Κυριακή των Βαΐων, σήμερα, και η Αγία μας Εκκλησία μας θυμίζει το μεγάλο εκείνο γεγονός της θριαμβευτικής εισόδου του Κυρίου μας Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα, λίγες ημέρες πριν από το Πάθος Του. Τότε που εκατοντάδες χιλιάδες λαού ξεχύθηκαν στους δρόμους της Αγίας Πόλης, εντυπωσιασμένοι από το μεγάλο θαύμα της ανάστασης του τετραήμερου νεκρού Λαζάρου, και σείοντας κλαδιά φοινίκων, ψάλλοντας ύμνους και αναπέμποντας δοξολογίες, εξέφραζαν τη χαρά τους για τον ερχομό του Ιησού από τη Ναζαρέτ, του «Διδασκάλου», του «υιού Δαβίδ», του «Προφήτη», του «Βασιλιά» και ίσως... του «Ελευθερωτή». Πολύ χαρά, μεγάλοι πανηγυρισμοί. «Ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, ὁ βασιλεὺς τοῦ ᾿Ισραήλ», ακουγόταν από τα χείλη των ενθουσιασμένων ανθρώπων... τα ίδια χείλη που μόλις τρεις ημέρες μετά θα φωνάζανε «Ἆρον ἆρον, σταύρωσον αὐτόν» και «τὸ αἷμα αὐτοῦ ἐφ᾿ ἡμᾶς καὶ ἐπὶ τὰ τέκνα ἡμῶν»!!! Και αναρωτιέται κανείς: «πού πήγε άραγε όλη εκείνη η χαρά;» «πώς η χαρά μεταβλήθηκε τόσο γρήγορα σε λύπη, αποδοκιμασία και μίσος;». Σε αυτά τα ερωτήματα ίσως θέλει να απαντήσει το Αποστολικό Ανάγνωσμα που θέσπισε η Εκκλησία μας να διαβάζετε την ημέρα αυτή στους ναούς μας και που είναι παρμένο από την επιστολή του Αποστόλου Παύλου, προς τους Χριστιανούς της πόλης των Φιλίππων. Ας δούμε όμως πρώτα, στην δική μας καθημερινή γλώσσα το κείμενο, πριν προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά και να στοχαστούμε σχετικά με τη «χαρά», την απατηλή και την αληθινή.
Γράφει λοιπόν, ο Απόστολος Παύλος: «Αδελφοί μου, να χαίρεστε πάντοτε με τη χαρά που δίνει η κοινωνία με τον Κύριο. Θα το πω και πάλι να χαίρεστε. Σ’ όλους να δείχνετε την καλοσύνη σας. Ο Κύριος έρχεται σύντομα. Για τίποτε να μη σας πιάνει άγχος, αλλά σε κάθε περίσταση τα αιτήματά σας να τα απευθύνετε στον Θεό με προσευχή και δέηση, που θα συνοδεύονται από ευχαριστία. Και η ειρήνη του Θεού, που είναι ασύλληπτη, στο ανθρώπινο μυαλό, θα διαφυλάξει τις καρδιές και τις σκέψεις σας κοντά στον Ιησού Χριστό. Τέλος, αδελφοί μου, ό,τι είναι αληθινό, σεμνό, δίκαιο, καθαρό, αξιαγάπητο, καλόφημο, ό,τι έχει σχέση με την αρετή και είναι άξιο επαίνου, αυτά να έχετε στο μυαλό σας. Αυτά που μάθατε, παραλάβατε κι ακούσατε από μένα, αυτά που είδατε σ’ εμένα, αυτά να κάνετε κι εσείς. Και ο Θεός που δίνει την ειρήνη θα είναι μαζί σας». (Φιλιππισίους, κεφάλαιο 4, στίχοι 4-9)
Με την προτροπή «να χαίρεστε πάντοτε», ξεκινά τον επίλογο της επιστολής του ο Απόστολος Παύλος, θέλοντας μετά από όσα ωφέλιμα και διδακτικά έγραψε πριν στους Φιλιππισίους, να τους αποχαιρετίσει θυμίζοντάς τους το «χρώμα» και το «άρωμα» της εν Χριστώ ζωής, τη χαρά. Γιατί πραγματικά αυτή είναι που συνέχει (ή έστω έτσι θα έπρεπε να είναι) την πνευματική ζωή, τη ζωή κοντά στον Χριστό και μέσα στην μεγάλη οικογένεια της Εκκλησίας Του. Ο Χριστιανός χαίρεται πάντοτε γιατί γνωρίζει, γιατί νιώθει πάντοτε, πως «ὁ Κύριος ἐγγύς»· πως ο Κύριος είναι κοντά του· ότι δεν τον έχει εγκαταλείψει μόνο· ότι «έρχεται σύντομα», έρχεται καθημερινά και τον επισκέπτεται με τη Χάρη Του στη ζωή του· έρχεται και μαζί με τον Πατέρα Του ποιεί «μονὴν παρ’ αὐτῷ» (Ιωάννη 14,23). Γιατί αυτό είναι η πηγή και η αιτία της χαράς του, «η κοινωνία με τον Κύριο».
Η «κοινωνία με τον Κύριο» όμως, δεν εδράζεται μόνο στην δική Του απέραντη αγάπη για τα πλάσματά Του, ή στην βέβαιη επιθυμία Του «πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν» (Α΄ Τιμόθεον 2,4), αλλά είναι μια σχέση αμφίδρομη, και μια πορεία τόσο του Θεού προς τον άνθρωπο όσο όμως και του ανθρώπου προς τον Θεό. Γιατί ο Θεός δεν «εκβιάζει» την αγάπη μας, δεν απαιτεί στανικά την υποταγή μας, αλλά ανοίγει πατρικά την γεμάτη αγάπη αγκαλιά Του -σε όλους τους ανθρώπους, όλης της γης- και περιμένει υπομονετικά, τη δική μας ελεύθερη και αβίαστη ανταπόκριση στην πρόσκληση «κοινωνίας» μαζί Του. Κι αυτό γιατί μόνο εν «τῇ ἐλευθερίᾳ» (Γαλάτας 5,1) μπορεί η αγάπη να εκφραστεί σε όλη της την πληρότητα, με όλο της το μεγαλείο, όλη της την καθαρότητα, την «αρχοντιά» και τη «λεβεντιά» της, όπως έλεγε συνήθως ο Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης.
Θα έλεγε όμως κάποιος: «Εγώ πιστεύω πως αγαπώ το Θεό. Δεν νιώθω όμως αυτήν την κοινωνία μαζί Του, δεν νιώθω αυτή τη χαρά. Τι φταίει;». Πραγματικά, πρόκειται για ένα εύλογο ερώτημα και μάλιστα πολύ συχνό στις τάξεις των συνειδητών Χριστιανών και ιδιαίτερα στους νέους, οι οποίοι από τη φύση τους είναι ανυπόμονοι και βιαστικοί ακόμα και στα πνευματικά. Δεν θα ήταν λοιπόν, υπερβολή να πούμε πως δυστυχώς, βλέπουμε πολλές φορές τους αδελφούς μας Χριστιανούς να μην έχουν αυτή τη πνευματική χαρά μέσα τους. Παρατηρούμε πως βιώνουν την εν Χριστώ ζωή μέσα σε ένα μόνιμο αίσθημα λύπης, με κακομοιριά και γκρίνια. Δεν χαίρονται τη «βασιλεία» τους (γιατί βασιλόπουλα και πρίγκιπες μέσα στην Εκκλησία μας κατέστησε με τη βάπτισή μας η Χάρη του Αγίου Πνεύματος). Τι φταίει λοιπόν; τι δεν πάει καλά;
Λέει πολλές φορές ο επίσκοπός μας, πως «ένα καλό πράγμα, αν δεν γίνεται με καλό τρόπο, δεν είναι καλό». Έτσι και ο Χριστιανός, αν δεν ζει την εν Χριστώ ζωή του «με καλό τρόπο» δεν μπορεί να γευτεί τη χαρά της. Και πως μπορεί να συμβαίνει αυτό; Συμβαίνει όταν ο Χριστιανός δεν ζει στην πραγματικότητα σύμφωνα με το άγιο θέλημα του Θεού. Αυτό είπε και στους μαθητές Του ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός το βράδυ εκείνο του Μυστικού Δείπνου όταν μιλώντας γι’ αυτή την κοινωνία που αναφέραμε πριν τόνισε: «ἐάν τις ἀγαπᾷ με, τὸν λόγον μου τηρήσει, καὶ ὁ πατήρ μου ἀγαπήσει αὐτόν, καὶ πρὸς αὐτὸν ἐλευσόμεθα καὶ μονὴν παρ’ αὐτῷ ποιήσομεν. ὁ μὴ ἀγαπῶν με τοὺς λόγους μου οὐ τηρεῖ· καὶ ὁ λόγος ὃν ἀκούετε οὐκ ἔστιν ἐμός, ἀλλὰ τοῦ πέμψαντός με πατρός» δηλαδή «Αν κάποιος με αγαπά, θα τηρήσει το λόγο μου, και ο Πατέρας μου θα τον αγαπήσει και θα έρθουμε προς αυτόν και θα κατοικήσουμε μαζί του. Όποιος δε με αγαπά δεν τηρεί τους λόγους μου. Και ο λόγος που ακούτε δεν είναι δικός μου, αλλά του Πατέρα που με έστειλε» (Ιωάννη 14, 23-24). Να, λοιπόν, το «κλειδί» της αληθινής κοινωνίας με το Θεό και της χαράς που αυτή χαρίζει στον άνθρωπο: «αν κάποιος με αγαπά, θα τηρήσει τον λόγο μου».
Στους σημερινούς όμως ανθρώπους, που έχουν περιορίσει την αντίληψή τους μόνο στα «πρακτικά», στα «χειροπιαστά», αυτό ίσως ακουστεί λίγο «γενικό», απροσδιόριστο. Πρακτικά, πως μπορεί κάποιος να τηρεί τον λόγο του Κυρίου; Μας το είπε στο Αποστολικό Ανάγνωσμα ο ιερός Παύλος: «ό,τι είναι αληθινό, σεμνό, δίκαιο, καθαρό, αξιαγάπητο, καλόφημο, ό,τι έχει σχέση με την αρετή και είναι άξιο επαίνου, αυτά να έχετε στο μυαλό σας. Αυτά που μάθατε, παραλάβατε κι ακούσατε από μένα, αυτά που είδατε σ’ εμένα, αυτά να κάνετε κι εσείς. Και ο Θεός που δίνει την ειρήνη θα είναι μαζί σας».
Σ’ αυτές τις λέξεις, σαν σε καθρέφτη, ας προσπαθήσουμε κι εμείς να δούμε και να εξετάσουμε τη ζωή μας. Είναι άραγε η αλήθεια, η σεμνότητα, η δικαιοσύνη, η αγνότητα, η φιλανθρωπία, η φιλαγαθότητα και γενικά όλα όσα είναι ενάρετα και προκαλούν τον Θείο έπαινο, συστατικά της ζωής μας. Αν ναι, τότε σίγουρα θα έχουμε χαρά αληθινή και ανεξάντλητη μέσα στις καρδιές μας. Αν όχι, τότε η λύπη θα μας συνοδεύει άγρυπνα στην μίζερη ζωή μας, όσο κι αν αυτή προσπαθήσουμε να τη «μπουκώσουμε» με κοσμικές χαρές και απολαύσεις. Γιατί αυτές, μπορεί να προσφέρουν μια απατηλή αίσθηση «χαράς» (μάλλον ικανοποίησης των παθών και αδυναμιών μας) αλλά την πραγματική, την αληθινή χαρά, αυτή που μας εξασφαλίζει η «ειρήνη του Θεού», δεν μπορούν να μας την προσφέρουν.
Ας προσπαθήσουμε λοιπόν, αδελφοί μου, ιδιαίτερα αυτές τις όμορφες και κατανυκτικές ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας που ανοίγονται μπροστά μας, να κάνουμε μια ειλικρινή «συζήτηση» με τον εαυτό μας, να εντοπίσουμε τα λάθη και τις αστοχίες μας, κι ας ανανεώσουμε δια της μετανοίας την «κοινωνία» μας με το Θεό. Έτσι, «σταυρώνοντας» τα πάθη που μας προκαλούν λύπη, θα «αναστηθούμε» μέσα στο φως της χαράς του Χριστού. Αμήν.
Καλή Ανάσταση χαρά μου...
«ο γραφέας»
