Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας, υιοθετώντας τον δίκαιο έπαινο του Θεανθρώπου, καθιέρωσε να εορτάζεται όχι μόνο η ημέρα του μαρτυρίου του Αγίου Ιωάννου, αλλά και η σύλληψή του από την μητέρα του Ελισάβετ, καθώς και οι ανά τους αιώνες ευρέσεις της τιμίας του κεφαλής, που χάνονταν κατά καιρούς σε περιόδους πολέμων, λεηλασιών και καταστροφών. Πριν όμως συνεχίσουμε το λόγο μας, καλό είναι να ξαναδιαβάσουμε στην καθημερινή μας γλώσσα, το κείμενο του Ευαγγελικού Αναγνώσματος, που προέρχεται από το Ιερό Ευαγγέλιο του Αγίου Αποστόλου Λουκά, και που είναι αφιερωμένο στην σημερινή “Προδρομική” εορτή.
Γράφει, λοιπόν, ο Άγιος Απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς: “Πολλοί προσπάθησαν να συντάξουν μια διήγηση για τα γεγονότα, που είναι βεβαιωμένο ότι συνέβησαν ανάμεσά μας, όπως μας τα παρέδωσαν εκείνοι που από την αρχή ήταν αυτόπτες μάρτυρες και έγιναν κήρυκες αυτού του χαρμόσυνου μηνύματος. Γι’ αυτό θεώρησα κι εγώ καλό, εντιμότατε Θεόφιλε, αφού ερεύνησα όλα τα γεγονότα από την αρχή και με ακρίβεια, να σου τα γράψω με τη σειρά, για να βεβαιωθείς ότι τα όσα διδάχθηκες είναι αυθεντικά. Την εποχή που βασιλιάς στην Ιουδαία ήταν ο Ηρώδης, ζούσε κάποιος ιερέας από την ιερατική τάξη του Αβιά, που τον έλεγαν Ζαχαρία· η γυναίκα του λεγόταν Ελισάβετ, απόγονος του Ααρών. Ήταν και οι δύο άνθρωποι πιστοί στο Θεό, και η ζωή τους ήταν άμεμπτη, σύμφωνη με το νόμο και τις εντολές του Κυρίου. Δεν είχαν όμως παιδί, γιατί η Ελισάβετ ήταν στείρα, και ήταν και οι δύο τους περασμένης ηλικίας. όταν ήρθε η σειρά να εφημερεύσει η τάξη του Ζαχαρία και αυτός εκτελούσε τα ιερατικά του καθήκοντα προς τον Θεό, συνέβη να του ανατεθεί με κλήρο -όπως συνηθίζονταν να μοιράζονται τα ιερατικά καθήκοντα- να μπει στον ναό του Κυρίου και να προσφέρει θυμίαμα. Όλο το πλήθος του λαού, την ώρα του θυμιάματος, προσεύχονταν έξω. Τότε εμφανίστηκε στον Ζαχαρία ένας άγγελος Κυρίου, και στάθηκε στα δεξιά του θυσιαστηρίου του θυμιάματος. Ο Ζαχαρίας ταράχτηκε, όταν τον είδε, και τον κυρίεψε φόβος. Ο άγγελος όμως του είπε: “Μη φοβάσαι, Ζαχαρία, γιατί η προσευχή σου εισακούσθηκε: η γυναίκα σου η Ελισάβετ θα σου γεννήσει γιο, και θα του δώσεις το όνομα Ιωάννης. Θα νιώσεις χαρά και αγαλλίαση και θα χαρούν πολλοί για τη γέννησή του. Η προσφορά του θα είναι μεγάλη στο έργο του Κυρίου· κρασί και άλλα δυνατά ποτά δεν θα πιει· θα είναι γεμάτος με Πνεύμα Άγιο ήδη από την κοιλιά της μάνας του και θα κάνει πολλούς Ισραηλίτες να επιστρέψουν στον Κύριο το Θεό τους. Αυτός θα προπορευθεί στο έργο του Κυρίου με το πνεύμα και τη δύναμη του προφήτη Ηλία. Θα συμφιλιώσει πατέρες με παιδιά, και θα κάνει τους ασεβείς να αποκτήσουν τη φρόνηση των δικαίων. Έτσι θα ετοιμάσει το λαό να υποδεχτεί τον Κύριο”. Ο Ζαχαρίας είπε στον άγγελο: “Πώς μπορώ να βεβαιωθώ γι’ αυτό; Εγώ είμαι πια γέρος και η γυναίκα μου περασμένης ηλικίας”. Ο άγγελος του αποκρίθηκε: “Εγώ είμαι ο Γαβριήλ, που βρίσκομαι δίπλα στο Θεό. Με έστειλε να σου μιλήσω και να σου αναγγείλω αυτή την ευχάριστη είδηση. Επειδή όμως δεν πίστεψες στα λόγια μου, τα οποία θα πραγματοποιηθούν στην ώρα τους, από αυτή τη στιγμή θα χάσεις τη λαλιά σου. Δεν θα μπορείς να μιλήσεις ως την ημέρα που όλα αυτά θα πραγματοποιηθούν”. Ο λαός στο μεταξύ περίμενε τον Ζαχαρία και απορούσε για την αργοπορεία του μέσα στο ναό. όταν βγήκε δεν μπορούσε να τους μιλήσει, και κατάλαβαν ότι κάποιο όραμα είχε δει μέσα στο ναό. Εκείνος τους έκανε νοήματα και παρέμενε άλαλος. Όταν τελείωσαν οι μέρες τις υπηρεσίας του στο ναό, πήγε στο σπίτι του. Μερικές μέρες αργότερα, η γυναίκα του η Ελισάβετ έμεινε έγκυος. Έκρυβε όμως την εγκυμοσύνη της για πέντε μήνες και έλεγε: “Ο Θεός είδε τη στεναχώρια μου και φρόντισε να με απαλλάξει από την ντροπή που ένιωθα μπροστά στους ανθρώπους για την ατεκνία μου”. Όταν συμπληρώθηκε ο καιρός να γεννήσει, η Ελισάβετ έκανε γιό. Οι γείτονες και οι συγγενείς άκουσαν ότι ο Κύριος έδειξε μεγάλη ευσπλαχνία σε αυτήν και χαιρόταν μαζί της. Όταν το παιδί έγινε οκτώ ημερών, ήρθαν να του κάνουν περιτομή και ήθελαν να του δώσουν το όνομα Ζαχαρίας, όπως λεγόταν ο πατέρας του. Η μητέρα του όμως είπε: “Όχι θα ονομαστεί Ιωάννης”. Τότε της είπαν: “Μα δεν υπάρχει κανένας από τους συγγενείς σου που να έχει το όνομα αυτό”. Με νοήματα ρώτησαν τον πατέρα του τι όνομα θα ήθελε να δώσει στο παιδί. Αυτός ζήτησε μια μικρή πλάκα και έγραψε: “Ιωάννης είναι το όνομά του”· κι όλοι απόρησαν. Αμέσως το στόμα του άνοιξε, λύθηκε η γλώσσα του και άρχισε να δοξάζει το Θεό. Όλοι οι κάτοικοι της γύρω περιοχής κυριεύθηκαν από δέος, και τα γεγονότα αυτά διαδόθηκαν σε ολόκληρη την ορεινή περιοχή της Ιουδαίας. Όσοι τα άκουσαν τα κρατούσαν μέσα τους και σκέφτονταν: “Τί θα γίνει άραγε το παιδί αυτό;” γιατί πραγματικά τον προστάτευε ο Θεός. Ο Ζαχαρίας, ο πατέρας του παιδιού, πλημύρισε από Πνεύμα Άγιο, και είπε τα ακόλουθα προφητικά λόγια: “Ας είναι ευλογημένος ο Κύριος, ο Θεός του Ισραήλ, γιατί ήρθε και λύτρωσε το λαό Του! Κι εσύ, παιδί μου, θα ονομαστείς προφήτης του Ύψιστου Θεού, γιατί θα προπορευτείς πριν από τον Κύριο για να ετοιμάσεις το δρόμο Του”. Το παιδί μεγάλωνε και το πνεύμα του δυνάμωνε. Ζούσε στις ερημιές. Ως την ημέρα που εμφανίστηκε στο λαό Ισραήλ.” ( Λουκά κεφάλαιο α΄, στίχοι 1-25 & 57-68 & 76 & 80 )
Στο εγκώμιο του Κυρίου μας για τον Ιωάννη, που αναφέραμε στην αρχή, έρχονται να προστεθούν και όλα όσα βαρυσήμαντα προανήγγειλε γι’ αυτόν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, στον γεμάτο δέος και απορία πατέρα του Ζαχαρία. Και λέμε βαρυσήμαντα, γιατί δεν προέρχονταν από το στόμα κάποιου τυχαίου προσώπου, αλλά από τον Αρχάγγελο εκείνο που βρίσκεται “δίπλα στο Θεό”, και του Οποίου τους ακριβείς λόγους μετέφερε στον ευλαβέστατο ιερέα Του: “Θα νιώσεις χαρά και αγαλλίαση και θα χαρούν πολλοί για τη γέννησή του. Η προσφορά του θα είναι μεγάλη στο έργο του Κυρίου· κρασί και άλλα δυνατά ποτά δεν θα πιει· θα είναι γεμάτος με Πνεύμα Άγιο ήδη από την κοιλιά της μάνας του και θα κάνει πολλούς Ισραηλίτες να επιστρέψουν στον Κύριο το Θεό τους. Αυτός θα προπορευθεί στο έργο του Κυρίου με το πνεύμα και τη δύναμη του προφήτη Ηλία. Θα συμφιλιώσει πατέρες με παιδιά, και θα κάνει τους ασεβείς να αποκτήσουν τη φρόνηση των δικαίων. Έτσι θα ετοιμάσει το λαό να υποδεχτεί τον Κύριο.”
Και πράγματι, επιβεβαιώθηκαν με πάσα ακρίβεια τα αρχαγγελικά λόγια. Ο Ιωάννης -όπως πολύ επιτυχημένα έχει ειπωθεί- είναι ο τελευταίος άνθρωπος της Παλαιάς Διαθήκης και ο πρώτος της Καινής. Είναι αυτός στον οποίον εκπροσωπήθηκε επάξια όλη η μέχρι τότε προσμένουσα τον Μεσσία ανθρωπότητα, και συγχρόνως αυτός που προετοίμασε τον κόσμο κατάλληλα ώστε να υποδεχτεί τον Λυτρωτή, και που αξιώθηκε τελικά ο ίδιος να βαπτίσει, υπακούοντας σε κάθε λεπτομέρεια του Θείου θελήματος. Γι’ αυτό και εκ των υστέρων η γέννησή του προκάλεσε “χαρά και αγαλλίαση” όχι μόνο στους γονείς του αλλά σε πολλούς.
Η προσφορά του πράγματι “μεγάλη στο έργο του Κυρίου”, το έργο που σαν στόχο του είχε να αποκαταστήσει την κοινωνία αγάπης μεταξύ Θεού και ανθρώπου (αλλά και ανθρώπων μεταξύ τους). Μια σχέση που η αμαρτία και κυρίως η αμετανοησία του ανθρώπου είχε σταδιακά υπονομεύσει και τελικά διαρρήξει. Γι’ αυτό και το κήρυγμα του Ιωάννη, είχε σαν βασικό της περιεχόμενο τη μετάνοια. Γιατί ήξερε ως Θεοφώτιστος και Πνευματοφόρος που ήταν, πως αν η υπερήφανη αμετανοησία “έβγαλε” τον άνθρωπο από τον Παράδεισο, η ταπεινή μετάνοια θα τον “ξαναβάλει”. Αφού λοιπόν, ο ίδιος, φρόντισε με μεγάλη εγκράτεια και άσκηση να λευκάνει την στολή της ψυχής του και να ελκύσει επάνω του την αγιαστική χάρη του Ουράνιου Πατέρα, εξήλθε –με εντολή Εκείνου- από την έρημο του Ιορδάνου, στην “ερημιά” του κόσμου και τον κάλεσε σε μετάνοια και επιστροφή.
“Μετανοείτε, γιατί έφτασε η Βασιλεία του Θεού” (Ματθαίου 3,2), θα βροντοφωνάξει και η φωνή του θα συγκλονίσει τους αμαρτωλούς (αλλά στο βάθος καλοπροαίρετους) απογόνους του Αδάμ. “Μετανοείτε...” θα πει στους ανθρώπους, στους εγγύς και στους μακράν, γιατί ανάγκη μετανοίας έχουν όλοι οι άνθρωποι, μια που όλοι λίγο πολύ έχουμε τρωθεί από το δηλητηριασμένο βέλος της αμαρτίας. “Μετανοείτε...” θα πει στους ανθρώπους και όχι απλά “μετανιώστε”, γιατί η μετάνοια είναι μια διαρκής κίνηση της ψυχής του ανθρώπου σε αναζήτηση του αδελφού-συνανθρώπου και του Πατέρα-Θεού. “Μετανοείτε...” θα πει στους ανθρώπους, δίνοντας ελπίδα στους απελπισμένους και απογοητευμένους της ίδιας τους της ζωής και των επιλογών τους και θα κατορθώσει να “κάνει πολλούς Ισραηλίτες να επιστρέψουν στον Κύριο το Θεό τους”, να “συμφιλιώσει πατέρες με παιδιά” και να “κάνει τους ασεβείς να αποκτήσουν τη φρόνηση των δικαίων”. Και έτσι τελικά “ευθείας –ποιών- τας τρίβους Κυρίου” (Ματθαίου 3,3), να “ετοιμάσει το λαό να υποδεχτεί τον Κύριο”. Γιατί η οδός και το μονοπάτι του Κυρίου δεν είναι άλλα από την ίδια μας την καρδιά...
Ας ακούσουμε κι εμείς αδελφοί μου, τη φωνή του Προδρόμου, σαν μια πρόσκληση-πρόκληση για διόρθωση και επιστροφή. Γιατί ο Χριστός μας, επιθυμεί να βαδίσει προς τις καρδιές όλων μας, αλλά να μη διέλθει. Ποθεί να μείνει μέσα τους, να τις καταστήσει κατοικητήριό του κι έτσι να μετατρέψει τη ζωή μας, από αυτόν εδώ ακόμα τον κόσμο, σε ευφρόσυνο Παράδεισο και Βασιλεία του Θεού αιώνια. Αμήν.
Με αγάπη Χριστού.
«ο γραφέας»
