έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα μόνο οι δαπάνες που είναι απαραίτητες για τη δραστηριότητα που ασκεί ο υπόχρεος.

Ακόμη, για να αναγνωριστούν οι προς έκπτωση δαπάνες θα πρέπει να έχουν περάσει μέσα από το MyDATA, ενώ στο τραπέζι βρίσκεται και η κατάργηση της αναγνώρισης των δαπανών που πληρώνονται με μετρητά και είναι αξίας έως 500 ευρώ.

Δεν αποκλείεται να καταργηθεί πλήρως των όριο και να αναγνωρίζονται προς έκπτωση μόνο οι δαπάνες που πληρώνονται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.

Εξετάζονται επίσης τα ακόλουθα μέτρα:

1. Η αλλαγή των Μοναδικών Συντελεστών Καθαρού Κέρδους, ώστε να περιοριστεί η δυνατότητα μείωσης των καθαρών κερδών.

2. Η διατήρηση των τεκμηρίων κατ΄ εξαίρεση για τους ελεύθερους επαγγελματίες, στην περίπτωση που μειωθούν ή καταργηθούν για τους μισθωτούς.

3.Η αύξηση των φορολογικών ελέγχων ειδικά των τραπεζικών λογαριασμών των ελευθέρων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων.

4. Η υποχρέωση γιατρών, δικηγόρων και άλλων ελευθέρων επαγγελματιών να τηρούν ψηφιακό πελατολόγιο, το οποίο θα μπορεί άμεσα να διασταυρώνεται με τα δηλωθέντα εισοδήματα και τις τραπεζικές καταθέσεις του επαγγελματία.

5. Η καθιέρωση  του ψηφιακού δελτίου αποστολής, που θα εφαρμοστεί πιλοτικά έως τον προσεχή Δεκέμβριο και υποχρεωτικά εντός του 2024.

6. Η υποχρεωτική χρήση των POS σε όλη την αγορά και σε όλη τη χώρα, ακόμη και σε χωριά.

Οι μισοί κάτω από τα όρια της φτώχειας!

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΑΑΔΕ, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι δηλώνουν τα ακόλουθα καθαρά κέρδη ανά εισοδηματικό κλιμάκιο:

- Οι 86.060 ή το 23,5% δηλώνουν εισοδήματα έως 1.000 ευρώ ετησίως.

- Οι 202.547 επαγγελματίες ή το 55,2% δηλώνουν εισοδήματα έως 5.000 ευρώ ετησίως.

- Οι 268.027 επαγγελματίες ή το 73,1% δηλώνουν εισοδήματα έως 10.000 ευρώ ετησίως.

- Οι 323.104 επαγγελματίες ή το 88,1% δηλώνουν εισοδήματα έως 20.000 ευρώ ετησίως

- Οι 344.292 επαγγελματίες ή το 93,9% δηλώνουν εισοδήματα έως 30.000 ευρώ ετησίως.

- Οι 365.088 επαγγελματίες ή το 99,5% δηλώνουν εισοδήματα έως 100.000 ευρώ ετησίως.

- Μόλις 1.699 επαγγελματίες ή το 0,5% δηλώνουν ετήσια εισοδήματα πάνω από 100.000 ευρώ.

Παγίδες μέσα από διασταυρώσεις φορολογικών δεδομένων στήνει η ΑΑΔΕ στους ελεύθερους επαγγελματίες, προκειμένου να εντοπίζει κρυμμένους τζίρους και εισοδήματα.

Οι διασταυρώσεις θα γίνονται μέσω της πλατφόρμας myDATA, όπου καταχωρούνται υποχρεωτικά τα στοιχεία των συναλλαγών των επιχειρήσεων και των ελευθέρων επαγγελματιών, με άλλα στοιχεία που διαθέτει η ΑΑΔΕ από άλλες εφαρμογές ή από πληροφορίες των υπηρεσιών της.

Με βάση το επιχειρησιακό σχέδιο της ΑΑΔΕ, αλλά και τις πληροφορίες, από τις ελεγκτικές υπηρεσίες, η Εφορία στήνει μέσω διασταυρώσεων τα ακόλουθα δόκανα:

1.  Θα διασταυρωθούν τα στοιχεία των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος και των δηλώσεων ΦΠΑ των επιχειρήσεων και των ελευθέρων επαγγελματιών για τα έτη 2021 και 2022.

Σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο της Α.Α.Δ.Ε. εντός των προσεχών εβδομάδων και μηνών θα διενεργηθεί μια πρώτη πιλοτική αξιοποίηση των δεδομένων που έχουν αναρτηθεί από τις επιχειρήσεις και τους ελευθέρους επαγγελματίες στην πλατφόρμα myData. Τα δεδομένα αυτά θα διασταυρωθούν με τα αντίστοιχα δεδομένα που έχουν δηλωθεί από τους ίδιους τους φορολογουμένους στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και στις δηλώσεις ΦΠΑ για τα φορολογικά έτη 2021 και 2022. Όσες περιπτώσεις εντοπιστούν με πολύ μεγάλες αποκλίσεις δεδομένων, κυρίως σε ποσά που αφορούν στις δαπάνες που εξέπεσαν από τα ακαθάριστα έσοδα, οι ελεγκτές θα τις παραπέμψουν για περαιτέρω ενέργειες, δημιουργώντας ένα πρώτο δείγμα υποθέσεων επιλέξιμων για φορολογικό έλεγχο.

2.  Θα διασταυρωθούν τα στοιχεία από τις πλατφόρμες διενέργειας διαδικτυακών συναλλαγών - αγορών (marketplaces).

Πρόκειται για στοιχεία των συναλλαγών που διενεργήθηκαν μέσα από ψηφιακές πλατφόρμες διαδικτυακών συναλλαγών - αγορών που αφορούσαν πληρωμές αγαθών και υπηρεσιών τα οποία θα διασταυρωθούν με τα δεδομένα που συμπεριέλαβαν στην πλατφόρμα myDATA και στις φορολογικές τους δηλώσεις οι εν λόγω επιχειρήσεις.

Πάντως, παρά τους ελέγχους και την καταγραφή των διαδικτυακών πωλήσεων σε πολλές εφαρμογές (τράπεζες, εταιρείες courier), εντούτοις είναι δεκάδες οι επιχειρήσεις που εξακολουθούν και αποκρύπτουν συναλλαγές.

Έλεγχοι στην εστίαση

Παράλληλα, οι πωλήσεις έτοιμων φαγητών μέσα από τις ψηφιακές πλατφόρμες διανομής έτοιμου φαγητού, βρίσκονται ήδη στο στόχαστρο της ΑΑΔΕ, καθώς οι φοροελεγκτικές υπηρεσίες της Α.Α.Δ.Ε. πραγματοποιούν και στοχευμένους ελέγχους σε επιχειρήσεις εστίασης, αξιοποιώντας ειδικό αλγόριθμο και λογισμικό.

Οι πλατφόρμες υποχρεωτικά αποστέλλουν στην ΑΑΔΕ στοιχεία για τις παραγγελίες φαγητού που διεκπεραιώνουν, τα οποία οι φοροελεγκτές τα συγκρίνουν με τα στοιχεία που έχουν αναρτήσει οι ίδιες οι επιχειρήσεις στο myDATA.

Εφόσον προκύπτουν διαφορές καλούνται για εξηγήσεις ή για έλεγχο.

Από «κόσκινο» θα περάσει η εφορία τους ελεύθερους επαγγελματίες και δη τις περιπτώσεις όπου προκύπτουν σοβαρές ενδείξεις φοροδιαφυγής. Σε πρώτο πλάνο για τις ελεγκτικές αρχές θα μπουν επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι (υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, εκμεταλλευτές ταξί) που έχουν δηλώσει εισοδήματα έως 10.000 ευρώ.

Οι διασταυρώσεις αυτές εντάσσονται στο πλαίσιο των ελέγχων που έχει ξεκινήσει η ΑΑΔΕ σε 3,8 εκατ. φορολογούμενους που δηλώνουν στην Εφορία εισοδήματα έως 10.000 ευρώ.

Ο βασικός μοχλός του φορολογικού ελέγχου είναι οι κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών. Οι εντολές προς τους υπαλλήλους της ΑΑΔΕ που χειρίζονται τα ειδικά συστήματα παρακολούθησης των τραπεζικών καταθέσεων προβλέπουν τις ακόλουθες κινήσεις:

1. Σύγκριση του υπολοίπου των καταθέσεων κάθε τέλους του έτους με τα δηλωθέντα εισοδήματα του τρέχοντος έτους και των προηγούμενων ετών, ώστε αν προκύψουν διαφορές, θα αποτελέσουν στοιχείο ελέγχου.

2. Καταγραφή των κινήσεων των τραπεζικών λογαριασμών, με έμφαση στις πιστώσεις. Θα ελεγχθεί δηλαδή εάν υπάρχουν τακτικές καταθέσεις ποσών ανεξαρτήτως ύψους, που υποδηλώνουν εισπράξεις από την επιχειρηματική δραστηριότητα, οι οποίες θα συσχετιστούν με τα δηλωθέντα στις περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ, ώστε να διαπιστωθεί εάν δηλώνεται ο τζίρος.

3. Θα ελεγχθούν επίσης και οι πληρωμές μέσω τραπεζικών λογαριασμών, για διάφορες υπηρεσίες, ώστε να διαπιστωθεί εάν οι συνολικές δαπάνες του επαγγελματία σε ατομικό ή οικογενειακό επίπεδο είναι υψηλές και δυσανάλογες σε σχέση με το εισόδημα.

4. Αν το σύνολο των δαπανών είναι υψηλότερο, ίσο ή κοντά στα δηλωθέντα κέρδη τότε ο υπόχρεος θα καλείται για εξηγήσεις.

Στο στόχαστρο και οι τραπεζικοί λογαριασμοί συζύγων, παιδιών, γονέων και λοιπών στενών συγγενών

Μαζικούς ελέγχους στις καταθέσεις των ελευθέρων επαγγελματιών καθώς και των συζύγων τους, των τέκνων και λοιπών στενών συγγενών διεξάγει η Εφορία προκειμένου να εντοπίσει κρυφά εισοδήματα.

Στο στόχαστρο τίθενται οι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι που έχουν δηλώσει εισοδήματα έως 10.000 ευρώ και άρα είναι ύποπτοι για φοροδιαφυγή.

ΧρηστικάΈλεγχοι καταθέσεων στο 75% των ελευθέρων επαγγελματιών! Στο στόχαστρο και οι τραπεζικοί λογαριασμοί συζύγων, παιδιών, γονέων και λοιπών στενών συγγενών

Μαζικούς ελέγχους στις καταθέσεις των ελευθέρων επαγγελματιών καθώς και των συζύγων τους, των τέκνων και λοιπών στενών συγγενών διεξάγει η Εφορία προκειμένου να εντοπίσει κρυφά εισοδήματα.

Στο στόχαστρο τίθενται οι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι που έχουν δηλώσει εισοδήματα έως 10.000 ευρώ και άρα είναι ύποπτοι για φοροδιαφυγή.

Σημειώνεται ότι το 55% δηλώνει εισοδήματα έως 5.000 ευρώ και το 75% έως 10.000 ευρώ και στο πλαίσιο αυτό, οι τρεις στους τέσσερις ελεύθερους επαγγελματίες τίθενται στο στόχαστρο των ελεγκτών.

Πρόκειται για τους ελέγχους που ανακοίνωσε ο διοικητής της ΑΑΔΕ, Γιώργος Πιτσιλής σε όσους φορολογούμενους έχουν δηλώσει εισοδήματα έως 10.000 ευρώ.

Ωστόσο, όπως διευκρίνισαν πηγές της ΑΑΔΕ, στόχοι δεν είναι οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι που δεν μπορούν να αποκρύψουν εισοδήματα, αλλά οι ελεύθεροι επαγγελματίες.

Άλλωστε, οι φορολογούμενοι που δήλωσαν εισοδήματα έως 10.000 ευρώ, είναι 3,8 εκατομμύρια, αριθμός που είναι αδύνατον να ελεγχθεί.

Στο πλαίσιο αυτό ο ελεγκτικός μηχανισμός θα εστιάσει σε περίπου 300.000 αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες που δηλώνουν χαμηλά εισοδήματα.

Πώς θα γίνουν οι έλεγχοι

Ο βασικός μοχλός του φορολογικού ελέγχου είναι οι κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών.

Οι εντολές προς τους υπαλλήλους της ΑΑΔΕ που χειρίζονται τα ειδικά συστήματα παρακολούθησης των τραπεζικών καταθέσεων προβλέπουν τις ακόλουθες κινήσεις:

-Σύγκριση του υπολοίπου των καταθέσεων κάθε τέλους του έτους με τα δηλωθέντα εισοδήματα του τρέχοντος έτους και των προηγούμενων ετών, ώστε αν προκύψουν διαφορές, θα αποτελέσουν στοιχείο ελέγχου.

-Καταγραφή των κινήσεων των τραπεζικών λογαριασμών, με έμφαση στις πιστώσεις. Θα ελεγχθεί δηλαδή εάν υπάρχουν τακτικές καταθέσεις ποσών ανεξαρτήτως ύψους, που υποδηλώνουν εισπράξεις από την επιχειρηματική δραστηριότητα, οι οποίες θα συσχετιστούν με τα δηλωθέντα στις περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ, ώστε να διαπιστωθεί εάν δηλώνεται ο τζίρος.

-Θα ελεγχθούν επίσης και οι πληρωμές μέσω τραπεζικών λογαριασμών, για διάφορες υπηρεσίες, ώστε να διαπιστωθεί εάν οι συνολικές δαπάνες του επαγγελματία σε ατομικό ή οικογενειακό επίπεδο είναι υψηλές και δυσανάλογες σε σχέση με το εισόδημα.

Αν το σύνολο των δαπανών είναι υψηλότερο, ίσο ή κοντά στα δηλωθέντα κέρδη τότε ο υπόχρεος θα καλείται για εξηγήσεις.

Οι μηχανισμοί του ελέγχου των καταθέσεων που διαθέτει η ΑΑΔΕ, είναι:

-Το «Ειδικό Λογισμικό Ελέγχου Προσαύξησης Περιουσίας», το οποίο χρησιμοποιείται από τον Μάιο του 2017 για τον προσδιορισμό της συνολικής καθαρής ατομικής/οικογενειακής τραπεζικής περιουσίας για κάθε ΑΦΜ και τη σύγκρισή της με τα δηλωθέντα ατομικά/οικογενειακά εισοδήματα κατ’ έτος, έτσι ώστε εξάγεται εκτίμηση αποκρυβείσας ή μη φορολογητέας ύλης. Μέσω αυτοματοποιημένων λογιστικών αλγορίθμων, το σύστημα μπορεί να συσχετίζει τα στοιχεία των πρωτογενών καταθέσεων με τα δηλωθέντα εισοδήματα μέσα σε λίγη ώρα, οδηγώντας σε κάποιες πρώτες ενδείξεις πιθανής φοροδιαφυγής, που αποτελούν το έναυσμα για τον ενδελεχή φορολογικό έλεγχο.

-Το «Σύστημα Μητρώων Τραπεζικών Λογαριασμών και Λογαριασμών Πληρωμών», που παρακολουθεί τις κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών του ελεγχόμενου.

Έλεγχοι και σε συγγενείς

Συγχρόνως οι έλεγχοι των καταθέσεων θα επεκταθούν σε όλα τα πρόσωπα του οικογενειακού περιβάλλοντος των επαγγελματιών.

Σε αυτά περιλαμβάνονται ασφαλώς σύζυγοι και τέκνα, αλλά και αδέλφια, γονείς, παππούδες.

Στόχος είναι να εντοπιστούν περιπτώσεις επαγγελματιών, οι οποίοι τα κρυφά έσοδα τα καταθέτουν σε λογαριασμούς άλλων προσώπων, ώστε να μην γίνονται αντιληπτά από την εφορία.

Όμως η Eφορία έχει το δικαίωμα του ελέγχου των καταθέσεων όλων των φορολογουμένων και όταν ελέγξει τις ροές στους τραπεζικούς λογαριασμούς της συζύγου, του γονέα κ.λπ. του επαγγελματία δεν θα δώσει εξηγήσεις ότι συσχετίζεται ο έλεγχος με τον «βασικό ύποπτο».