καθώς το 68% των γυναικών που υπέστησαν κακοποίηση είναι έγγαμες.
Το 16% των γυναικών που απευθύνθηκαν στα Συμβουλευτικά Κέντρα είναι αλλοδαπές.
Περίπου τέσσερις στις δέκα προέρχονται από τα Βαλκάνια.
7 στις 10 γυναίκες - θύματα είναι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή και ανώτερης ή ανώτατης εκπαίδευσης.
6 στις 10 γυναίκες που έχουν υποστεί κακοποίηση βρίσκονται σε μέτρια ή καλή οικονομική κατάσταση.
Περισσότεροι από τους μισούς δράστες είναι δευτεροβάθμιας ή ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης, ενώ 1 στους 10 είναι άνεργος.
Ο ορισμός της βίας κατά των γυναικών αντιστοιχεί στον ορισμό που υιοθετήθηκε το 1995 στην 4η Παγκόσμια Διάσκεψη Γυναικών και αναφέρεται στις παραγράφους 113 και 118 της Πλατφόρμας Δράσης του Πεκίνο.
Παράγραφος 113 : Ο όρος «βία κατά των γυναικών» περιλαμβάνει κάθε πράξη βίας που στηρίζεται στο φύλο και έχει ως αποτέλεσμα ή είναι δυνατό να έχει ως αποτέλεσμα, την σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή πόνο για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών τέτοιων πράξεων, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας είτε αυτό προκύπτει στην δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή1.
Η βία κατά των γυναικών είναι ένα πολυδιάστατο και σκοτεινό κοινωνικό φαινόμενο. Δεν γνωρίζει χρώμα, εθνικότητα, κοινωνικοοικονομικό status ή θρησκεία. Σκοτεινό γιατί η πληθώρα των περιστατικών τα οποία μένουν στο σκοτάδι δεν αντικατοπτρίζει την πραγματική εικόνα του προβλήματος στο σύνολο της.
Η βία, ως βίωμα ή ως απειλή, εμποδίζει τις γυναίκες σε όλο τον κόσμο να ασκήσουν και να απολαύσουν πλήρως τα δικαιώματά τους.
Είναι όμως μόνο αυτό?
Οι μορφές βίας κατά των γυναικών είναι πολλές. Αναφορικά:
Ενδοοικογενειακή βία (σωματική, λεκτική, ψυχολογική, σεξουαλική, οικονομική)
Stalking (cyber) – συνεχής παρακολούθηση ή διαδικτυακή παρακολούθηση ή εκφοβισμός
Ακρωτηριασμοί γεννητικών οργάνων
Trafficking (σωματεμπορία)
Εξαναγκασμός σε ασέλγεια
Ομαδικός βιασμός
Σεξουαλικός εκβιασμός στο χώρο εργασίας
Εξαναγκασμός σε γάµο, τεκνοποιία και αναγκαστική στείρωση
Χρησιμοποίηση του γυναικείου σώµατος σε πολεµικές διαμάχες.
Μαζικοί βιασµοί που οργανώνονται µε σκοπό την εθνική κάθαρση (π.χ. πρώην Γιουγκοσλαβία, Ρουάντα, Σοµαλία).
Στα μουσουλμανικά κράτη ο φερετζές θεωρείται σύµβολο υποταγής των γυναικών το οποίο εκμεταλλεύονται πολιτικά οι φανατικοίισλαμιστές.
Πώς επιδρά η βία στην υγεία των γυναικών;
Η βία κατά των γυναικών αποτελεί αίτιο τόσο θανάτων όσο και σοβαρών συνεπειών για την υγεία τους (non-fatalhealthconsequences). Οι αιτίες θνησιμότητας περιλαμβάνουν την ανθρωποκτονία, την αυτοκτονία, την μητρική θνησιμότητα καθώς και τους θανάτους που σχετίζονται με το AIDS. Οι συνέπειες για την υγεία των γυναικών που σχετίζονται με την έμφυλη βία είναι οι κάτωθι:
- τραυματισμοί και αναπηρία
-ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη και μη-ασφαλής μέθοδος έκτρωσης
- επιπλοκές κύησης και επιπλοκές κατά την γέννηση του μωρού, συμπεριλαμβανομένου του χαμηλού σωματικού βάρους του μωρού κατά την γέννηση του.
- σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του ιού HIV
- κατάθλιψh, άγχος, αυτοκτονικός ιδεασμός, αυτοκτονία
- διαταραχές πρόσληψης τροφής και διαταραχές ύπνου
- επικίνδυνη χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών
- χαμηλή αυτοεκτίμηση
- διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)
- αυτοτραυματισμοί
- γαστρεντερικές διαταραχές
- σύνδρομα χρόνιου πόνου
Είμαι θύμα ενδοοικογενειακής βίας. Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω το πρόβλημα μου;
Η βία δεν αντιμετωπίζεται με ανοχή. Η ανοχή διαιωνίζει το πρόβλημα. Η βία δεν είναι ιδιωτική υπόθεση, αφορά σε όλη την κοινωνία.
Αν κινδυνεύεις τηλεφώνησε στο 100. Να υποβάλεις μήνυση κατά του δράστη σε οποιοδήποτε αστυνομικό τμήμα και να ζητήσεις την καταγραφή του περιστατικού κακοποίησης στο βιβλίο συμβάντων του αστυνομικού τμήματος. Πάρε αντίγραφο
Μπορείς να απευθυνθείς στην Εισαγγελία για να καταγγείλεις την κακοποίηση και τις πράξεις ενδοοικογενειακής βίας για να ακολουθηθεί η νόμιμη διαδικασία.
Αν έχεις χτυπηθεί σοβαρά κάλεσε το 166 για να σε μεταφέρει στο νοσοκομείο. Ζήτησε τη σχετική ιατρική γνωμάτευση. Να ζητήσεις οπωσδήποτε την καταγραφή του περιστατικού στο βιβλίο συμβάντων του νοσοκομείου ως κακοποίηση. Πάρε αντίγραφο.
Επικοινώνησε με κάποιο δικηγόρο ή με μία τηλεφωνική γραμμή S.O.S.
Ζήτησε βοήθεια από εξειδικευμένους φορείς για να ζήσεις ελεύθερη χωρίς κίνδυνο και βία. Προσφέρουν νομικές συμβουλές, ψυχολογική στήριξη, πληροφορίες για τις κοινωνικές υπηρεσίες που μπορούν να σε βοηθήσουν.
Βγήκα έξω, μάγισσα δαιμονισμένη,
στοιχειώνοντας το μαύρο αέρα,
παίρνοντας θάρρος απ΄ τη νύχτα.
Με τα όνειρά μου στο κακό, περιπλανήθηκα,
μόνη, τρελή, με δάχτυλα δώδεκα.
Μια τέτοια γυναίκα, εύκολα γυναίκα δεν τη λες.
Μια τέτοια γυναίκα ήμουν κι εγώ.
Βρήκα στο δάσος ζεστές σπηλιές,
τις γέμισα κουζινικά, σκαλίσματα και ράφια,
ντουλάπια, μετάξια, του κόσμου τα καλά.
Κι ετοίμασα φαΐ για ξωτικά και κάμπιες:
κλαίγοντας, συμμάζεψα καθετί ακατάστατο.
Μια τέτοια γυναίκα εύκολα την παρεξηγείς.
Μια τέτοια γυναίκα ήμουν κι εγώ.
Ανέβηκα στην άμαξά σου οδηγέ.
Χαιρέτησα στο διάβα μου χωριά, με τα γυμνά μου χέρια.
Κι επέζησα μαθαίνοντας τα φωτεινά περάσματα
εκεί που οι φλόγες σου δαγκώνουν τους μηρούς μου
και τα πλευρά μου οι ρόδες σου συνθλίβουν
Μια τέτοια γυναίκα δεν ντρέπεται να πεθάνει.
Μια τέτοια γυναίκα ήμουν κι εγώ.
AnneSexton (1960)
1.Ηνωμένα Έθνη (Τμήμα Δημόσιας Πληροφόρησης) «4η Παγκόσμια Διάσκεψη Γυναικών», Πεκίνο 14-15 Σεπτεμβρίου 1995.Δημοσίευση 1996
Γυναικεία κακοποίηση: παγκόσμιο πρόβλημα με διαστάσεις επιδημίας | Part.2
Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΒΙΑΣ
Μια απ τις πιο εντυπωσιακές διαπιστώσεις που έγιναν σχετικά με το φαινόμενο της κακοποίησης κατά των γυναικών είναι ο κύκλος της βίας. Για να γίνει καλύτερα αντιληπτός ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να σταματήσει η βία ή τα επεισόδια κακοποίησης είναι απαραίτητη η κατανόηση του κύκλου της βίας.
Ο κύκλος βοηθάει επίσης να εξηγήσει κάποιος τον τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες που υφίστανται βία μετατρέπονται σε θύματα, πως βιώνουν την επίκτητη αδυναμία τους και γιατί δεν προσπαθούν να ξεφύγουν από αυτήν.
Ο κύκλος της βίας έχει τρεις διακριτές φάσεις,που ποικίλουν σε χρόνο αλλά και σε ένταση. Αυτές οι φάσεις είναι κατά σειρά: α) η φάση δημιουργίας της έντασης, β) η έκρηξη η το έντονο περιστατικό της κακοποίησης και γ) η φάση της ηρεμίας, συμφιλίωσης ή περίοδος αγάπης.(μήνας του μέλιτος)
ΦΑΣΗ 1
Δημιουργία της έντασης
Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης η γυναίκα μπορεί να ελέγχει με διαφόρους τρόπους κάποια μικρότερης σημασίας επεισόδια κακοποίησης. Συνήθως προσπαθεί να ηρεμήσει το θύτη, γίνεται περιποιητική και υποχωρητική,προλαβαίνει όλες τις ιδιοτροπίες που αυτόςέχει,μπορείνα κρατήσει διακριτέ αποστάσεις ή αφήνει το δράστη να νομίζειότιδέχεται πως ο θυμός του είναιαπολύτωςδικαιολογημένος.
Το θύμα μπορεί πολλές φορές να καλύψει το θύτη, να τον δικαιολογεί και γενικά να απομονώνει όλα εκείνα τα άτομα συγγενικά ή μη που θα μπορούσαν να το βοηθήσουν. Καθώς ο άντρας και η γυναίκα αισθάνονται την κλιμάκωση της έντασης στη πρώτη φάση, γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο να ελέγξουν την κατάσταση. Ο άνδρας αυξάνει την καταπίεσή του, η γυναίκα δεν μπορεί να κρατήσει κάποια ισορροπία. Είναι λιγότερο ικανή ν’ αμυνθεί στον πόνο και στα χτυπήματα, ενώ δυσκολεύουν και τα ψυχολογικά βασανιστήρια.
ΦΑΣΗ 2
Η έκρηξη ή έντονο περιστατικό κακοποίησης
Στη δεύτερηφάση η βία εξελίσσεται σε μένος, μανία και βαναυσότητα. Μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτες σωματικές βλάβες ακόμη και το θάνατο. Η έλλειψη έλεγχου και τα σοβαρά επεισόδιακακοποίησης διαχωρίζουν αυτή τη φάση απ την προηγούμενη. Τα επεισόδια της δεύτερης φάσηςείναι τις περισσότερεςφορές σοβαρότερα από αυτά της πρώτης και η κατάσταση έχει ξεφύγει πλέον από κάθε έλεγχο.
Το θύμα συνειδητοποίει ότι δεν μπορεί να συζητήσει λογικά και υπεύθυναμαζί με το θύτη και ότι η όποια προβαλλόμενη αντίσταση θα χειροτερέψει την ήδη αρνητική κατάσταση.
Αποστασιοποιείται λοιπόν απ την επίθεση και το τρομερό πόνο που νοιώθει και πείθει τον εαυτό της ότι δεν είναι η μοναδική που αντιμετωπίζε ιένα τέτοιο πρόβλημα.Η διάρκεια αυτής της φάσης είναι η πιο μικρή. Συνήθως κρατάει μερικά λεπτά ή λίγες ώρες αλλά μπορεί να διαρκέσει και μέρες. Χαρακτηρίζεται ως η πιο βίαιηφάση της κακοποίησης. Η εν λόγω φάση μπορεί να δημιουργήσει στη γυναίκα σοβαρό ψυχολογικό στρες: γίνεται αγχώδης, αισθάνεται κατάθλιψη, έχει αϋπνίες, έλλειψη όρεξης ή και το αντίθετο.
Πολλές γυναίκες υποφέρουν από πονοκεφάλους,υπέρταση, ταχυπαλμίες, στομαχόπονους, εκδήλωση αλλεργικών δερματικών συμπτωμάτων. Όταν η επίθεση τελειώσει ακολουθεί μια άρνηση για το τι έχει συμβεί.
Οι δράστες και τα θύματα βρίσκουν τρόπους να δικαιολογήσουν τη σοβαρότητα τέτοιων επιθέσεων. Εάν υπάρχει σωματική βία, η γυναίκα ελαχιστοποιεί τον τραυματισμό της.
ΦΑΣΗ 3
Περίοδος συμφιλίωσης, αγάπης & ευγενικής συμπεριφοράς.(μήνας του μέλιτος)
Στη συνέχεια αρχίζει η τρίτη και τελική φάση του κύκλου της βίας.Η ένταση και η βία υποχωρούν σταδιακά και το ζευγάρι αισθάνεται ανακούφιση. Η φάση αυτή μπορεί να διαρκέσει κάποιεςώρες, μέρες, ίσως ακόμα και μήνες.
Ο θύτης μεταμορφώνεται σ’ έναν «άγγελο», δείχνει έμπρακτη μεταμέλεια, απολογείται για τις πράξεις του, ζητάει συγγνώμη, προσφέρει δώρα και υπόσχεται να μην επαναλάβει την κακοποιητική συμπεριφορά.
Το θύμα στη διάρκεια της τρίτης φάσης επιθυμεί να διατηρήσει την ατμόσφαιρα της γαλήνης και της ηρεμίας. Πείθει τον εαυτό του ότι ο σύντροφός της δεν θα την κακοποιήσει ποτέ ξανά και ότι θ αλλάξει τη συμπεριφορά του προς το καλύτερο. Σε αυτή τη φάση της τρυφερής μεταμέλειας πραγματοποιείται το συμβιωτικό δέσιμο, το ζευγάρι εξαπατείται ότι μπορεί να αποκτήσει τελικά μία καλή σχέση και η κακοποιημένη γυναίκα καταλήγει να γίνεταιπλέον το ψυχολογικό θύμα.
ΓΙΑΤΙ ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΣΕ ΜΙΑ ΣΧΕΣΗ
Σύμφωνα με τη θεωρία που υποστήριξε ο Seligman,το σύνδρομο της επίκτητης αδυναμίας είναι δυνατόν να υιοθετηθεί και στη περίπτωση των κακοποιημένων γυναικών.Στην ερώτηση λοιπόν γιατί οι γυναίκες - θύματα δεν αποχωρούν και παραμένουν μέσα στη σχέση θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμεότι η επίκτητη αδυναμία τους διαμορφώνει μια διαφορετική πραγματικότητα,τη πραγματικότητα του τρόμου και της χειραγώγησης.
Πιο συγκεκριμένα:
-Δεν αναγνωρίζει τον εαυτό της ως θύμα.
-Φόβοςαντίποινων. Φοβάται την εκδίκηση σε βάρος της ή σε βάρος των παιδιών της.
-Ελαχιστοποίηση. Πείθει τον εαυτό της ότιενδεχομένως τα πράγματα θα ήταν χειρότερα εάν αποχωρούσε από τη σχέση.
-Άρνηση (μηχανισμός άμυνας). Οι κακοποιημένες γυναίκες, όπως και τα θύματααπό τραυματικά γεγονότα, πολύ συχνά κινούνται μεταξύ της άρνησης και της συνειδητοποίησης της πραγματικότητας.
-Οικονομική εξάρτηση.
-Θρησκευτικές και κοινωνικές αντιλήψεις.
-Απώθηση (ασυνείδητος μηχανισμός). Επώδυνα γεγονότα απωθούνται πολύ μακριά από το συνειδητό στο ασυνείδητο.
-Αυτοενοχοποίηση. Φόβος ότι μπορεί να κατηγορηθεί ότι προκάλεσε την κακοποίησή της. Τα θύματα δικαιολογούν το θύτη πιστεύοντας ότι αυτά ευθύνονται για τη κακοποίησή τους από αυτόν.
-Φόβος ότι δεν θα γίνει πιστευτή.
-Πιστεύει ότι είναι αδύναμη, έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση και φοβάται την αλλαγή.
-Νιώθει ντροπή, ενοχές και έλλειψη εμπιστοσύνης.
-Διάσχιση (ασυνείδητος μηχανισμός άμυνας). Το θύμα νιώθει ότι το περιστατικό βίας συμβαίνει σε κάποιο άλλο άτομο και όχι στο ίδιο.
-Γνωστικήσύγχυση. Η προσπάθεια του θύματος να συγκεράσει ή να συμβιβάσει την πεποίθηση που έχει ότι ο θύτης ασκεί βία λόγω καλών προθέσεων και επομένωςδικαιολογεί τις πράξεις του.
-Γνωστικήδυσλειτουργία. Η κακοποιημένη γυναίκα δυσκολεύεται να οργανώσει τη σκέψη της και να πάρει μια απόφαση με τρόπο ρεαλιστικό. Διαθέτει πολλές φορές μειωμένο μνημονικό και ελλιπήαυτοσυγκέντρωση.
ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ ΘΥΤΗ
Παρόλο που οι γενικεύσεις και τα στερεότυπα δεν βοηθούν σχεδόν ποτέ στην ολοκληρωμένη μελέτη και αντιμετώπιση ενός φαινομένου, στην περίπτωση του ατόμου που ασκεί βία υπάρχουν κάποια γενικά χαρακτηριστικά τα οποία συναντώνται στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων.
•Οι θύτες είναι άτομα με πολύ διαφορετικές προσωπικότητες και με κοινό χαρακτηριστικό τους το ότι δεν διαχειρίζονται σωστά τον εκνευρισμό τους.
•Ο θύτης μπορεί να είναι φαινομενικά σκληρός ή αντίθετα να δείχνει καλός άνθρωπος, εργατικός, με χιούμορ και να θεωρείται καλός πατέρας. Είναι συχνά ‘’παλαιών αρχών’’ και παραδοσιακών αντιλήψεων σε σχέση με τους ρόλους των δύο φύλων.
•Άτομα με προβλήματα συναισθηματικής ωριμότητας.
Δεν είναι σε θέση να αναγνωρίσουν επιτυχώς τα συναισθήματά τους, να τα ρυθμίσουν, να τα ελέγξουν και να τα εκφράσουν με έναν σωστό και κοινωνικά αποδεκτό τρόπο. Δυσκολεύονται να διαχειριστούν το θυμό τους και να εκφραστούν με σεβασμό στους γύρω τους έχοντας ως μόνη, εύκολη και βολική λύση την άσκηση βίας.
•Οι θύτες συχνά έχουν μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον βίας αναπαράγοντας το ίδιο μοντέλο το οποίο τους είναι το πλέον οικείο και στη μετέπειτα ζωή τους, στη σχέση με το σύντροφό τους. Σχετικές έρευνες έχουν αποδείξει πως παιδιά τα οποία υπήρξαν μάρτυρες ή θύματα βίας γίνονται μελλοντικά και οι ίδιοι θύτες.
•Οι έννοιες της εξουσίας και της κτήσης είναι κομβικές.
Χρησιμοποιούν τη φυσική δύναμή τους και την απειλή για να επιβληθούν και να διατηρήσουν την εξουσία μέσα στη σχέση θεωρώντας ότι αποκτούν τον έλεγχο αυτής. Επίσης, εμφανίζουν μία σύγχυση σχετικά με τις έννοιες της δέσμευσης , της σχέσης και της ελευθερίας θεωρώντας πως η σύντροφός τους/σύζυγός τους, είναι δικό τους κτήμα το οποίο δεν πρέπει να εκφράζει διαφωνίες ή ατομικά στοιχεία που διαφοροποιούνται από τα δικά του θέλω και το δικό του εγώ.
•Είναι συνήθως ανώριμοι, εξαρτητικοί, με έντονα αισθήματα ανεπάρκειας και χαμηλής αυτοεκτίμησης.Η παρανοϊκότητα και ο σαδισμός είναι κύρια χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους.
Ζηλεύουν παθολογικά, είναι καχύποπτοι, επιθετικοί και επικριτικοί στις πράξεις των άλλων.
•Μπορεί να παρουσιάσουν μία διπλή και αντιφατική προσωπικότητα. Ευγενικοί και ευπρεπείς έξω από το σπίτι τους, σκληροί, βίαιοι και βάναυσοι απέναντι στα μελή της ίδιας τους της οικογένειας.
Πιστεύουν στη παραδοσιακήυπεροχή των ανδρώνέναντι των γυναικών, στον αρχηγικό τους ρόλο και τη δεσπόζουσα θέση τους μέσα στην οικογένεια. Τέλος υιοθετούν μία βίαιη σεξουαλική συμπεριφορά με σκοπό να αυξήσουν την ήδη χαμηλή αυτοεκτίμηση τους.
