Από τη Διεύθυνση Κτηνιατρικής – Τμήμα Υγείας Ζώων και Κτηνιατρικής Αντίληψης, Φαρμάκων και Εφαρμογών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας ανακοινώνονται τα εξής σχετικά με τη γρίπη των πτηνών:

“Σύμφωνα με την εγκύκλιο (1523/342999/08.11.2023) του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), σας ενημερώνουμε πως «τις τελευταίες μέρες επιβεβαιώθηκαν εστίες γρίπης των πτηνών υψηλής παθογονικότητας σε χώρες της Βαλκανικής χερσονήσου (Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Σλοβενία), ενώ παράλληλα ανιχνεύεται με μεγαλύτερη συχνότητα η παρουσία του ιού και σε λοιπές περιοχές της Ευρώπης.

Η πλειοψηφία των περιπτώσεων αφορά άγρια πτηνά, τα οποία ανευρίσκονται στο πεδίο νεκρά ή ημιθανή. Ωστόσο, ως αποτέλεσμα της αυξημένης κυκλοφορίας του ιού στους άγριους πληθυσμούς των πτηνών, σε όλες τις χώρες μεγαλώνει ο αριθμός εστιών σε εκτροφές πουλερικών, όπως ενδεικτικά παρατηρείται στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Η τρέχουσα  εικόνα στα Βαλκάνια παρουσιάζει ομοιότητες με προγενέστερα επιδημικά κύματα, όταν στην Ελλάδα ο ιός ανιχνεύτηκε τόσο σε άγρια πτηνά (2016, 2017, 2021 και 2022) όσο και σε  εκμεταλλεύσεις πουλερικών (2017)».

Υπενθυμίζεται ότι η γρίπη των πτηνών είναι μια λοιμώδης ιογενής νόσος αυτών, υποχρεωτικής δηλώσεως.

Με βάση τις πρόσφατες εξελίξεις, την εξάπλωση της νόσου στις προηγούμενες επιζωoτίες και τις αναμενόμενες μετακινήσεις των μεταναστευτικών ειδών της άγριας ορνιθοπανίδας, καθίσταται ιδιαίτερα αυξημένος, το προσεχές διάστημα (Νοέμβριος-Μάιος), ο κίνδυνος επανεμφάνισης της γρίπης των πτηνών στη χώρα μας.

Ως εκ τούτου, προκειμένου σε αυτή τη φάση να αποφευχθεί η μετάδοση του ιού από τα άγρια πτηνά στα πουλερικά ή τα άλλα πτηνά σε αιχμαλωσία, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη υπενθύμισης στους πτηνοτρόφους και τους κατόχους οικόσιτων πουλερικών για τον υφιστάμενο κίνδυνο και την ανάγκη εφαρμογής μέτρων βιοασφάλειας στις εκτροφές τους. Τα μέτρα βιοασφάλειας για την γρίπη των πτηνών παρατίθενται αναλυτικά στην ιστοσελίδα του ΥΠ.Α.Α.Τ., www.minagric.gr → Αγρότης – Επιχειρηματίας → Κτηνοτροφία → Πτηνά → Ασθένειες των πτηνών → Γρίπη των πτηνών, σε προηγούμενες ανακοινώσεις μας και επισυνάπτονται στη σχετική ανακοίνωση που είναι αναρτημένη στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Υπενθυμίζεται ότι σε περιπτώσεις αυξημένης νοσηρότητας ή θνησιμότητας των πουλερικών, οι κάτοχοί τους υποχρεούνται να ενημερώνουν άμεσα τις κτηνιατρικές αρχές για να ληφθούν τα απαραίτητα δείγματα.

Ακόμη, λοιπές υπηρεσίες και ιδιωτικοί φορείς που έρχονται σε άμεση και συχνή επαφή με άγρια πτηνά (δασικοί υπάλληλοι, κυνηγοί, ομοσπονδιακοί θηροφύλακες, ορνιθολογικές οργανώσεις, κέντρα περίθαλψης, φορείς διαχείρισης κ.λπ.), συμβάλλουν στην εφαρμογή του προγράμματος επιζωοτιολογικής διερεύνησης της Γρίπης των Πτηνών (Υ.Α. 192/41388/15.02.2023–ΦΕΚ Β’ 775/09.02.2023), είτε ενημερώνοντας τις οικείες κτηνιατρικές αρχές σε περιπτώσεις εύρεσης νεκρών ή ημιθανών πτηνών που ανήκουν σε είδη υψηλού κινδύνου, είτε συλλέγοντας και παραδίδοντάς τα σε αυτές. Σε κάθε περίπτωση, πριν την όποια διαδικασία συλλογής και παράδοσης θα πρέπει να έχει προηγηθεί επικοινωνία με τις τοπικές κτηνιατρικές αρχές και τα κτηνιατρικά εργαστήρια του ΥΠΑΑΤ, προκειμένου να δοθούν οι κατάλληλες οδηγίες. Τα είδη άγριων πτηνών προς δειγματισμό σύμφωνα με το ανωτέρω πρόγραμμα παρατίθενται σε πίνακα που επισυνάπτεται στη σχετική ανακοίνωση που είναι αναρτημένη στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Επισημαίνεται ότι κατά τον χειρισμό άγριων πτηνών (συλλογή, μεταφορά, δειγματισμός) θα πρέπει να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα ατομικής προστασίας (γάντια μιας χρήσης, καθαρισμός και αντισηψία χεριών).

Τέλος, σας ενημερώνουμε ότι, σύμφωνα με πληροφόρηση του ΥΠ.Α.Α.Τ., με βάση εγκύκλιο της αρμόδιας κεντρικής Διεύθυνσης του Υπουργείου Υγείας, συνιστάται σε επαγγελματίες που συγκαταλέγονται στις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως κτηνιάτρους, πτηνοτρόφους,  χοιροτρόφους, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους και ενδεχομένως μπορεί να εκτεθούν σε ιό της γρίπης των πτηνών, να εμβολιαστούν κατά της εποχικής γρίπης, ως μέτρο μείωσης της πιθανότητας ανασυνδυασμού και ανάδυσης ενός νέου πανδημικού στελέχους”.

Συνημμένα:

• Μέτρα βιοασφάλειας για την γρίπη των πτηνών
• Πίνακας με Είδη άγριων πτηνών προς δειγματισμό

Από το Τμήμα Κτηνιατρικής της Π.Ε. Ημαθίας ανακοινώνονται τα εξής  σχετικά με την γρίπη των πτηνών.

Σύμφωνα με την τελευταία εγκύκλιο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (512/72814/17.03.22) σας ενημερώνουμε πως  έχει επιβεβαιωθεί η παρουσία του υπότυπου Η5Ν1 της γρίπης των πτηνών σε αργυροπελεκάνους στις Π.Ε. Φλώρινας, Ιωαννίνων, Καστοριάς, Θεσσαλονίκης, Κοζάνης και Σερρών καθώς και σε κύκνους στην Π.Ε. Καστοριάς. Τα συγκεκριμένα ευρήματα καταδεικνύουν την κυκλοφορία ιών της γρίπης  των πτηνών στην άγρια ορνιθοπανίδα της χώρας και τον αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης εκτρεφόμενων πουλερικών την τρέχουσα χρονική περίοδο.

    Η γρίπη των πτηνών είναι λοιμώδης ιογενής νόσος αυτών, υποχρεωτικής δήλωσης. Μεταδίδεται σε άμεση επαφή με μολυσμένα πτηνά (σε αιχμαλωσία, εκτρεφόμενα ή άγρια) ή προϊόντα αυτών. Κατά κανόνα, η χαμηλής παθογονικότητας μορφή της νόσου προκαλεί μόνο ήπια συμπτώματα, ενώ η υψηλής παθογονικότητας μορφή της προκαλεί πολύ υψηλά ποσοστά θνησιμότητας. Η εν λόγω νόσος μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στην κερδοφορία της πτηνοτροφίας και αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια υγεία δεδομένου ότι μπορεί να μεταδοθεί και στον άνθρωπο, μολονότι ο κίνδυνος είναι γενικά πολύ περιορισμένος.

        Οι πτηνοτρόφοι και οι κάτοχοι οικόσιτων πουλερικών επιβάλλεται να λάβουν τα προβλεπόμενα μέτρα βιοασφάλειας και παρακολούθησης των πτηνών για την πρώιμη ανίχνευση της παρουσίας της νόσου. Πληροφορίες για τη γρίπη των πτηνών και τα μέτρα βιοασφάλειας αναλυτικά στην ιστοσελίδα του ΥΠ.Α.Α.Τ (WWW.minagric.gr ,Αγρότης Επιχειρηματίας, κτηνοτροφία, Πτηνά, Ασθένειες πτηνών,Γρίπη των πτηνών.)

Ενημερώνουμε επίσης όσους έρχονται σε άμεση και συχνή επαφή με άγρια πτηνά (δασικοί υπάλληλοι, κυνηγοί, ομοσπονδιακοί θηροφύλακες, ορνιθολογικές οργανώσεις, κέντρα περίθαλψης, φορείς διαχείρισης εσωτερικών υδάτων, κ.τ.λ.) σε περιπτώσεις εύρεσης νεκρών ή ημιθανών πτηνών λόγω δραστηριότητάς τους σε περιοχές κοντά σε υδροβιότοπους, ποτάμια, λίμνες, δέλτα ποταμού, λιμνοθάλασσες:

1) να ειδοποιούν άμεσα την αρμόδια κτηνιατρική υπηρεσία για να ληφθούν δείγματα από εκπρόσωπο αυτής ή προκειμένου να δοθούν οι κατάλληλες οδηγίες για τη λήψη δειγμάτων και

2) να παραδίδουν άμεσα τα δείγματα που έχουν λάβει στις κατά τόπο αρμόδιες κτηνιατρικές αρχές.

Ανησυχία εμπνέουν οι εικόνες των drones πάνω από τους υγρότοπους της Δυτικής Μακεδονίας στις λίμνες Μικρή Πρέσπα, Χειμαδίτιδα και Καστοριάς, με τα εκατοντάδες νεκρά πουλιά – πάνω από 600 αργυροπελεκάνοι – θύματα της γρίπης των πτηνών, που εξαπλώνεται παγκοσμίως με 40 χώρες σε Ευρώπη, Βόρεια Αμερική, Αφρική και Ασία να αντιμετωπίζουν σοβαρά περιστατικά, σύμφωνα με ανακοινώσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων.

Για τα επόμενα βήματα που αφορούν την περισυλλογή των νεκρών πουλιών από τις δυσπρόσιτες λόγω της κακοκαιρίας λίμνες της Βόρειας Ελλάδας και τα αναγκαία μέτρα προστασίας για τη δημόσια υγεία, μίλησαν στα «ΝΕΑ» η διευθύντρια της Εταιρείας Προστασίας Πρεσπών Μυρσίνη Μαλακού και η συντονίστρια της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας Μανόλια Βουγιούκαλου.

«Οι αργυροπελεκάνοι έφτασαν στην Πρέσπα για να αναπαραχθούν αρχές Φεβρουαρίου. Στις 17 Φεβρουαρίου είχαμε τα πρώτα 10 νεκρά πουλιά και σε μία εβδομάδα έγιναν 60. Αυτό που μας έκανε να ειδοποιήσουμε τις Αρχές ήταν ότι πολύ σύντομα το 60 έγινε 200 και μετά 574. Αυτή η εκθετική αύξηση σε 15 ημέρες είναι από μόνη της ένα πάρα πολύ περίεργο φαινόμενο. Επίσης, στην Πρέσπα είναι πολύ κρύα τα νερά, τα ψάρια είναι βαθιά στον βυθό, οι πελεκάνοι δεν μπορούν να τραφούν οπότε καθημερινά πηγαίνουν σε γειτονικές λίμνες. Ηδη έχουμε 25 νεκρούς πελεκάνους στην Καστοριά και 30 στη Χειμαδίτιδα.»

» Η πιο πρόσφατη μέτρηση έγινε στις 4 Μαρτίου μέσα από drone σε ύψος που δεν ενοχλούνται οι πελεκάνοι που επέζησαν – περίπου 400 πουλιά. Εκτοτε, λόγω χιονιού και ομίχλης, δεν έχουμε καταφέρει να πετάξουμε το drone. Κοιτάμε τις αποικίες μόνο μέσα από τηλεσκόπιο. Φαίνεται, όμως, ότι έχουμε αύξηση του φαινομένου. Ο πληθυσμός των πουλιών που κυκλοφορούν στην Πρέσπα την εαρινή περίοδο είναι 4.000-5.000. Ηδη έχουμε χάσει τα 600, έναν σαφώς μεγάλο αριθμό», αναφέρει η Μυρσίνη Μαλακού.

Δύσκολη η περισυλλογή

Οσον αφορά τον πιθανό κίνδυνο για τον άνθρωπο, η ίδια σημειώνει: «Το φαινόμενο αυτό δεν έχει ξαναγίνει. Είναι πρώτη φορά που εντοπίζουμε Η5Ν1. Πέρυσι ήταν Η5Ν8, λιγότερο παθογόνος οργανισμός. Το Η5Ν1 είναι πολύ παθογόνος. Θέλει προσοχή. Είναι πολλά τα νεκρά πουλιά, είναι πολύ σημαντικό να συλλεχθούν τόσο για την προστασία των υπολοίπων όσο και για τη δημόσια υγεία. Κάθε πελεκάνος ζυγίζει περίπου 10 κιλά. Αν τώρα που πέθανε έχει φτάσει τα πέντε, είναι ένα τεράστιο φορτίο. Είναι πολύ μεγάλα πουλιά για να έχεις μια τέτοια μεγάλη μάζα νεκρών πουλιών μέσα σε μια λίμνη και γύρω χωριά. Πρέπει να δράσουμε άμεσα.»

» Γενικώς, οι άγριοι πληθυσμοί διέρχονται τέτοια στάδια. Ελπίζουμε ότι το είδος θα ανοσοποιηθεί και θα επιβιώσει. Ο μεγαλύτερός μου προβληματισμός δεν είναι αυτός. Πρέπει να είμαστε πολύ ασφαλείς και επαρκείς στα θέματα βιοασφάλειας. Είτε αυτό μεταδίδεται στον άνθρωπο είτε όχι – που γενικώς δεν μεταδίδεται – είναι πάρα πολύ δύσκολο, αλλά πρέπει με έναν ιό που βρίσκεται σε πολύ μεγάλο ιικό φορτίο δίπλα μας να είμαστε πολύ προσεκτικοί».

Οσο για την αντιμετώπιση του περιστατικού, συμπληρώνει: «Είμαστε σε συσκέψεις, έχει βρεθεί ένα συνεργείο που θα έρθει να το αναλάβει, ο Στρατός συνδράμει με τις βάρκες, εμείς με το αμφίβιο μηχάνημα. Βέβαια η επιχείρηση οργανώνεται από το κράτος. Η περισυλλογή, για να ακολουθήσει η υγειονομική ταφή, είναι θέμα ημερών. Πρέπει όλοι να δουλέψουμε αποτελεσματικά και γρήγορα».

Μεγάλη καταστροφή

Και από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, όμως, η κατάσταση σε Φλώρινα και Καστοριά περιγράφεται ως ανησυχητική.

«Η καταστροφή είναι πολύ μεγάλη. Εχουν ήδη αποβιώσει από τη γρίπη το 60% των πελεκάνων στην Πρέσπα, που φιλοξενεί τη μεγαλύτερη αποικία αργυροπελεκάνων παγκοσμίως. Δεν έχει ξανασυμβεί στην Ελλάδα κάτι τέτοιο, είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό γιατί ακολουθεί και το περιστατικό στο Ισραήλ όπου παρουσιάστηκε το ίδιο στέλεχος του ιού σε χιλιάδες γερανούς που πέθαναν.»

» Είναι πολύ σημαντικό, όποιος βρει ένα υδρόβιο πουλί να μην το αγγίξει σε καμία περίπτωση. Οι μόνοι αρμόδιοι για αυτό είναι οι τοπικές κτηνιατρικές υπηρεσίες. Και οι άνθρωποι που έχουν οικόσιτα πουλερικά να ακολουθούν τη νομοθεσία που προβλέπει τα πουλιά αυτά να είναι σε κλειστούς χώρους περιφραγμένους. Ελπίζουμε οι αρμόδιες υπηρεσίες να κάνουν ό,τι μπορούν για να περισυλλεχθούν τα νεκρά πουλιά και να μειωθεί το ιικό φορτίο», καταλήγει η Μανόλια Βουγιούκαλου.

Συναγερμός έχει σημάνει και στα Ιωάννινα μετά το πρώτο κρούσμα του ιού της γρίπης των πτηνών τύπου Α (υπότυπος Η5N1) που εντοπίστηκε σε νεκρό αργυροπελεκάνο στη λίμνη Παμβώτιδα.

Οι αρμόδιοι φορείς προκειμένου να αναχαιτίσουν οποιαδήποτε εξάπλωση του ιού της γρίπης των πτηνών χρησιμοποιούν ακόμη και drone για την καταγραφή της λίμνης Παμβώτιδα, καθώς και οχήματα που κινούνται περιμετρικά και κάθετα για τον εντοπισμό πουλερικών.

Με βάση τα παραπάνω η Διεύθυνση Κτηνιατρικής Περιφέρειας Ηπείρου, επισημαίνει την ανάγκη της πιστής εφαρμογής της σχετικής Απόφασης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για τη «Θέσπιση μέτρων βιοασφάλειας για τη γρίπη των πτηνών».

Ειδικότερα όσον αφορά τα οικόσιτα πουλερικά επισημαίνεται ότι:

1. Απαγορεύεται η διατήρηση οικόσιτων πουλερικών σε μη περιφραγμένους χώρους.

2. Τα οικόσιτα πουλερικά συνιστάται να διατηρούνται σε κλειστούς χώρους, τα ανοίγματα των οποίων πρέπει να καλύπτονται από κατάλληλα προστατευτικά καλύμματα που θα αποκλείουν την επαφή των οικόσιτων πουλερικών με άγρια πτηνά.

3. Απαγορεύεται η διατήρηση οικόσιτων πουλερικών σε ανοιχτούς χώρους (προαύλια, αυλές, αγρούς κ.λπ.) εκτροφών σε περιοχές της χώρας που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 2 χιλιομέτρων από υγροβιότοπους, ποταμούς, λίμνες και κάθε είδους υδατοσυλλογές.

4. Οι τυχόν εκτρεφόμενες πάπιες και χήνες των οικόσιτων εκτροφών πρέπει να διατηρούνται ξεχωριστά από άλλα είδη πουλερικών.

5. Σε περιπτώσεις αυξημένης νοσηρότητας ή θνησιμότητας των πουλερικών, οι κάτοχοί τους υποχρεούνται να ενημερώνουν αμέσως τις κτηνιατρικές αρχές και να προσκομίζουν σε αυτές τυχόν πρόσφατα θανόντα πτηνά για τη διενέργεια των απαραίτητων εξετάσεων.

Να σημειωθεί ότι οι παραβάτες των παραπάνω μέτρων υπόκεινται σε κυρώσεις.