Την Πρωτοχρονιάτικη πίτα του έκοψε ο Σύλλογος Κολινδρινών Αλεξάνδρειας "Ο Παυσίλυπος" το πρωί της Κυριακής 26 Ιανουαρίου 2020 στο φιλόξενο χώρο του "Οlive Βistro Wine Bar" στον πεζόδρομο της πόλης.

Στους παραβρισκόμενους μοιράστηκαν ατομικά γλυκά και η τυχερή που κέρδισε το φλουρί έλαβε αναμνηστικό δώρο από τον Σύλλογο.

Στην όμορφη εκδήλωση ο δικηγόρος και συγγραφέας Γιάννης Μοσχόπουλος εξιστόρησε τα γεγονότα της Επανάστασης του Κολινδρου το 1878, κάνοντας ιστορική αναδρομή για τις εξελίξεις  εκείνης της εποχής.

Η Κατερίνα Πλατσά, Πρόεδρος του συλλόγου συντόνισε την ομιλία.

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο βουλευτής Ημαθίας, Τάσος Μπαρτζώκας, ο δήμαρχος Αλεξάνδρειας Παναγιώτης Γκυρίνης, οι αντιδήμαρχοι κ. Δελιόπουλος και κ. Δριστάς καθώς φίλοι και μέλη του συλλόγου.

Η Σχολική εκδήλωση μνήμης του 1ου Γενικού Λυκείου Αλεξάνδρειας, ανέσυρε και φέτος μνήμες και βιώματα παρελθόντων ετών.

Η παρουσίαση των υπεύθυνων εκπαιδευτικών γεμάτη ευαισθησία για το συγκεκριμένο θέμα, ενισχύθηκε από την παρουσία του διακεκριμένου συμπολίτη μας κ. Γιάννη Μοσχόπουλου, που μας εξέθεσε προσωπικά του βιώματα από το ιστορικό γεγονός που έλαβε χώρα το Νοέμβρη του 1973.

Η προσήλωση των μαθητών στην παρουσίαση, η γενικότερη συμπεριφορά τους καθώς και η ικανοποίηση που αποτυπώθηκε στο βλέμμα των παιδιών, απέδειξε περίτρανα την επιτυχία της εκδήλωσης.

Χρονολόγιο Ρουμλουκιού
Γράφει ο Γιάννης Μοσχόπουλος

Τρίτη 16 Οκτωβρίου 1912

Ο Χασάν Ταξίν πασάς στα απομνημονεύματά του έγραψε: […] Η νύχτα, ευτυχώς φεγγαρόλουστη, κάλυψε την τραγική υποχώρηση και τα ξημερώματα της [16ης] Οκτωβρίου βρεθήκαμε πίσω από τον Καρά – Ασμάκ. […]»
Στις 16 Οκτωβρίου 1912, ο Ελληνικός στρατός εισήλθε στη Βέροια και στην Κατερίνη, ενώ η έβδομη (VIIη) Μεραρχία βάδιζε από την Κατερίνη προς το Λιμπάνοβο (Αιγίνιο).

Η 7η μεραρχία είχε ενισχυθεί στο μεταξύ με το ανεξάρτητο τάγμα Κρητών, τα ανταρτικά σώματα του λοχαγού Μαζαράκη και τα δυο ευζωνικά τάγματα του συνταγματάρχη Κωνσταντινόπουλου, ώστε η δύναμή της είχε φθάσει στις 7.500 άντρες, όταν βάδισε κατά του εχθρού με σκοπό, να καταλάβει τις εκβολές του Αλιάκμονα και να χυθεί αμέσως στον γειτονικό κάμπο.
Δύο ολόκληρα μερόνυχτα περνούσαν οι Τούρκοι από το Νησέλι. Όταν (στις 16-10-1912) πέρασαν όλοι τον Αλιάκμονα, ανατίναξαν τη γέφυρα του ποταμού, χωρίς όμως να την καταστρέψουν εντελώς.

Ο ονομαστός για τη σκληρότητά του και μισητός μπέης του χωριού, Ναζίμ, δεν έφυγε τη μέρα εκείνη με το στρατό. Τον σκό- τωσαν το ίδιο βράδυ κάποιοι Γκριτζαλιώτες και το πτώμα του βρέθηκε την άλλη μέρα στον Αλιάκμονα.
Το Απόσπασμα Ευζώνων Κωνσταντινόπουλου διέβη εύκολα τον Αλιάκμονα δια του πόρου της μονής Προδρόμου και ακο- λουθώντας την αριστερή όχθη του ποταμού έφθασε στη Βέροια στις 17.00, και καταυλίσθηκε στο Διαβατό περί την 18.00.
Η Ιη Μεραρχία εις Ράπες (Βαρβάρες) – Κούμκιοϊ (Άμμος) με τις προφυλακές της επί της γραμμής Κουλούρα – Μικρός (Μικρογούζι).
Η ημιλαρχία της 3ης Μεραρχίας πέρασε τον Αλιάκμονα στο ύψος του χωριού Μέση, όπου με τη βοήθεια των κατοίκων από τα γύρω χωριά συγκέντρωσε άμαξες και κάρα και έζευξε τον ποταμό με πρόχειρη γέφυρα.
Τα χωριά του Ρουμλουκιού, εκτός από το Πλατύ, ήταν ήδη από το βράδυ της 16ης Οκτωβρίου 1912 κενά από Τούρκους στρατιώτες, αλλά την περιοχή διέτρεχαν σε διάφορα σημεία του κεντρικού-ανατολικού κάμπου έφιππες τουρκικές περιπολίες, για να ελέγχουν την ταχύτητα της προέλασης του ελληνικού στρατού και να ειδοποιήσουν αντίστοιχα τον δικό τους στρατό, που περνούσε από την σιδηροδρομική γέφυρα του Λουδία στο Πλατύ, αλλά και από την ξύλινη γέφυρα στο σημερινό χωριό Λουδίας.

Oι Ρουμλουκιώτες περίμεναν με αγωνία να έρθουν τα «Ελληνοπαίδια», για να διώξουν τα τελευταία τουρκικά τμήματα από την πεδιάδα.
Παράλληλα, με τις κινήσεις των στρατευμάτων «[…] από εβδομάδος ήδη οι ενταύθα Πρόξενοι των Μεγάλων Δυνάμεων συνεννοούμενοι μετά του Βαλή και του Αρχιστρατήγου υπέβαλον ευχήν περί παραδόσεως της πόλεως [Θεσσαλονίκης] εν ή περιπτώσει τα Ελληνικά στρατεύματα κατελάμβανον Γιδά – Κιρτζαλάρ (΄Αδενδρον). […]».

Τετάρτη 17 Οκτωβρίου 1912

Σύμφωνα με το σχέδιο επιχειρήσεων η Ι Μεραρχία που βρίσκονταν γύρω από το Διαβατό, με προφυλακές, στη γραμμή Κουλούρα – Μικρογούζι έστειλε αναγνώρισιν δια της δεξιάς όχθης του Αλιάκμονος προς Μέγα Αλάμπορο.

Η αναγνώριση έφθασε στη σιδερένια γέφυρα του Αλιάκμονα στο Νησέλι και τη βρήκε σε σχετικά καλή κατάσταση. Υπήρχε μόνο ένα μικρό ρήγμα από ανατίναξη, που μπορούσε να επισκευασθεί εύκολα. Πέρα από τη γέφυρα, «[…] Εις το έμπροσθεν της γεφύρας χωρίον Γιδά εθεάθησαν περί τους δέκα ιππείς εχθρού. Ημέτερος Στρατός ουδαμού ανεφάνη», και δεν προχώρησε, επειδή δεν είχε κατορθώσει να συνδεθεί με την VΙΙη Μεραρχία.
Η ΙΙ Μεραρχία έστειλε αναγνώρισιν δια της οδού νοτίως και κατά μήκος της σιδηρ. γραμμής προς Καψοχώραν, «ήτις να προσπαθήση να πληροφορηθή εάν η παρά το Νησέλι σιδηρά γέφυρα είναι σώα». Κινήθηκε προς Κουλούρα επί της σιδηροδρομικής γραμμής με τρεζίνα. «Έξωθεν του Λουτρού περίπολοι εχθρικού ιππικού. Εις Ξεχασμένην σώμα ανταρτικόν Σταυρόπουλου. Σήμερον εγένετο και δευτέρα απόπειρα ανατινάξεως.», «Πληροφορία παρά χωρικών ότι εχθρός έφυγε πέραν Καρά Ασμάκι.»
Ο Διοικητής της 2ης ημιλαρχίας στη σχετική έκθεσή του ανέφερε για τα ίδια γεγονότα τα ακόλουθα: «[…] απεστάλη αναγώρισις δια το ταχύ επί χειροκινήτου σιδηροδρομικού οχήματος προς την γέφυραν Νησέλι, το δε υπόλοιπον τμήμα επιζητούν την μετά του εχθρού επαφήν επέτυχε ταύτην εις Καψόχωραν και Γιδά.

Κατά της γέφυρας Νησέλι απόπειραι επανειλημμέναι ανατινάξεως είχον προξενήσει οπήν περί του καταστρώματος. Έλληναι αντάρται και χωρικοί των πέριξ, εντολή της αφικομένης ημιλαρχίας συγκέντρωσαν υλικά στρώσεως.»
Η ΙΙΙ Μεραρχία έστειλε αναγνώρισιν δια της αμαξιτής οδού προς Γιδά – Σχοινά. Αυτή έφθασε μέχρι τη Ρέσιανη (Βρυσάκι), κι από εκεί τηλεγράφησε, ότι «Εκ πληροφοριών [από χωρικούς], τα χωρία Σχοινά, Γιδάς είναι ελεύθερα [δηλ. κενά] εχθρού, περίπολοι ιππικού ανεφάνησαν υποχωρήσασαι. Παρεδόθησαν και εστάλησαν αιχμάλωτοι». Μάλιστα ο Μέραρχος σημείωσε στην αναφορά του ότι «[…] Ο ανθυπίλαρχος Παπαφλέσσας εκτελέσας την αναγνώρισιν, ανέφερεν ότι μικρά εχθρικά τμήματα ευρίσκονται πέραν Γιδά. Κατά την αναγώρισιν ταύτην συνέλαβεν έναν αξιωματικόν του ιππικού ως και 3 οπλίτας […]»
Εν τω μεταξύ το προωθημένο τμήμα προσκόπων με επικεφαλής τον Βασίλειο Σταυρόπουλο (αποτελούμενο από πρώην μακεδονομάχους), αφού ενισχύθηκε από ανιχνευτές των αναγνωρίσεων της Ιης και ΙΙης ημιλαρχίας και από ντόπιους χωρικούς, κατέλαβε τη γέφυρα Νησελίου. Αλλά η τουρκική δύναμη, που ως τότε περιπολούσε γύρω από τον Γιδά, ενισχυμένη προφανώς και από άλλες έφιππες περιπολίες, προσπάθησε να αποκτήσει πάλι τον έλεγχο της γέφυρας Νησελίου, για να την ανατινάξει ολοσχερώς.

Έτσι από την μία η ώρα το μεσημέρι της 17ης Οκτωβρίου, το ελληνικό σώμα διεξήγαγε τετράωρη μάχη, μπροστά (βόρεια) από την γέφυρα. Η μάχη στο Νησέλι συνεχιζόταν ως αργά, αλλά τελικά στις 5 η ώρα το απόγευμα «… οι Τούρκοι διωκόμενοι υποχώρησαν εις Γιδά (όπως αναφέρει στα απομνημονεύματά του ο Αλεξάκης) και οι ημέτεροι έφθασαν εις Λιανοβέρι …». Λόγω του σκότους, το τμήμα των Προσκόπων επανήλθε στη γέφυρα και ασχολήθηκε όλη τη νύχτα με την πρόχειρη επισκευή της.
Ο Μαζαράκης ανέφερε: «Περιπολίαι Τούρκων ιππέων περιτρέχουν το μεταξύ Αλιάκμονος και Καρασμάκι (Λουδία) έδαφος. Κατά πληροφορίας χωρικών συγκέντρωσις εχθρού μάλλον εις γεφύρας Καρασμάκι (Λουδία).»
Το βράδυ της 17 Οκτωβρίου οι πλησιόχωρες Ελληνικές μονάδες βρίσκονταν: Το σώμα προσκόπων του Β. Σταυρόπουλου της VII Μεραρχίας στο Νησέλι.

Το απόσπασμα Κωνσταντινόπουλου έφθασε νύχτα στο Λουτρό, ενώ οι ανιχνευτές της ημιλαρχίας της ΙΙης Μεραρχίας διανυκτέρευσαν στους Ποζαρίτες (Κεφαλοχώρι).
Συνεπώς ο ελληνικός στρατός, δεν κατείχε τον Γιδά, στις 17-10-1912.-

Πέμπτη 18 Οκτωβρίου 1912 / Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΓΙΔΑ

H τρίτη φάλαγγα της VIIης Μεραρχίας (8ο Τάγμα Ευζώνων και λόχος προσκόπων), με επικεφαλής τον Κ. Μαζαράκη, διανυκτέρευε στη Μονή της Σφήνιτσας. Όταν έμαθε για τη συμπλοκή στο Νησέλι, πήρε διαταγή να σπεύσει για ενίσχυσή τους. Στις 04.20 το πρωί της 18ης Οκτωβρίου ξεκίνησαν για τη γέφυρα.

 Μετά από δίωρη πορεία συναντήθηκαν με τους άλλους προσκόπους, που κρατούσαν τη γέφυρα στο Νησέλι.

Το 8ο Τάγμα Ευζώνων, προπορευόμενο των Προσκόπων, με επικεφαλής τον Ελευθέριο Μαυρογένη, συνέχισε την προέλαση με κατεύθυνση προς το Γιδά.

Χωρίς να συναντήσουν εχθρική αντίσταση εισήλθαν αυτοί ως ελευθερωτές στο Γιδά.

Ηταν Πέμπτη, 18 Οκτωβρίου 1912, με το παλιό ημερολόγιο, ώρα 9 το πρωί. Αφού έλαβαν ανάλογα μέτρα ασφαλείας καταυλίσθηκαν βορειοανατολικά του χωριού. Οι Πρόσκοποι προωθήθηκαν προς Λιανοβέργι, όπου έφθασαν χωρίς επεισόδιο. (ΓΕΣ 1932, σ. 138 – ΓΕΣ 1939, σ. 134 – υπ’ αρ. πρωτ. 205.37/25/593772/22-11-1988 έγγραφο του ΓΕΣ/ΔΙΣ/5ο Γραφείο)
[…] Οι κάτοικοι του χωριού έκαναν σαν τρελοί από τη χαρά τους, βλέποντας τους Έλληνες στρατιώτες. Η υποδοχή και ο ενθουσιασμός δεν περιγράφεται, αγκαλιάσματα, φιλιά, ζητωκραυγές και άλλα […]».
[…] Αμέσως άρχισαν να χτυπάνε την καμπάνα της εκκλησίας της Παναγίας χαρμόσυνα, όπως το Πάσχα την ώρα της Ανάστασης και ακολούθως έγινε αυθόρμητη δοξολογία.

 Μετά συγκεντρώθηκαν όλοι στον χώρο της παλιάς αγοράς (δηλ. μπροστά στον ανοικτό χώρο του πρώην ξενοδοχείου «Δωδώνη»), κατέβασαν την τουρκική ημισέληνο, που ήταν στημένη πάνω στο ξύλινο υπόστεγο (τσιαμτσαρλί) και, ζητωκραυγάζοντας για την λευτεριά τους, ξέσκιζαν και ποδοπατούσαν τα φέσια, που ήταν υποχρεωμένοι να φοράνε μέχρι τότε. Στο τέλος, γλέντησαν όλοι μαζί, χορεύοντας πάνω στα ξεσκισμένα φέσια.
Ο ιερέας Παπαντώνης οδήγησε τον Ελευθέριο Μαυρογένη στις αποθήκες του μπέη, για να πάρουν τα αποθηκευμένα δημητριακά.

Εκεί βρήκαν κρυμμένους δύο αγροφύλακες, που δεν είχαν φύγει με τους άλλους Τούρκους. Ο ένας από αυτούς, ο Ζεκίρ, ζήτησε τότε φοβισμένος να γίνει Χριστιανός και ο Μαυρογένης, δίνοντάς του το δικό του όνομα, τον βάφτισε Λεφτέρη.
Το σιτάρι, που πήραν από τις αποθήκες, το μοίρασαν στις οικογένειες του χωριού, ενώ άλλες ποσότητες τις άλεσαν αμέσως κι έδωσαν το αλεύρι στις γυναίκες, με την εντολή να ζυμώσουν ψωμιά για τον στρατό.

Ο Ελ. Μαυρογένης το βράδυ έμεινε στο άδειο κονάκι του μπέη.»
Περί το μεσημέρι έφθασε και πέρασε τη γέφυρα Νησελίου και η τέταρτη φάλαγγα της (το Τάγμα Κρητών υπό τον Αλεξάκη, που είχε ξεκινήσει στις 06.00 από τον Κολινδρό, με οδηγούς τους Γ. Παπαθεοδώρου και Κ. Λατινόπουλο), που τελικά στάθμευσε στην Καψόχωρα.

 Λίγο αργότερα κατέφθασε και ο επικεφαλής της κύριας φάλαγγας λόχος Μηχανικού, ο οποίος επιλήφθηκε του έργου της αποτεράτωσης της επισκευής της γέφυρας, δια της οποίας αμέσως μετά διήλθε το 19ο Σύνταγμα Πεζικού, το οποίο κατευθύνθηκε στην Κορυφή και εγκαταστάθηκε εκεί, με προφυλακές προς το Πλατύ και Τρίκαλα.

Το 20ό Σύνταγμα διανυκτέρευσε στην Παλιόχωρα, η δε Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού πίσω από το 8ο Τάγμα Πεζικού (δηλαδή ΒΑ του Γιδά). Τα υπόλοιπα τμήματα της Μεραρχίας δεν διέβηκαν τη γέφυρα του Αλιάκμονα, αλλά διανυκτέρευσαν νότια του ποταμού.

Το Απόσπασμα Ευζώνων στο Λουτρό δεν μετακινήθηκε καθόλου από εκεί.-

Αλεξάνδρεια-Βάλτος.

H τρίτη φάλαγγα της VIIης Μεραρχίας (8ο Τάγμα Ευζώνων και λόχος προσκόπων), με επικεφαλής τον Κ. Μαζαράκη, διανυκτέρευε στη Μονή Αγίου Αθανασίου της Σφήνιτσας. Στις τέσσερις και είκοσι το πρωί της 18ης πλέον Οκτωβρίου ξεκίνησαν για τη γέφυρα Νησελίου. Μετά από δίωρη πορεία συναντήθηκαν με τους άλλους προσκόπους του Β. Σταυρόπουλου, που κρατούσαν τη γέφυρα στο Νησέλι και μαζί τους συνέχισαν την προέλαση με κατεύθυνση προς το Γιδά.
Χωρίς να συναντήσουν εχθρική αντίσταση εισήλθαν αυτοί ως ελευθερωτές στο Γιδά. Ηταν Πέμπτη, 18 Οκτωβρίου 1912, με το παλιό ημερολόγιο, ώρα 9 το πρωί.

Για την είσοδο του ελληνικού στρατού στο Γιδά, παλιοί κάτοικοι αφηγήθηκαν ότι: "Ο Στρατός ήρθε στο Γιδά από τον δρόμο του Νησελίου. Στην αρχή ήρθαν λίγες ομάδες τσολιάδες. Ήταν ένα τάγμα Μηχανικού υπό τον Ελευθέριο Μαυρογένη. Οι κάτοικοι του χωριού έκαναν σαν τρελοί από τη χαρά και τον ενθουσιασμό τους, βλέποντας τους Έλληνες στρατιώτες. Αμέσως άρχισαν να χτυπάνε την καμπάνα της εκκλησίας, σαν να ήταν Ανάσταση, και αμέσως έγινε αυθόρμητη δοξολογία στην Παναγία. Μετά τη δοξολογία συγκεντρώθηκαν όλοι στον χώρο της παλιάς αγοράς (μπροστά στον ανοικτό χώρο του πρώην ξενοδοχείου "Δωδώνη"), κατέβασαν την τουρκική ημισέληνο, που ήταν στημένη πάνω στο ξύλινο υπόστεγο της αγοράς και, ζητωκραυγάζοντας για την λευτεριά τους, ξέσκιζαν και ποδοπατούσαν τα φέσια, που ήταν υποχρεωμένοι να φοράνε μέχρι τότε. Στο τέλος, γλέντησαν όλοι μαζί, χορεύοντας με ζουρνάδες και νταούλια πάνω στα ξεσκισμένα φέσια. Ο ιερέας Παπαντώνης οδήγησε τον Ελευθέριο Μαυρογένη στο κονάκι στις αποθήκες του μπέη, για να πάρουν τα αποθηκευμένα δημητριακά. Το σιτάρι, που πήραν, το άλεσαν αμέσως κι έδωσαν το αλεύρι στις γυναίκες, με την εντολή να ζυμώσουν ψωμιά για τον στρατό.»

 

Στις 17-10-1912 το σώμα προσκόπων Σταυρόπουλου, που κρατούσε τη γέφυρα Νησελίου, ενισχύθηκε από ανιχνευτές των αναγνωρίσεων της Ιης και ΙΙης ημιλαρχίας και από ντόπιους χωρικούς κι επιδιόρθωναν τη γέφυρα για να μπορέσει να τη διέλθει η αναμενόμενη από το Λιμπάνοβο 7η Μεραρχία. Όμως το μεσημέρι οι τουρκικές έφιππες περιπολίες έκαναν μία ακόμη προσπάθεια να ανακτήσουν τον έλεγχο της γέφυρας Νησελίου, για να την ανατινάξουν ολοσχερώς. Έτσι από την μία η ώρα το μεσημέρι της 17ης Οκτωβρίου, το ελληνικό σώμα Σταυρόπουλου διεξήγαγε τετράωρη μάχη, στη βόρεια πλευρά της γέφυρας. Η μάχη στο Νησέλι συνεχιζόταν ως αργά, αλλά τελικά στις 5 η ώρα το απόγευμα «… οι Τούρκοι διωκόμενοι υποχώρησαν εις Γιδά (όπως αναφέρει στα απομνημονεύματά του ο Αλεξάκης) και οι ημέτεροι έφθασαν εις Λιανοβέρι …». Λόγω του σκότους, το τμήμα των Προσκόπων - ανιχνευτών επανήλθε στη γέφυρα και ασχολήθηκε όλη τη νύχτα με την πρόχειρη επισκευή της.

Μια όμορφη και ενημερωτική δράση έλαβε χώρα το πρωί της Τρίτης 4 Ιουνίου 2019 στο προαύλιο χώρο του οικήματος με την ονομασία «Κονάκι», όπως είναι ευρύτερο γνωστό στην Αλεξάνδρεια, όπου μαθητές και μαθήτριες του 1^ου Δημοτικού Σχολείου της πόλης επισκέφθηκαν και έμαθαν την ιστορία του από τον ιστορικό, λαογράφο και συγγραφέα της περιοχής μας, Γιάννη Μοσχόπουλο.

Η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια ενός Ευρωπαϊκού προγράμματος που συμμετέχει το σχολείο με τίτλο: «Open Schools for Open Society» .

Η διευθύντρια του σχολείου κ Κ. Μουσαφίρη προλόγισε την επίσκεψη εξηγώντας τον λόγο που βρίσκονται στην αυλή του ιστορικού κτιρίου και ευχαρίστησε θερμά την «Εστία Ρουμλουκιωτών» που αγκάλιασε αυτό το εγχείρημα.

Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο κ. Μοσχόπουλος που περιέγραψε την ιστορία του οικήματος και τη σημαντική σημασία που κατείχε στα χρόνια της τουρκοκρατίας όπου λειτουργούσε σαν «εφορία» αφού εκεί συγκεντρωνόταν οι φόροι της τότε εποχής (σιτάρια κυρίως) και από εκεί αποστέλλονταν στην Τουρκία. Μίλησε για τη κατασκευή του με τούβλα που κατασκευάστηκαν στον Γιδά και είχαν πάνω τα αρχικά του ιδιοκτήτη Ισμαήλ Μπέη και τόνισε τους λόγους που έχει γκρεμιστεί η μπροστά πλευρά του. Έκανε ιστορική αναδρομή και στην γειτονιά γύρω από το «Κονάκι» εξηγώντας πως ήταν το κέντρο του χωριού ενώ ανέφερε πως είναι το τρίτο παλαιότερο κτίριο στην πόλη αφού κατασκευάστηκε το 1908. Στο τέλος δέχθηκε ερωτήσεις από τους μαθητές με πιο ενδιαφέρουσα αυτή του αν μπορεί να γίνει αναπαλαίωση στο κτίριο απαντώντας πως αυτό είναι αδύνατο και πως ο μόνος τρόπος είναι να γκρεμιστεί και ξανά κατασκευαστεί με τα ίδια υλικά.

Αξίζει να σημειωθεί πως ο χώρος έχει παραχωρηθεί στην Εστία Ρουμλουκιώτων, τα μέλη του συλλόγου τον καθάρισαν και τον περιποιήθηκαν ώστε να είναι διαθέσιμος προς χρήση.

To απόγευμα της Κυριακής των Βαΐων 21.4.2019 πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου Αλεξάνδρειας η παρουσίαση του νέου βιβλίου του Γιάννη Μοσχόπουλου, «Το Ρουμλούκι [Kαμπανία] κατά την ύστερη οθωμανοκρατία [1830-1900]».
Οι λάτρεις της τοπικής ιστορίας γέμισαν την αίθουσα και άκουσαν με μεγάλη προσοχή τις εισηγήσεις των ομιλητών. Ο συγγραφέας καλωσόρισε τους ακροατές και ο κ. Δήμαρχος Αλεξάνδρειας χαιρέτισε την εκδήλωση, την οποία συντόνιζε ο Κ. Κούγκας.
Ο Γιώργης Μελίκης τόνισε ότι το βιβλίο αναδεικνύει σημαντικές πτυχές της επανάστασης των Μελικοχωρίων (1878) και πρόσθεσε νέα στοιχεία της συνεχιζόμενης έρευνας για τον Ν. Λούση. Επαίνεσε την αξία του τετράτομου έργου του Γιάννη Μοσχόπουλου για την ιστορία και τοπογραφία της περιοχής και επανέφερε την πρότασή του προς τους εκπαιδευτικούς να διδάσκεται η τοπική ιστορία στα σχολεία, την οποία επέκτεινε και προς τους τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους προκειμένου να την εντάξουν στις δράσεις τους. 
Ο Γιάννης Μέγας ανέλυσε την έκρηξη του φαινομένου της ληστείας στα τέλη του 19ου αι. και ανέπτυξε με λεπτομέρειες τις απαγωγές του κτηματία Παπαγεωργίου από το τσιφλίκι του στα Παλατίτσια το 1879, του Χένρυ Σύντζ από το τσιφλίκι του στην Τριχοβίστα το 1880, και του Μεχμέτ Σεφήκ Πασά από το τσιφλίκι του στον Γιδά το 1883.
Η Μαρία Δρίζη μίλησε για το κεφάλαιο του βιβλίου που αναφέρεται στην οικονομία της περιοχής, εξηγώντας τους λόγους που έγιναν οι εξαγορές πολλών οθωμανικών τσιφλικιών του Ρουμλουκιού από Έλληνες και Εβραίους κεφαλαιούχους και τελείωσε με την καθοριστική σημασία που είχε το νέο οδικό δίκτυο και η εμφάνιση του σιδηρόδρομου στην ανάπτυξη των ελληνικών κοινοτήτων.
Ο Κώστας Κούγκας ανέφερε τις αλλαγές της μεταρρύθμισης του «Τανζιμάτ», που εκφράστηκε με τις ανοικοδομήσεις πολλών ναών στα χωριά, τις ανασυγκροτήσεις μοναστηριών και τη συστηματική χρηματοδότηση και ανάπτυξη των σχολείων των χωριών. Έκανε αναλυτικές αναφορές στην τότε εκπαίδευση, ενώ διάβασε αποσπάσματα του βιβλίου που ανέφεραν την κατάσταση του 4τάξιου σχολείου του Γιδά το 1884. 
Η Εύα Κοντογουλίδου έκανε μία αναδρομή στους περιηγητές που πέρασαν από την περιοχή, ενώ ξεχώρισε τις αναλυτικές περιγραφές των μνημείων από τους Ντελακουλόνς και Εζέ το 1855, που παραμένουν ακόμη χρήσιμες για την έρευνα. Αναφέρθηκε στο χρονικό της πρώτης αρχαιολογικής ανασκαφής στα Παλατίτσια το 1861 από τον Εζέ, και παρέθεσε συνοπτικά στοιχεία για την εξέλιξη των ανασκαφών στη Βεργίνα τα επόμενα χρόνια. 
Ο συγγραφέας τόνισε τη σημασία της μετακίνησης του Γιδά στη σημερινή του θέση το 1843, μίλησε εκ βαθέων για τη μοναχική του πορεία στη συγγραφή της τοπικής ιστορίας αλλά και για τον ευρύ κύκλο των φιλίστορων που τον περιβάλλει με αγάπη, που τον ενισχύει και ευχαρίστησε προσωπικά όλους όσους τον βοήθησαν στην ολοκλήρωση του τόμου.
Στη συνέχεια επακολούθησε συζήτηση και στις εύστοχες ερωτήσεις των ακροατών απάντησαν οι εισηγητές και ο συγγραφέας.

ΔΤ: Στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του δικηγόρου – ιστορικού κ. Ιωάννη Μοσχόπουλου, , με τίτλο: Το Ρουμλούκι [Καμπανία] κατά την ύστερη οθωμανοκρατία [1830-1900], παραβρέθηκε ο υποψήφιος Δήμαρχος Κώστας Ναλμπάντης το απόγευμα της Κυριακής 21 Απριλίου 2019.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου Αλεξάνδρειας και ο κ. Ναλμπάντης συνεχάρη και ευχαρίστησε τον συντοπίτη μας ιστορικό για τη νέα έκδοση, που έρχεται να προστεθεί στο πολυσχιδές έργο του.

Με αφορμή την εκδήλωση, ο υποψήφιος Δήμαρχος Αλεξάνδρειας Κώστας Ναλμπάντης, δήλωσε:

«Το νέο ιστορικό πόνημα του συντοπίτη μας, εξαίρετου δικηγόρου και ακάματου ιστορικού ερευνητή της περιοχή του Ρουμλουκιού κ. Ιωάννη Μοσχόπουλου, αποτελεί ένα ακόμα δείγμα της αγάπης του για τον τόπο και πρέπει να αγκαλιαστεί από την τοπική κοινωνία με την ίδια μεγάλη αγάπη, ως ελάχιστο δείγμα της αναγνώρισης του βαρυσήμαντου έργου που δημιουργεί ως παρακαταθήκη για τις μελλοντικές γενιές. Το εξαίρετο παράδειγμα του κ. Μοσχόπουλου αποτελεί οδηγό για τις νεώτερες γενιές του τόπου μας και ως τέτοιο θα έχει πάντα ξεχωριστή θέση στην καρδιά μας και στις δράσεις που ως Δημοτική Αρχή πρέπει να στηρίξουμε και να προαγάγουμε στον χώρο του πολιτισμού.

Τον ευχαριστούμε, ο τόπος του χρωστά πολλά!»

Το νέο του βιβλίο θα παρουσιάσει ο Γιάννης Μοσχόπουλος με τίτλο: «Το Ρουμλούκι» (Καμπανία) κατά την ύστερη οθωμανοκρατία (1830-1900)» στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου στο δημαρχείο της Αλεξάνδρειας την Κυριακή 21 Απριλίου και ώρα 19:00’.

Για το βιβλίο θα μιλήσουν:

Γιώργης Μελίκης-Δημοσιογράφος-Λαογράφος

Γιάννης Μέγας-Πολιτικός Μηχανικός-Συλλέκτης-Συγγραφέας

Μαρία Δρίζη-Φιλόλογος

Κώστας Κούγκας-Εκπαιδευτικός-Λυκειάρχης-Δρ. Φιλοσοφίας

Εύα Κοντογολίδου-Αρχαιολόγος

Γιάννης Μοσχόπουλος-Συγγραφέας του βιβλίου

Συντονιστής Κώστας Κούγκας

Λίγα λόγια για το βιβλίο:

Πρόκειται για βιβλίο 382 σελίδων που περιλαμβάνει τα κεφάλαια:
Πολιτικοστρατιωτικά γεγονότα 
[Ο θετικός ρόλος του Ελληνικού Προξενείου Θεσσαλονίκης, Τανζιμάτ (πολιτική μεταρρύθμιση στο Οθωμανικό κράτος), η δράση ληστών, τα επαναστατικά κινήματα λόγω της Κριμαϊκής κρίσης, η απαρχή της επιθετικότητας των Βουλγάρων για την Μακεδονία, οι καταστροφές οικισμών από πλημμύρες και οι μετοικήσεις κατοίκων, οι επιδρομές Αλβανών, η Επανάσταση των Μελικοχωρίων και του Κολινδρού, η απαγωγή του Βρετανού γαιοκτήμονα της Τριχοβίστας (Καμποχωρίου), η απαγωγή του τσιφλικούχου πασά του Γιδά].
Οικονομία - φορολογία
[Η ακμή των Ελλήνων κεφαλαιούχων και οι αγορές οθωμανικών τσιφλικιών, η διέλευση της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης-Σκύδρας-Μοναστηρίου, η κατασκευή νέων δρόμων Θεσσαλονίκης-Βέροιας και Γιδά-Αικατερίνης]. 
Εκκλησιαστική-Εκπαιδευτική- Κοινοτική Ιστορία & Οργάνωση 
[Η οργάνωση των κοινοτήτων, οι ανοικοδομήσεις ναών και οι ανασυγκροτήσεις μοναστηριών, οι κατάλογοι χωριών Επισκοπής Καμπανίας, η συντεχνία Κουλακιωτών αγιογράφων, η αλληλογραφία της μονής Νησίου με την μητρόπολη Θεσσαλονίκης, η ανάπτυξη των σχολείων των χωριών και η οικονομική τους ενίσχυση, η ανάληψη της τέλεσης του δρώμενου «Ρογκάτσια» από την εκκλησία].
Περιηγητές - Επισκέπτες – Γεωγράφοι
[Περιγραφές της περιοχής από αυτόπτες επισκέπτες της, η ανακάλυψη των αρχαιοτήτων Νησίου, Κορυφής και Κλειδίου από τον Ντελακουλόνς και η πρώτη αρχαιολογική ανασκαφή στα Παλατίτσια από τον Εζέ].
Οικιστικό και Τοπογραφικό περίγραμμα
[Λεπτομερής αποτύπωση των χωριών, των δρόμων και των γεωγραφικών δεδομένων της περιοχής, οι πρώτοι χάρτες, κατάλογος 81 χωριών με εκτενέστερες αναφορές για τον οικισμό του Γιδά στη νέα του θέση, το κτηματολόγιό του και τον πρώτο κατάλογο των αρρένων κατοίκων του, για την Καψόχωρα, για το Κλειδί, για τη Μελίκη, κ.ά., περιγραφές κονακιών και πυργόσπιτων, οι πρώτες φωτογραφίες από το τσιφλίκι των Παλατιτσίων].
ΓΙΑΝΝΗΣ Δ. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. / 6977336818

Οι φίλοι του Εθνογραφικού Κέντρου - Κέντρου Έρευνας Μάσκας Γιώργη Μελίκη και ο συγγραφέας Γιάννης Μοσχόπουλος σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου «Το Ρουμλούκι (Καμπάνια) κατά την ύστερη οθωμανοκρατία (1830-1900)», την Κυριακή 7 Απριλίου 2019, ώρα 11.00, στο Εθνογραφικό Μουσείο Γιώργη Μελίκη (Μελίκη Ημαθίας, οδός Αγ. Νικολάου 4).

Ομιλητές:

Γιώργης Μελίκης, δημοσιογράφος - λαογράφος

• Βασίλης Νιτσιάκος, καθηγητής Κοινωνικής Λαογραφίας Παν/μίου Ιωαννίνων
• Ηλίας Χρυσοστομίδης Δρ Φιλολογίας Α.Π.Θ.
• Γιάννης Μοσχόπουλος, συγγραφέας του βιβλίου

Θα επακολουθήσει συζήτηση.

Συντονιστής ο Διονύσης Διαμαντόπουλος, Δ/ντής Α/θμιας Εκπαίδευσης Ημαθίας.

Σύμφωνα με δημοσίευμα εφημερίδας της 29.7.1926 :

«ΓΙΔΑΣ (καθυστερημένη [ανταπόκριση]).- Με κάθε δυνατή μεγαλοπρέπεια πανηγυρίσθηκε και φέτος η εορτή της αγίας μεγαλομάρτυρος Κυριακής στην