Η ιστορική μνήμη είναι δικαίωμα και υποχρέωση. Όχι μόνο του πολιτικού προσωπικού, αλλά και του λαού. Είναι άλλο πράγμα η καταγραφή της Ιστορίας κι άλλο πράγμα η συλλογική μνήμη.
Ενώ η Ιστορία περιγράφει το παρελθόν, η ιστορική μνήμη εκφράζει τη συνεχή παρουσία του παρελθόντος στο παρόν και στο μέλλον.
Η διατήρηση της ιστορικής συνείδησης είναι η έσχατη πράξη αντίστασης μέσα στη γενική παρακμή.
Οι λαοί που δεν έχουν μνήμη, δεν έχουν και μέλλον. Λένε πολλοί ότι η 28η Οκτωβρίου 1940 είναι ημέρα μνήμης και εθνικής υπερηφάνειας.
Η Επέτειος του «Όχι» θυμίζει την άρνηση των Ελλήνων στις ιταλικές αξιώσεις.
Είναι η ημέρα της επίδοσης του ιταλικού τελεσιγράφου και της άρνησης του Ιωάννη Μεταξά, με αποτέλεσμα την «είσοδο» της χώρας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου. Όχι δεν είναι μόνον αυτό η επέτειος του «ΟΧΙ». Είναι τα χρόνια που ο ελληνικός λαός διασύρθηκε από τις δυνάμεις κατοχής χωρίς ποτέ να προσκυνήσει.
Είναι η δύναμη της εθνικής αντίστασης, η αγάπη για την ελευθερία. Ο Γέρος του Μοριά έλεγε: «Είσαι Έλληνας; Τι προσκυνάς; Σηκώσου απάνω! Εμείς και στους Θεούς, όρθιοι μιλούμε»!
Αυτό το πράγμα είναι έμφυτο, γονιδιακό, στο DNA του Έλληνα και μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, από στόμα σε στόμα.
Το «ΟΧΙ» αποτελεί στοιχείο της εθνικής μας ταυτότητας εδώ και πολλούς αιώνες. Η ιστορία γύρισε με τα «όχι». Τίποτα δεν άλλαξε ποτέ με τα «ναι». Οι μεγάλες κοσμοϊστορικές αλλαγές έλαβαν χώρα όταν οι λαοί αντιστάθηκαν και υπερασπίστηκαν την αξιοπρέπεια και την αυτοδιάθεσή τους. Συνεπώς οι παρελάσεις και οι εθνικές εορτές δεν είναι «πανηγυράκια».
Είναι κομμάτια της εθνικής μας ταυτότητας όπως ακριβώς τα ομηρικά έπη που διαδόθηκαν από στόμα σε στόμα για αιώνες ολόκληρους.
Οι Έλληνες είμαστε υποχρεωμένοι να αποφύγουμε την «παρελθοντολαγνεία» και την στείρα αναφορά μας πίσω στο χρόνο.
Είμαστε ως λαός υποχρεωμένοι να επαναφέρουμε τις αξίες και τα ιδανικά που υπερασπίστηκαν οι πρόγονοί μας με το αίμα τους. Να ξαναφτιάξουμε τις κοινωνίες από την αρχή. Να υπερασπιστούμε την εθνική μας κυριαρχία και τις οικογένειές μας.
Η μνήμη της 28ης Οκτωβρίου είναι και παρηγορητική γιατί έδωσε πίστη και εθνική αξιοπρέπεια σε έναν λαό «που πέρασε από δυσπιστίες, απιστίες, κινήματα, επαναστάσεις, δυστυχίες, καταστροφές, κρίσεις, αμφιβολίες, αναστατώσεις».
Και παρόλα αυτά έμεινε όρθιος για χιλιάδες χρόνια. Τυχαίο; Μάλλον όχι. Ο γέρος χρόνος δεν κατάφερε να μας αφανίσει.
Η συλλογική μνήμη είναι, εντέλει, αυτό που ένωσε ανθρώπους με διαφορετική ταξική προέλευση κι αποτελεί τελικά τον πιο δημοκρατικό, εθνικό, αλλά και κοινωνικό συνδετικό κρίκο.
Πολύ εύστοχα ο Ανδρέας Κάλβος μιλώντας για τον χρόνο αναφέρει
«ο Γέρων φθονερός και των έργων εχθρός και πάσης μνήμης έρχεται' περιτρέχει την θάλασσαν και την γην όλην» και κάνει τα πάντα να ξεχνιούνται.
Όμως ακόμα κι ο χρόνος σταματά και γονατίζει πάνω σε ιερά χώματα που έχουν ποτιστεί με αίμα:
«Αλλ' ότε πλησιάση την γην οπού σας έχει, θέλει αλλάξειν τον δρόμον του ο Χρόνος, το θαυμάσιον χώμα σεβάζων. Αυτού, αφού την αρχαίαν πορφυρίδα και σκήπτρον δώσωμεν της Ελλάδος, θέλει φέρειν τα τέκνα της πάσα μητέρα, και δακρυχέουσα θέλει την ιεράν φιλήσειν κόνιν και ειπείν: τον ένδοξον Λόχον, τέκνα, μιμήσατε, Λόχον Ηρώων».
