σύγχρονο απόσταγμα παράδοσης και σύγχρονης εξέλιξης, ένα μουσικό ταξίδι υψηλής αισθητικής και συγκίνησης που καταργεί τα καθιερωμένα μουσικά σύνορα.
Πολυετείς μουσικές σπουδές μελέτης και έρευνας, σημαντική ακαδημαϊκή και καλλιτεχνική πορεία, διεθνής αναγνώριση, πολλές διακρίσεις κυρίως στο εξωτερικό, συναυλίες σε σημαντικά θέατρα ανά τον κόσμο, είναι μερικά μόνο από όσα έχεις κατακτήσει μέχρι σήμερα, Ματθαίε Τσαχουρίδη.
1. Ξεκίνησες από μικρή ηλικία την ενασχόλησή σου με την ποντιακή μουσική και το παραδοσιακό τραγούδι.
Ήταν κάτι που συνέβη ως φυσικό επακόλουθο λόγω της καταγωγής σου και της επιρροής από το οικογενειακό περιβάλλον;
Πώς ξεκίνησε το ταξίδι σου στην μουσική; Οι σπουδές στο εξωτερικό ήταν επιλογή σου;
Βεβαίως και επηρέασε κατά το μέγιστο βαθμό το οικογενειακό μου περιβάλλον και το γεγονός ότι ο ήχος της ποντιακής λύρας ‘ταξίδευε’ στα αυτάκια μου από πολύ νωρίς. Ο παππούς μου, ο Μάκον ο ‘Τσαχούρ’, ο μπαμπάς και η μαμά, πάντα ενθάρρυναν τον παιδικό ενθουσιασμό μου για την παραδοσιακή μουσική του Πόντου, αλλά και ολόκληρου του Ελλαδικού χώρου. Φιλόμουσοι οι ίδιοι, συνέβαλαν στην καλή διαπαιδαγώγησή μου κι έγιναν η κύρια έμπνευση, ώστε να ακολουθήσω χωρίς δισταγμούς το δρόμο της μουσικής.
Σημαντικός και καθοριστικός παράγοντας όμως στη μουσική μου σταδιοδρομία και εξέλιξη, ήταν οι υποτροφίες από τον Μητροπολίτη Βεροίας κ.κ. Παντελεήμων και από το ίδρυμα Michael Marks Charitable Trust για τις μουσικές μου σπουδές στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου (Goldsmiths University of London), ανοίγοντας έτσι τα ‘φτερά’ μου να πετάξω στις μουσικές γειτονιές του κόσμου.
2. Με τον αδερφό σου τον Κωνσταντίνο είστε συνοδοιπόροι και στη μουσική. Πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι η συνεργασία σας και τι θαυμάζετε ο ένας στον άλλο;
Μεγαλώσαμε και πορευόμαστε μέχρι και σήμερα με παράλληλες αναζητήσεις για τη μουσική, αλλά και για τη ζωή γενικότερα. Πιστεύουμε ότι σε αυτή τη δυνατή αδελφική σχέση, ο ένας συμπληρώνει τον άλλον σε απόψεις και ιδέες, που αφορούν στη δουλειά μας. Εξάλλου, το «Ψυχή και Σώμα» ως τίτλος στη μουσική μας, δεν επιλέχθηκε τυχαία. Ο θαυμασμός, που έχουμε ο ένας για τον άλλον, είναι και κατά κάποιο τρόπο η κινητήρια δύναμη σε αυτήν την αδελφική συμμαχία.
Αυτό που θαυμάζει ο Ματθαίος στον Κωνσταντίνο, είναι η υπομονή, η δεκτικότητα, η τελειομανία. Αυτό που θαυμάζει ο Κωνσταντίνος στον Ματθαίο, είναι η έμπνευση, ο αυθορμητισμός και η απολυτότητα. Κοινή συνισταμένη μας η «Αγάπη».
3. Ποια είναι η ανταπόκριση του κοινού στη μουσική σας και κατά πόσο -πιστεύετε- επιλέγει το ευρύ κοινό την παραδοσιακή μουσική;
Τι σε ώθησε προς αυτήν και αν πιστεύεις ότι έχει αυτού του είδους η μουσική την απήχηση που της αξίζει σήμερα; Ποια η σημασία της διατήρησης της παράδοσης στις μέρες μας;
Από τη στιγμή που η ποντιακή λύρα είναι ένα παραδοσιακό μουσικό όργανο, σαφώς και πρωταγωνιστεί η παραδοσιακή μουσική στο ρεπερτόριό της. Όταν όμως κυριαρχεί και πρωταγωνιστεί σε ένα παγκόσμιο μουσικό ρεπερτόριο και αναδεικνύει τις μουσικές δυνατότητές της με έναν μοναδικό και ιδιαίτερο τρόπο, αποτέλεσμα των πολύχρονων σπουδών και της μελετής μου επάνω στις μουσικές τεχνικές αυτού του οργάνου, παρατηρώ ότι εντυπωσιάζει, γεγονός που αποδεικνυεται από την έκπληξη στα μάτια του κόσμου. Ίσως αυτός να είναι και ο βασικός παράγοντας, που ο κόσμος ανταποκρίνεται ένθερμα στις εμφανίσεις και παραστάσεις μου.
Ζω με ένταση κάθε στιγμή της μουσικής εκτέλεσης και θέλω πραγματικά να μοιράζομαι τα συναισθήματά μου με τον κόσμο μέσω της μουσικής. Και τελικά ο κόσμος είναι ο μεγαλύτερος αποδέκτης, αλλά ταυτόχρονα και αυστηρός κριτής. Για αυτό και θα πρέπει να υπάρχει αλήθεια στη μουσική ερμηνεία και εκτέλεση. Από την άλλη, η παράδοση είναι ένα δυναμικό στοιχείο, που εξελίσσεται μέσα στο χρόνο. Για αυτό και πιστεύω πως πάντα θα είναι επίκαιρη κάθε μορφή παράδοσης στον πολιτισμό μας, είτε αυτό λέγεται μουσική, είτε χορός, είτε λαϊκή τέχνη.
4. «Ψυχή και Σώμα»: Είναι αυτός ο ορισμός που θα δίνατε και στην Τέχνη της μουσικής; Γιατί νομίζω ότι το "Το ένα δεν ζει δίχως το άλλο... Επίσης ας μην ξεχνάμε ότι με αυτό το μουσικό δρώμενο γεμίσατε ασφυκτικά το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών & Θεσσαλονίκης!
To «Ψυχή και Σώμα» σαφώς και έχει συμβολικό χαρακτήρα στη μουσική μας. Αυτό δίνουμε όλοι μας, μουσικοί και συντελεστές όλης της παραγωγής. Αποτέλεσμα αυτής της αφοσίωσης, του σεβασμού και της αγάπης στη μουσική ήταν και οι sold out παραστάσεις μας στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης το 2014, αλλά και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών φέτος. Προσωπικά όμως, πιστεύω πως και κάτι ακόμη πολύ σημαντικό συμβαίνει μέσα από τη μουσική μας.
Έρχονται κοντά στην ποντιακή λύρα άνθρωποι, οι οποίοι δεν έχουν βιωματική σχέση με την ποντιακή μουσική παράδοση και ενδιαφέρονται να μάθουν για αυτήν και για τον «Πόντο» γενικότερα μέσω της μουσικής μας.
5. Ποια είναι η μεγαλύτερη διάκριση για σένα Ματθαίε, η πιο σημαντική στιγμή στην πορεία σου μέχρι σήμερα και πόσο δικαιωμένος νιώθεις από όλη αυτή την αναγνώριση;
Ίσως η πιο σημαντική ήταν το 2005, όταν η Ακαδημία Τεχνών Μεγάλης Βρετανίας με βράβευσε ως τον καλύτερο “performer of the year.” Ήταν η μεγαλύτερη διάκριση που είχε ποτέ η ποντιακή λύρα σε διεθνές επίπεδο. Εκεί γνώρισα τους Brian Eno, Cat Stevens (Yusuf Islam), Gilad Atzmon, Peter Gabriel, Nick Page, σπουδαίους μουσικούς και παραγωγούς της δυτικο-ευρωπαϊκής μουσικής σκηνής.
Όχι ότι η δική μας μουσική στερείται του μεγέθους και της αξίας της δυτικο-ευρωπαϊκής. Είναι η αναγνώριση και δικαίωση σε ένα διαφορετικό επίπεδο και διάσταση, όχι για εμένα, το τονίζω, αλλά για την ποντιακή λύρα, όπου μέσω της αγάπης μου για «αυτήν», αποκτά μια θέση που πραγματικά της αξίζει στην παγκόσμια μουσική σκηνή.
6. Έχοντας εκπροσωπήσει τη χώρα μας στο εξωτερικό, ποια είναι τα συναισθήματά σου; Τι θυμάσαι πιο έντονα απ’ τις εμφανίσεις σου έξω και τι αποκόμισες απ’ αυτές;
Η επικοινωνία με τον κόσμο μέσω της μουσικής μου! Θα έλεγα πως κάθε εμπειρία του εξωτερικού είναι πολύτιμη και πολυσήμαντη στη διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός ατόμου. Το να εκπροσωπείς όμως τη χώρα σου και την κουλτούρα σου έξω από τα «σύνορα», είναι πραγματικά πολύ δυνατό συναίσθημα!
Ειδικά όταν σου δίνεται η ευκαιρία να παίξεις σε χώρους όπως το Royal Albert Hall, Queen Elizabeth Hall (Λονδίνο), Gasteig KulturZentrum (Μόναχο), Moscow Theatre (Μόσχα), Saad Hall, Art Palace Centre (Ιράκ), Danforth Music Hall (Τορόντο), Talar Vahdat Hall (Τεχεράνη) και αλλού, όπου το κοινό είναι τουλάχιστον εξειδικευμένο και συνειδητοποιημένο!
Το σημαντικότερο εφόδιο που αποκομίζω από αυτές τις εμπειρίες, είναι ο απόλυτος σεβασμός στο «άγνωστο», αλλά και η αποδοχή αυτού, που εξ αρχής δεν κατανοείται από το κοινό. Κάθε στιγμή στη μουσική είναι σημαντική και ιερή, έτσι δύσκολα θα μπορούσα να ξεχωρίσω κάτι από αυτή την πορεία. Ωστόσο, κάθε τελευταία εμφάνιση-παράσταση «ηχεί» όλο και πιο έντονα στα αυτιά μου.
7. Χρησιμοποιείς ως βασικό όργανο την ποντιακή λύρα. Αλλά δεν παίζεις αυτό που λέμε παραδοσιακή ποντιακή μουσική. Πώς αντιδρά ο κόσμος;
Το παίξιμο της λύρας σου ακούγεται σαν του βιολιού...πως συμβαίνει αυτό;
Δε θα συμφωνήσω με την τοποθέτησή σας στο πρώτο σκέλος της ερώτησής σας. Τα παραδοσιακά ποντιακά τραγούδια είναι ο βασικός κορμός στο ρεπερτόριό μου. Ένα διαφορετικό άκουσμα από ένα παραδοσιακό μουσικό όργανο όμως, σίγουρα προκαλεί απορία, θαυμασμό ίσως και κάποια αρνητική, καλοπροαίρετη θέλω να πιστεύω, κριτική, από ανθρώπους, οι περισσότεροι από τους οποίους, στερούνται βασικών γνώσεων μουσικής και θέλουν τα παραδοσιακά μας μουσικά όργανα να εκτελούν μόνο παραδοσιακή μουσική και τίποτα παραπάνω, για να τους θυμίζει τα τραγούδια του παρελθόντος και της επανάληψης.
Τονίζω στο σημείο αυτό, ότι δεν αναφέρομαι στην ιστορική αξία και σημαντικότητα αυτών των μουσικών τραγουδιών και σκοπών, τα οποία εκτελώ κι ερμηνεύω με απόλυτη αγάπη και σεβασμό. Αναφέρομαι στην επανάληψη και στον κορεσμό ενός ρεπερτορίου, που ανακυκλώνεται συνεχώς.
Σαφώς και τα προστατεύουμε και τα διατηρούμε με απόλυτο σεβασμό. Σας διαβεβαιώνω λοιπόν, ότι πρώτα από όλα παίζω, για να χρησιμοποιήσω τα ακριβή λόγια της ερώτησής σας, αυτό που λέμε παραδοσιακή ποντιακή μουσική και εκτελώ με τη λύρα μου αυτό το ρεπερτόριο με έναν τρόπο, ο οποίος είναι αποδεκτός από κάθε παραδοσιακό πόντιο ακροατή, αλλά και από το ευρύ κοινό.
Αυτό όμως, που προσπαθώ να κάνω μέσω της εμπειρίας των σπουδών μου, αλλά και της επικοινωνίας μου με διάφορους μουσικούς πολιτισμούς έξω από τα γεωγραφικά όρια του τόπου μας, είναι το εξής: να χρησιμοποιείται η ποντιακή λύρα, ένα καθ’ αυτού παραδοσιακό μουσικό όργανο, ως το κύριο μελωδικό όργανο και να πρωταγωνιστεί με τον μοναδικό της ήχο, εκτελώντας ένα παγκόσμιο μουσικό ρεπερτόριο. Ο ήχος της λύρας, πέρα από τις κατασκευαστικές και οργανολογικές ιδιότητες και ομοιότητες, μοιάζει με αυτόν του βιολιού. Μοιάζει δηλαδή με τον ήχο του «βασιλιά» των μουσικών οργάνων.
Φανταστείτε λοιπόν, πόσο μεγάλο εύρος ρεπερτορίου και πόσες μουσικές δυνατότητες έχει η ποντιακή λύρα. Με αυτόν τον τρόπο λοιπόν, η λύρα αποκτά έναν «οικουμενικό χαρακτήρα» και με τη δύναμη του ήχου της, συγκινεί και προσελκύει ακροατές και θεατές, που για πρώτη φορά γεύονται ως εμπειρία αυτό το άκουσμα. Για εμένα, το σημαντικότερο πράγμα, είναι να έρθουν κοντά στην ποντιακή λύρα άνθρωποι, οι οποίοι δεν έχουν βιωματική σχέση με την ποντιακή μουσική παράδοση και να ενδιαφερθούν να μάθουν για τον «Πόντο» γενικότερα, μέσω της μουσικής μας.
8. Τι δυσκολίες συνάντησες στην μουσική σου πορεία ως τώρα και πώς τις ξεπέρασες;
Η αγάπη μου για τη μουσική είναι αυτή, που ξεπερνά κάθε εμπόδιο και κάθε δυσκολία.
9. Έχοντας γνωρίσει τη μουσική εκπαίδευση του εξωτερικού τι θα ήθελες να δεις να αλλάζει στη χώρα μας;
Γνωρίζω ότι υπάρχουν αρκετές σοβαρές προσπάθειες στη χώρα μας από ανθρώπους, που σέβονται την εκπαίδευση και τη θέση της μουσικής μέσα σε αυτήν. Χρειάζεται όμως μεγαλύτερη προσπάθεια και περισσότερος κόπος στις μέρες μας, ώστε να καταφέρουμε να είμαστε δημιουργικοί και αποδοτικοί στο χώρο της Ελληνικής μουσικής εκπαίδευσης. Γίνονται σπουδαία βήματα, αλλά σίγουρα υπάρχει μέλλον στο χώρο αυτόν. Πιστεύω πολύ στους νέους ανθρώπους, αλλά και στις καινούργιες ιδέες που εκσυγχρονίζουν και αναβαθμίζουν το επίπεδο της Ελληνικής Παιδείας γενικότερα.
10. Θα ήθελα να μου πεις μια στιγμή από τη μουσική σου πορεία που σου έχει μείνει στη μνήμη.
Οι συναυλίες μου με τις συμφωνικές ορχήστρες της Πράγας για το Ολυμπιακό μουσικό θέμα του BBC στο Λονδίνο και της Ουκρανίας στη Γενεύη, όπου εκτέλεσα με την Ποντιακή λύρα γνωστές μελωδίες από μουσικές ταινιών του Hollywood. Οι εμφανίσεις μου στο Ιράκ και στο Ιράν επίσης έχουν χαραχθεί βαθιά στη μνήμη μου, όπως και αυτή με τον Πρίγκηπα Κάρολο στο Λονδίνο, γιατί μου πρόσφεραν την ξεχωριστή εμπειρία να γνωρίσω ανθρώπους αγνούς αλλά και σοφούς.
11. Ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι σου και τα σχέδιά σου;
Συνθέτω καινούργια μουσική, εμπλουτίζω ενορχηστρωτικές ιδέες και επικοινωνώ συνεχώς με τη σπουδαία ομάδα των μουσικών και συντελεστών στο μουσικό μας σχήμα «Ψυχή και Σώμα», κάτι που δημιουργήσαμε μαζί με τον αδερφό μου, έτσι ώστε να είμαστε έτοιμοι να προσφέρουμε στον κόσμο μια ξεχωριστή «ιδέα-πρόταση» με τη μουσική μας. Πάντα πίστευα πως όταν η μουσική γίνεται «λειτούργημα», τότε δημιουργεί ποικίλα συναισθήματα.
Όταν το καταφέρεις αυτό, τότε νιώθεις πως πραγματικά υπηρετείς τη θεία αυτή τέχνη. Επίσης, ξεκινά ένας μεγάλος κύκλος συναυλιών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, που ολοκληρώνεται με δύο τελευταίες προγραμματισμένες εμφανίσεις στη Στοκχόλμη και στο Λονδίνο, 17 και 22 Οκτωβρίου αντίστοιχα.
12. Tι να περιμένουμε από σένα και τι θα κάνει τη νύχτα μαγική στη Συναυλία που διοργανώνει ο Σύλλογος Ποντίων Πλατέος ¨ΟΙ ΚΟΜΝΗΝΟΙ¨στο Πλατύ Ημαθίας;
Η νύχτα θα είναι μαγική με τη δική σας ζεστή παρουσία, με το χαμόγελο και την αγάπη στα πρόσωπα των ανθρώπων. Αυτό μου δίνει δύναμη και ενέργεια και θα προσπαθήσω πραγματικά να φανώ αντάξιος των προσδοκιών σας. Θα ήθελα να συγχαρώ την πολύ μεγάλη προσπάθεια, που έκαναν όλα τα παιδιά στον Σύλλογο Ποντίων Πλατέως Ημαθίας και τους ευχαριστώ πολύ από καρδιάς.
